[2.89.1] «Στρατιώτες. Σας συγκάλεσα, επειδή σας βλέπω φοβισμένους εξαιτίας της αριθμητικής υπεροχής του εχθρού κι επειδή έχω την αξίωση να μην χάνετε το θάρρος σας σε περίσταση που δεν έχει τίποτε το τρομερό. [2.89.2] Πρώτ᾽ απ᾽ όλα οι εχθροί μας, αντί ν᾽ αναμετρηθούν μαζί μας με ανάλογα μέσα, συγκέντρωσαν μεγάλο στόλο, επειδή τους νικήσαμε κι επειδή έχουν συνείδηση ότι είναι κατώτεροί μας. Ύστερα, εκείνο στο οποίο στηρίζουν τις ελπίδες τους, είναι η τόλμη τους —νομίζουν ότι την έχουν έμφυτη— αλλά η αυτοπεποίθησή τους αυτή βασίζεται στην εμπειρία που έχουν για μάχες στην στεριά, όπου συχνά έχουν επιτυχίες και φαντάζονται ότι μπορούν να κάνουν το ίδιο και σε ναυμαχία. [2.89.3] Αλλά, την υπεροχή αυτή που έχουν εκείνοι στην στεριά, την έχομε εμείς, τώρα, στην θάλασσα, αφού δεν υστερούμε διόλου απέναντί τους σε θάρρος. Ο καθένας από μας έχει περισσότερο θάρρος εκεί όπου έχει και μεγαλύτερη πείρα. [2.89.4] Άλλωστε, για το δικό τους μόνο γόητρο οι Λακεδαιμόνιοι οδηγούν στον αγώνα τούς απρόθυμους συμμάχους τους οι οποίοι δεν θα ριψοκινδύνευαν μόνοι τους νέα ναυμαχία μετά την μεγάλη ήττα που έπαθαν. [2.89.5] Μην φοβάστε, λοιπόν, την τόλμη τους. Ο φόβος που τους εμπνέετε σεις είναι πολύ μεγαλύτερος και πολύ πιο δικαιολογημένος, αφού τους έχετε κιόλας νικήσει και αφού θα σκέπτονται ότι δεν θα δεχόσασταν τον αγώνα αν δεν ήσασταν αποφασισμένοι να φανείτε, και τώρα, αντάξιοι των μεγαλυτέρων τολμημάτων σας. [2.89.6] Οι περισσότεροι, άλλωστε, όπως οι εχθροί σας τώρα, ριψοκινδυνεύουν μια μάχη βασιζόμενοι πολύ περισσότερο στην υλική τους υπεροχή παρά στο θάρρος τους. Ενώ όταν εκείνοι που υστερούν πολύ σε αριθμό αποφασίζουν ν᾽ αντισταθούν, και μάλιστα χωρίς να είναι αναγκασμένοι, τούτο σημαίνει ότι έχουν πολύ μεγάλη ηθική δύναμη. Αυτά όλα σκέπτονται οι Πελοποννήσιοι οι οποίοι είναι περισσότερο φοβισμένοι από την απροσδόκητη γι᾽ αυτούς τόλμη μας παρότι θα ήσαν αν είχαμε ανάλογο προς τον δικό τους εξοπλισμό. [2.89.7] Πολλές φορές νικήθηκαν στρατοί από μικρότερές τους δυνάμεις, εξαιτίας της απειρίας τους και, καμιά φορά, της ατολμίας τους. Στην σημερινή όμως περίσταση δεν υστερούμε ούτε στο ένα ούτε στο άλλο. Όσο για την ναυμαχία, θ᾽ αποφύγω, όσο εξαρτάται από εμένα, να την δώσω μέσα στον κόλπο. [2.89.8] Δεν θα μπω μέσα στον κόλπο, γιατί ξέρω ότι δεν συμφέρει σε λίγα αλλά έμπειρα και γρήγορα καράβια, να συγκρουστούν σε στενό χώρο με πολυάριθμο στόλο του οποίου οι ναύτες δεν έχουν καμιά πείρα. Αν κανείς δεν βρίσκεται σε αρκετή απόσταση από τον εχθρό, δεν μπορεί ούτε να πλεύσει όπως πρέπει για να κάνει επίθεση με το έμβολο, ούτε, αν πιέζεται, να υποχωρήσει την κατάλληλη στιγμή. Ούτε είναι δυνατόν, σε στενό χώρο, να γίνουν ελιγμοί για να διασπαστεί η εχθρική παράταξη, και απότομες αναστροφές εναντίον της — και αυτά μπορούν να τα κάνουν μόνο ευέλικτα καράβια. Αλλά η ναυμαχία στον στενό χώρο γίνεται αναγκαστικά πεζομαχία, όπου υπερτερεί ο στόλος που έχει τα περισσότερα καράβια. [2.89.9] Γι᾽ αυτά θα προνοήσω εγώ, όσο γίνεται. Σεις πάλι θα πρέπει να μένετε κοντά στα καράβια σας, σε πλήρη τάξη, και να είσαστε έτοιμοι να εκτελέσετε κάθε παράγγελμα, επειδή ο εχθρικός στόλος είναι πολύ κοντά. Όταν αρχίσει η ναυμαχία, θα πρέπει προπάντων να πειθαρχείτε και να τηρείτε απόλυτη σιωπή. Τούτο έχει μεγάλη σημασία στις συγκρούσεις και ιδίως στις ναυμαχίες. Αντιμετωπίστε, λοιπόν, τον εχθρό κατά τρόπο αντάξιο προς τα προηγούμενα κατορθώματά σας. [2.89.10] Η σημασία της ναυμαχίας είναι πολύ μεγάλη για σας. Ή θα χάσουν οι Πελοποννήσιοι, οριστικά, κάθε ελπίδα για την ναυτική τους δύναμη ή θ᾽ αρχίσει να δημιουργείται στους Αθηναίους ο φόβος ότι δεν έχουν πια την υπεροχή στο ναυτικό. [2.89.11] Σας θυμίζω και πάλι ότι έχετε νικήσει τους περισσότερους απ᾽ αυτούς που θ᾽ αντιμετωπίσετε τώρα και ότι ποτέ οι νικημένοι δεν αντικρίζουν με το ίδιο θάρρος τον ίδιο κίνδυνο».