[2.164.1] Στους Αιγυπτίους υπάρχουν επτά τάξεις, οι οποίες ονομάζονται: ιερείς, στρατιωτικοί, βουκόλοι, χοιροβοσκοί, έμποροι, διερμηνείς, πηδαλιούχοι. Τόσες λοιπόν είναι οι τάξεις των Αιγυπτίων, και τα ονόματά τους είναι παρμένα από τα επαγγέλματά τους. [2.164.2] Οι στρατιωτικοί ονομάζονται εκεί Καλσίριες και Ερμοτύβιες και είναι από τους εξής νομούς (γιατί η Αίγυπτος ολόκληρη είναι χωρισμένη σε νομούς):
[2.165.1] Των Ερμοτυβίων οι νομοί είναι τούτοι: Βουσιρίτης, Σαΐτης, Χεμμίτης, Παπρημίτης, το νησί που λέγεται Προσωπίτις και ο μισός νομός Ναθώς. Απ᾽ αυτούς λοιπόν τους νομούς είναι οι Ερμοτύβιες, και όταν είχαν φτάσει στον μεγαλύτερό τους αριθμό, ήταν εκατόν εξήντα χιλιάδες άνθρωποι. Κανένας απ᾽ αυτούς δεν μαθαίνει κανένα από τα συνηθισμένα επαγγέλματα, μόνο αφοσιώνεται στο στρατιωτικό.
[2.166.1] Των Καλασιρίων τώρα οι νομοί είναι άλλοι, δηλαδή τούτοι εδώ: Θηβαϊκός, Βουβαστίτης, Αφθίτης, Τανίτης, Μενδήσιος, Σεβεννύτης, Αθριβίτης, Φαρβαιθίτης, Θμουίτης, Ονουφίτης, Ανύτιος, Μυεκφορίτης (ο τελευταίος αυτός βρίσκεται σε νησί, απέναντι από την πόλη Βούβαστη). [2.166.2] Αυτοί λοιπόν είναι οι νομοί των Καλασιρίων, οι οποίοι, όταν είχαν φτάσει στον μεγαλύτερό τους αριθμό, ήταν διακόσιες πενήντα χιλιάδες άνδρες. Ούτε σε αυτούς επιτρέπεται να ασκούν κανένα επάγγελμα, παρά ασχολούνται μόνο με την πολεμική τέχνη που πηγαίνει από πατέρα σε γιο.
[2.167.1] Δεν μπορώ να κρίνω με σιγουριά αν οι Έλληνες το έχουν μάθει και αυτό από τους Αιγυπτίους, γιατί βλέπω ότι και οι Θράκες και οι Σκύθες και οι Πέρσες και οι Λυδοί και όλοι σχεδόν οι βάρβαροι τους πολίτες που μαθαίνουν τις τέχνες και τους γόνους τους τούς περιβάλλουν με λιγότερη τιμή παρ᾽ όσο τους άλλους, ενώ θεωρούν ότι όσοι δεν επιδίδονται στις χειρωνακτικές δουλειές είναι ευγενείς, και προπαντός όσοι είναι δοσμένοι στον πόλεμο. [2.167.2] Πάντως, τη συνήθεια αυτή την έχουν πάρει όλοι οι Έλληνες, και προπαντός οι Λακεδαιμόνιοι, ενώ εκείνοι που περιφρονούν λιγότερο τους χειρώνακτες είναι οι Κορίνθιοι.
