[4.12] ΚΡΙΤΟΒΟΥΛΟΣ. Εάν πραγματικά αυτά κάνει ο βασιλιάς των Περσών, Σωκράτη, μου φαίνεται πως δεν φροντίζει καθόλου λιγότερο για τις γεωργικές εργασίες από ό,τι για τις πολεμικές.
[4.13] ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Εκτός από αυτά, σε όσες περιοχές μένει και όσες επισκέπτεται, φροντίζει γι᾽ αυτές ώστε να υπάρχουν κήποι, οι λεγόμενοι παράδεισοι, γεμάτοι από όλα τα καλά και τα αγαθά που η γη συνήθως παράγει· σ᾽ αυτούς περνάει τον περισσότερο καιρό του, όταν η εποχή του χρόνου δεν τον εμποδίζει.
[4.14] ΚΡΙΤΟΒΟΥΛΟΣ. Μά τον Δία, είναι ανάγκη λοιπόν, Σωκράτη, όπου περνάει τον καιρό του ο ίδιος να φροντίζουν ώστε αυτοί οι παράδεισοι να είναι όσο το δυνατόν καλύτερα περιποιημένοι με δέντρα και όλα τα καλά και αγαθά, όσα παράγει η γη.
[4.15] ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Μερικοί όμως ισχυρίζονται πως και, όταν δίνει δώρα ο βασιλιάς, πρώτα στέλνει και προσκαλεί αυτούς που αναδείχτηκαν στον πόλεμο γενναίοι, επειδή δεν ωφελεί η καλλιέργεια μεγάλων χωραφιών, αν δεν θα υπάρχουν αυτοί που θα τα υπερασπίζονται· στη συνέχεια προσκαλεί αυτούς που καλλιεργούν τα χωράφια με άριστο τρόπο και πετυχαίνουν την υψηλή παραγωγικότητά τους, λέγοντας πως ούτε και οι ανδρείοι στα πολεμικά έργα θα μπορούσαν να ζήσουν, αν δεν υπήρχαν οι εργάτες της γης. [4.16] Λένε ακόμη πως κι ο Κύρος κάποτε, που έχει τη φήμη του πιο ένδοξου βασιλιά, είπε σε όσους ήταν καλεσμένοι για να πάρουν τα δώρα του ότι ο ίδιος δίκαια θα μπορούσε να πάρει τα δώρα και των δυο τους, και των πολεμιστών και των καλλιεργητών. Γιατί είπε πως και τη γη ξέρει να την καλλιεργεί με τον καλύτερο τρόπο και να υπερασπίζεται ό,τι καλλιέργησε.
[4.17] ΚΡΙΤΟΒΟΥΛΟΣ. Αν λοιπόν τα είπε αυτά ο Κύρος, Σωκράτη, περηφανευόταν τόσο για την ικανότητά του να κάνει παραγωγικά και να προετοιμάζει για καλλιέργεια τα χωράφια του όσο και για την ικανότητά του στον πόλεμο.
[4.18] ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Και πράγματι, μά τον Δία, αν ζούσε ο Κύρος, φαίνεται πως θα γινόταν άριστος κυβερνήτης. Και έχει δώσει πολλές αποδείξεις γι᾽ αυτό, ιδιαίτερα όταν προχωρούσε για να πολεμήσει εναντίον του αδελφού του, διεκδικώντας τον θρόνο· λένε πως κανείς δεν αυτομόλησε από τον Κύρο στον βασιλιά, από τον βασιλιά όμως πολλές χιλιάδες στρατιώτες κατέφυγαν στον Κύρο. [4.19] Κι αυτό εγώ το θεωρώ πειστική απόδειξη της αξίας ενός άρχοντα, δηλαδή το να υπακούουν σ᾽ αυτόν από μόνοι τους και με τη θέλησή τους να μένουν δίπλα του στις δύσκολες στιγμές. Οι φίλοι του βέβαια και όσο ήταν ζωντανός πολεμούσαν στο πλευρό του και όταν σκοτώθηκε όλοι σκοτώθηκαν μαζί του, πολεμώντας γύρω απ᾽ το νεκρό του σώμα, όλοι εκτός από τον Αριαίο. Έτυχε ο Αριαίος να ᾽ναι παραταγμένος στην αριστερή πτέρυγα. [4.20] Αυτός λοιπόν ο Κύρος, λένε, όταν πήγε ο Λύσανδρος φέρνοντάς του τα δώρα των συμμάχων, και με άλλους τρόπους τού έδειξε τα φιλικά του αισθήματα —όπως είπε κάποτε ίδιος ο Λύσανδρος σε μια διήγησή του σ᾽ έναν φιλοξενούμενό του στα Μέγαρα— και του έδειξε ο ίδιος τον παράδεισό του στις Σάρδεις. [4.21] Καθώς απορούσε μ᾽ αυτόν τον κήπο ο Λύσανδρος, πόσο ωραία ήταν τα δέντρα, φυτεμένα σε ίση απόσταση το ένα από το άλλο, σε ίσιες σειρές και συμμετρικά στις γωνίες, και μυρωδιές πολλές και ευχάριστες τους συνόδευαν στον περίπατό τους, με θαυμασμό είπε: Στ᾽ αλήθεια, Κύρε, έχω μείνει κατάπληκτος από όλες αυτές τις ομορφιές, πολύ περισσότερο όμως νιώθω θαυμασμό γι᾽ αυτόν που μέτρησε τις αποστάσεις κι έκανε τη διάταξη για το καθένα από αυτά για χάρη σου. [4.22] Κι όταν τα άκουσε αυτά ο Κύρος, ευχαριστήθηκε και του απάντησε: Λοιπόν, Λύσανδρε, εγώ είμαι αυτός που μέτρησα τις αποστάσεις και τακτοποίησα τα πάντα, και κάποια από αυτά, είπε, είναι που τα φύτεψα εγώ ο ίδιος με τα χέρια μου. [4.23] Ο Λύσανδρος, στρέφοντας το βλέμμα του πάνω του, είδε την ομορφιά της φορεσιάς του της βασιλικής, ένιωσε το άρωμά του και παρατήρησε τη λάμψη που είχαν τα περιδέραια, τα βραχιόλια και τα άλλα κοσμήματα που φορούσε, κι είπε: Μα τί λες Κύρε; Στ᾽ αλήθεια φύτεψες εσύ κάτι απ᾽ αυτά με τα ίδια σου τα χέρια; [4.24] Κι ο Κύρος απάντησε: Αυτό σε κάνει να απορείς, Λύσανδρε; Κάνω όρκο στο Μίθρα πως, όταν είμαι καλά, ποτέ δεν δειπνώ πριν να ιδρώσω, κοπιάζοντας πρώτα με κάποια εργασία πολεμική ή γεωργική ή κάνοντας με φιλοτιμία κάποιο άλλο πράγμα. Κι όταν τ᾽ άκουσε αυτά ο Λύσανδρος, του έπιασε το δεξί του χέρι και του είπε: [4.25] Κύρε μου, μου φαίνεται πως σου πρέπει να ᾽σαι ευτυχισμένος, γιατί την ευτυχία σου την κερδίζεις με την αρετή σου.