Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΣΟΦΟΚΛΗΣ

Οἰδίπους Τύραννος (316-344)


ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ
φεῦ φεῦ, φρονεῖν ὡς δεινὸν ἔνθα μὴ τέλη
λύει φρονοῦντι. ταῦτα γὰρ καλῶς ἐγὼ
εἰδὼς διώλεσ᾽· οὐ γὰρ ἂν δεῦρ᾽ ἱκόμην.
ΟΙ. τί δ᾽ ἔστιν; ὡς ἄθυμος εἰσελήλυθας.
320ΤΕ. ἄφες μ᾽ ἐς οἴκους· ῥᾷστα γὰρ τὸ σόν τε σὺ
κἀγὼ διοίσω τοὐμόν, ἢν ἐμοὶ πίθῃ.
ΟΙ. οὔτ᾽ ἔννομ᾽ εἶπας οὔτε προσφιλῆ πόλει
τῇδ᾽, ἥ σ᾽ ἔθρεψε, τήνδ᾽ ἀποστερῶν φάτιν.
ΤΕ. ὁρῶ γὰρ οὐδὲ σοὶ τὸ σὸν φώνημ᾽ ἰὸν
325πρὸς καιρόν· ὡς οὖν μηδ᾽ ἐγὼ ταὐτὸν πάθω...
ΟΙ. μὴ πρὸς θεῶν φρονῶν γ᾽ ἀποστραφῇς, ἐπεὶ
πάντες σε προσκυνοῦμεν οἵδ᾽ ἱκτήριοι.
ΤΕ. πάντες γὰρ οὐ φρονεῖτ᾽. ἐγὼ δ᾽ οὐ μή ποτε,
τἄμ᾽ ὡς ἂν εἴπω, μὴ τὰ σ᾽ ἐκφήνω κακά.
330ΟΙ. τί φής; ξυνειδὼς οὐ φράσεις, ἀλλ᾽ ἐννοεῖς
ἡμᾶς προδοῦναι καὶ καταφθεῖραι πόλιν;
ΤΕ. ἐγὼ οὔτ᾽ ἐμαυτὸν οὔτε σ᾽ ἀλγυνῶ. τί ταῦτ᾽
ἄλλως ἐλέγχεις; οὐ γὰρ ἂν πύθοιό μου.
ΟΙ. οὐκ, ὦ κακῶν κάκιστε, καὶ γὰρ ἂν πέτρου
335φύσιν σύ γ᾽ ὀργάνειας, ἐξερεῖς ποτέ,
ἀλλ᾽ ὧδ᾽ ἄτεγκτος κἀτελεύτητος φανῇ;
ΤΕ. ὀργὴν ἐμέμψω τὴν ἐμήν, τὴν σὴν δ᾽ ὁμοῦ
ναίουσαν οὐ κατεῖδες, ἀλλ᾽ ἐμὲ ψέγεις.
ΟΙ. τίς γὰρ τοιαῦτ᾽ ἂν οὐκ ἂν ὀργίζοιτ᾽ ἔπη
340κλύων, ἃ νῦν σὺ τήνδ᾽ ἀτιμάζεις πόλιν;
ΤΕ. ἥξει γὰρ αὐτά, κἂν ἐγὼ σιγῇ στέγω.
ΟΙ. οὐκοῦν ἅ γ᾽ ἥξει καὶ σὲ χρὴ λέγειν ἐμοί.
ΤΕ. οὐκ ἂν πέρα φράσαιμι. πρὸς τάδ᾽, εἰ θέλεις,
θυμοῦ δι᾽ ὀργῆς ἥτις ἀγριωτάτη.


ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ
 Αλίμονο!
 Πόσο πικρό της γνώσης το ποτό,
 αφού δεν έχει τέλος κι όφελος
 όσο κι αν πίνεις.
 Ξέρω καλά το μάθημα,
 μα το λησμόνησα θαρρώ·
 αλλιώς δε θα βρισκόμουν εδώ πέρα.
 ΟΙΔ. Τί τρέχει; Ανόρεχτος μας κόπιασες.
 320ΤΕΙ. Μακάρι να γυρίσω σπίτι μου.
 Αλήθεια, πίστεψέ με κι άσε με,
 θα ᾽ταν καλύτερα και για τους δυο μας.
 ΟΙΔ. Δεν αγαπάς την πόλη που σε γέννησε·
 την αδικείς, αν της στερήσεις την μαντεία.
 ΤΕΙ. Παράταιρα μιλάς, παράκαιρα·
 στην ίδια δεν θα πέσω την παγίδα.
 ΟΙΔ. Φεύγεις; Ενώ γνωρίζεις;
 Ικέτες θες να πέσουμε στα γόνατά σου;
 ΤΕΙ. Δεν έχετε μυαλό.
 Ποτέ μου δεν θα ξεστομίσω τίποτα
 γιατί θα ξεστομίσω τα δεινά σου.
 330ΟΙΔ. Τί λες; Ξέρεις και δε μιλάς;
 Έβαλες με το νου την πόλη να προδώσεις
 και να την παραδώσεις στη συμφορά;
 ΤΕΙ. Να σε πληγώσω δεν μπορώ
 και δεν το θέλω· ούτε να πληγωθώ.
 Ματαίως θα ψάχνεις.
 Δε θα μου πάρεις λέξη.
 ΟΙΔ. Πανάθλιε.
 Θα τρέλαινες και πέτρινη καρδιά.
 Δε θα μιλήσεις επί τέλους;
 Θα παίξεις το σκληρό και τον αλύγιστο;
 ΤΕΙ. Κατηγορείς την τρέλα μου· με βρίζεις·
 και δε νογάς
 πως με την τρέλα σου συγκατοικείς.
 ΟΙΔ. Πώς να μην τρελαίνεται κανείς
 ακούγοντας τα λόγια σου
 340που ταπεινώνουν και ντροπιάζουνε την πόλη.
 ΤΕΙ. Το παν θα βγει στο φως,
 ακόμη κι αν εγώ σιωπήσω.
 ΟΙΔ. Αφού θα βγει στο φως, οφείλεις να το πεις.
 ΤΕΙ. Ούτε μια λέξη δε θα πω παραπανίσια
 κι αν θες αγρίεψε και θύμωσε
 ακόμη πιο πολύ.


ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ
 Αλίμονο, τί φοβερό είν᾽ η γνώση
 όταν δεν ωφελεί σ᾽ όποιον την έχει·
 γιατί το ᾽ξερ᾽ αυτό και μολοντούτο
 τ᾽ αστόχησα, ειδαλλιώς δε θενα ᾽ρχόμουν.
 ΟΙΔ. Τί τρέχει; πόσο βαρύθυμος ήρθες.
 320ΤΕΙ. Στείλε με πίσω· γιατί και για μένα
 και για σένα το πιο καλό αυτό θα ᾽ταν,
 αν θέλεις να μ᾽ ακούσεις. ΟΙΔ. Μα δεν είναι
 τα λόγια αυτά ούτε δίκια, ούτε αγάπη
 γι᾽ αυτή τη χώρα που σ᾽ έθρεψε δείχνουν,
 όταν δε θέλεις να της φανερώσεις
 το λόγο αυτό. ΤΕΙ. Γιατί και σένα, βλέπω,
 δε βγαίνει σε καλό το ρώτημά σου·
 λοιπόν κι εγώ, για να μην πάθω το ίδιο—
 ΟΙΔ. Μη, σε ξορκίζω, μη μας παρατήσεις,
 αφού ξέρεις· γιατ᾽ όλοι εμείς πεσμένοι
 εμπρός σου σε ικετεύομε. ΤΕΙ. Γιατ᾽ όλοι
 δεν ξέρετε τί θέλετε, μα εγώ
 δε θα πω ό,τι έχω μέσα μου ποτέ μου,
 για να μην ξεσκεπάσω τις δικές σου
 330τις συφορές. ΟΙΔ. Τί λες; ενώ γνωρίζεις
 δε θα μιλήσεις; κι εννοείς να προδώσεις
 όλους μας και τη χώρα ν᾽ αφανίσεις;
 ΤΕΙ. Εγώ ούτ᾽ εμένα ούτε και σένα θέλω
 να λυπήσω· γιατί να μ᾽ εξετάζεις
 έτσι άδικα; δε θα μου πάρεις λέξη.
 ΟΙΔ. Λοιπόν, άθλιε των αθλίων —γιατ᾽ εσύ
 και μια πέτρα μπορείς να τη σκυλιάσεις—
 δε θα μιλήσεις; μα έτσι θενα δείξεις
 αμάλαχτη ως το τέλος την καρδιά σου;
 ΤΕΙ. Το φταίξιμο μού έψεξες το δικό μου,
 μα δε βλέπεις και κείνο που μαζί σου
 μέσα σου ζει, κι άδικα εμένα βρίζεις.
 ΟΙΔ. Γιατί ποιός δεν θα οργίζουνταν ν᾽ ακούει
 340τέτοια λόγια, που ατιμάζεις την πόλη;
 ΤΕΙ. Θά ᾽ρθει ό,τι θά᾽ ρθει κι αν εγώ σιωπήσω.
 ΟΙΔ. Πρέπει λοιπόν και συ να πεις σε μένα
 ό,τι ᾽ναι νά ᾽ρθει. ΤΕΙ. Δε θα πω ούτε λέξη
 παραπάνω· και συ μπορείς, αν θέλεις,
 στον πιο άγριο το θυμό να ξεθυμάνεις.


ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ
 Κακή είναι η γνώση, αλί, άμα ανώφελη είναι
 για όποιον την έχει. Καλά τα ήξερα όλα,
 μα τα ξέχασα, αλλιώς δε θενα ᾽ρχόμουν.
 ΟΙΔ. Τί τρέχει ωστόσο κι άθυμος μας ήρθες;
 320ΤΕΙ. Να φύγω άσε με. Αν θέλεις να μ᾽ ακούσεις,
 είναι αυτό πιο καλό και για τους δυο μας.
 ΟΙΔ. Ψυχρά, άνομα μιλάς γι᾽ αυτή τη χώρα
 που σ᾽ έθρεψε, αν της κρύβεις την αλήθεια.
 ΤΕΙ. Μα οι λόγοι σου κι εσέ παράκαιροι είναι,
 βλέπω. Τα ίδια κι εγώ για να μην πάθω...
 ΧΟΡ. Για το Θεό, αν κάτι ξέρεις, μη φεύγεις.
 Με παρακάλια εμείς σε προσκυνούμε.
 ΤΕΙ. Τρελοί είστε. Λέξη απ᾽ όσα μέσα μου έχω
 δε λέω, για να μην πω τις συμφορές σου.
 330ΟΙΔ. Ξέρεις και δε μιλάς; Να μας προδώσεις
 ζητάς λοιπόν, να ρημάξεις τη χώρα;
 ΤΕΙ. Εγώ ούτε εμέ, ούτε εσέ θλίβω. Του κάκου
 τί ρωτάς; Από μένα δε θα μάθεις.
 ΟΙΔ. Ποτέ, ω μαύρη ψυχή, γιατί και πέτρα
 συ θα ᾽σκανες, ποτέ δε θα μιλήσεις,
 μα έτσι σκληρός κι αμάλαγος θα μείνεις;
 ΤΕΙ. Το κρίμα μου χτυπάς, μα αυτό δε βλέπεις
 που φωλιάζει σ᾽ εσένα, και με βρίζεις.
 ΟΙΔ. Ποιός δε θυμώνει τέτοια ακούοντας λόγια,
 340που εσύ μ᾽ αυτά καταφρονάς την πόλη;
 ΤΕΙ. Θα γίνουν όλα κι αν εγώ σωπάσω.
 ΟΙΔ. Σα θα γίνουν λοιπόν, πες τα σ᾽ εμένα.
 ΤΕΙ. Δε θα μιλήσω εγώ άλλο. Έτσι κι εσύ
 φρένιαζε από θυμό κι άφριζε, αν θέλεις.