[3.115.1] Αυτές λοιπόν είναι οι εσχατιές της Ασίας αλλά και της Λιβύης· όσο για τις εσχατιές της Ευρώπης προς τα δυτικά, δεν είμαι σε θέση να μιλήσω με ακρίβεια· εγώ πάντως δεν παραδέχομαι ότι υπάρχει κανένας ποταμός που οι βάρβαροι τον λένε Ηριδανό, που χύνεται στη θάλασσα προς τον βορινό άνεμο κι απ᾽ όπου λέγεται ότι έρχεται το κεχριμπάρι, ούτε ξέρω να υπάρχουν τίποτε νησιά Κασσιτερίδες απ᾽ όπου μας έρχεται ο κασσίτερος. [3.115.2] Πρώτα πρώτα ο Ηριδανός το μαρτυρεί από μόνος του ότι το όνομά του είναι ελληνικό κι όχι βαρβαρικό, δημιούργημα κάποιου ποιητή· έπειτα, ερεύνησα το θέμα, και από κανέναν αυτόπτη δεν μπόρεσα να πληροφορηθώ ότι πέρα από την Ευρώπη υπάρχει θάλασσα. Πάντως, κασσίτερος και κεχριμπάρι μάς έρχονται από τα πέρατα του κόσμου.
[3.116.1] Τώρα, στα βόρεια της Ευρώπης φαίνεται ότι υπάρχει περισσότερο χρυσάφι παρ᾽ όσο οπουδήποτε αλλού. Το πώς το αποκτούν, ούτε αυτό είμαι σε θέση να το πω με ακρίβεια — λέγεται πάντως ότι οι Αριμασποί, άνθρωποι μονόφθαλμοι, κάπως το αρπάζουν από τους γρύπες. [3.116.2] Δεν το πιστεύω ούτε αυτό, ότι δηλαδή γεννιούνται άνθρωποι μονόφθαλμοι, αλλά όμοιοι κατά τα άλλα με τους άλλους ανθρώπους. [3.116.3] Φαίνεται πάντως ότι τα πέρατα του κόσμου, που περιβάλλουν και περικλείνουν εντός τους την υπόλοιπη γη, έχουν τα πράγματα που εμείς θεωρούμε ότι είναι τα ομορφότερα και τα σπανιότερα.
[3.117.1] Στην Ασία ωστόσο υπάρχει μια πεδιάδα που την κλείνουν από παντού βουνά, και ανάμεσα στα βουνά υπάρχουν πέντε χαράδρες· η πεδιάδα αυτή ανήκε κάποτε στους Χορασμίους —βρίσκεται στα σύνορα των Χορασμίων με τους Υρκανίους, τους Πάρθους, τους Σαράγγες και τους Θαμαναίους— αλλά αφότου κυριάρχησαν οι Πέρσες, ανήκει στον βασιλέα. [3.117.2] Από τα βουνά λοιπόν αυτά που κλείνουν γύρω γύρω την πεδιάδα, κυλάει ποταμός μεγάλος, Άκης τ᾽ όνομά του. Στο παρελθόν, ο ποταμός αυτός, χωρισμένος σε πέντε κατευθύνσεις, άρδευε όλους μαζί τους τόπους των εθνών που ανέφερα, φτιάνοντας στον καθένα από μια χαράδρα· αφότου όμως τα έθνη αυτά υποτάχθηκαν στους Πέρσες, έχουν πάθει το εξής: [3.117.3] ο βασιλιάς έφραξε τις χαράδρες ανάμεσα στα βουνά βάζοντας από μια πύλη στην καθεμιά, και όπως το νερό είναι αποκλεισμένο και χωρίς διέξοδο, η πεδιάδα ανάμεσα στα βουνά γίνεται πέλαγος, γιατί ο ποταμός χύνεται μέσα εκεί αλλά δεν έχει από πουθενά διαφυγή. [3.117.4] Όσοι λοιπόν στο παρελθόν είχαν συνηθίσει να χρησιμοποιούν το νερό, μην μπορώντας τώρα να το χρησιμοποιήσουν, έχουν πάθει μεγάλη συμφορά. Γιατί τον χειμώνα βέβαια βρέχει ο θεός και γι᾽ αυτούς, όπως και για τους άλλους ανθρώπους, αλλά το καλοκαίρι χρειάζεται νερό για να σπείρουν το κεχρί και το σουσάμι. [3.117.5] Επειδή λοιπόν δεν τους δίνουν καθόλου νερό, αυτοί πηγαίνουν στην Περσία, οι ίδιοι και οι γυναίκες τους, στήνονται μπροστά στην πόρτα του βασιλιά και φωνάζουν και ωρύονται, και τότε ο βασιλιάς προστάζει και ανοίγουν τις πύλες που οδηγούν στις περιοχές εκείνων που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη. [3.117.6] Και όταν η γη τους πιει νερό και χορτάσει, οι πύλες αυτές κλείνονται, και ο βασιλιάς προστάζει και ανοίγουν άλλες, για εκείνους που από τους υπόλοιπους έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη. Και όπως γνωρίζω εξ ακοής, για ν᾽ ανοίξει τις πύλες ο βασιλιάς, εισπράττει πολλά χρήματα πέρα από τους φόρους. Έτσι είναι λοιπόν αυτά τα πράγματα.