[2.168.1] Με εξαίρεση τους ιερείς οι στρατιωτικοί είναι οι μόνοι από τους Αιγυπτίους που έχουν τούτα τα ειδικά προνόμια: δώδεκα ξεχωριστά χωράφια ο καθένας, αφορολόγητα. Το κάθε χωράφι είναι εκατό αιγυπτιακές πήχες στο πλάτος και στο μήκος, και η αιγυπτιακή πήχη είναι ίση με τη σαμιώτικη. [2.168.2] Τα προνόμια αυτά τα παραχωρούσαν σε όλους μαζί τους στρατιωτικούς, αλλά τα νέμονταν εκ περιτροπής και ποτέ οι ίδιοι· κάθε χρόνο χίλιοι Καλασίριες και άλλοι τόσοι Ερμοτύβιες ήταν σωματοφυλακή του βασιλιά· στον καθένα απ᾽ αυτούς, εκτός από τα χωράφια, έδιναν και άλλα πράγματα κάθε μέρα: ψημένο σιτάρι, βάρους ίσου με πέντε μνες, βοδινό κρέας δύο μνες, κρασί τέσσερις αρυστήρες — αυτά έδιναν σε όσους ήταν κάθε φορά σωματοφύλακες.
[2.169.1] Βάδιζαν λοιπόν ο Απρίης επικεφαλής των μισθοφόρων του και ο Άμασις όλων των Αιγυπτίων, και όταν έφτασαν στην πόλη Μώμεφη, δόθηκε η μάχη· οι ξένοι βέβαια πολέμησαν καλά, αλλά ήταν λιγότεροι σε αριθμό, και έτσι νικήθηκαν. [2.169.2] Ο Απρίης, λέγεται, είχε την πεποίθηση ότι ούτε θεός κανένας δεν θα μπορούσε να τον ρίξει από τη βασιλεία: τόσο γερά νόμιζε ότι ήταν στερεωμένος. Μολοντούτο, νικήθηκε στη μάχη, πιάστηκε αιχμάλωτος και οδηγήθηκε στην πόλη Σάιδα, στα ανάκτορα που άλλοτε ήταν δικά του και τώρα του Άμαση. [2.169.3] Εκεί, για ένα διάστημα έζησε στα ανάκτορα, και ο Άμασης του φερνόταν καλά· τελικά όμως οι Αιγύπτιοι παραπονέθηκαν ότι δεν ήταν δίκαιο αυτό που έκανε ο Άμασης, να τρέφει τον χειρότερο εχθρό τους και τον δικό του, και έτσι ο Άμασης παρέδωσε τον Απρίη στους Αιγυπτίους. Και αυτοί τον έπνιξαν και τον έθαψαν στον οικογενειακό του τάφο. [2.169.4] Ο τάφος αυτός βρίσκεται μέσα στο ιερό της Αθηνάς, πολύ κοντά στο ναό, στο αριστερό μας χέρι καθώς μπαίνουμε. Όλους όσοι γίνονταν βασιλιάδες απ᾽ αυτόν τον νομό, οι Σαΐτες τούς έθαβαν μέσα στο ιερό. [2.169.5] Γιατί και του Άμαση το μνήμα μπορεί να είναι λίγο πιο μακριά από τον ναό παρ᾽ όσο του Απρίη και των προγόνων του, μολοντούτο όμως βρίσκεται κι αυτό μέσα στον περίβολο του ναού και είναι μεγάλη πέτρινη στοά διακοσμημένη με κολόνες που μιμούνται φοίνικες, τα δέντρα δηλαδή, και με άλλα ακριβά στολίδια. Μέσα στη στοά βρίσκεται δίφυλλη πόρτα, και μέσα από την πόρτα είναι ο νεκρικός θάλαμος.
[2.170.1] Στη Σάιδα βρίσκεται και ο τάφος εκείνου που το όνομά του δεν θεωρώ ότι είναι ευσέβεια να το ξεστομίσω σε τέτοια περίσταση, μέσα στο ιερό της Αθηνάς, πίσω από τον ναό, και ακουμπά σε ολόκληρον τον τοίχο της Αθηνάς. [2.170.2] Και μέσα στο τέμενος είναι στημένοι μεγάλοι πέτρινοι οβελίσκοι και κοντά εκεί είναι λίμνη στολισμένη με πέτρινο κρηπίδωμα, όμορφα δουλεμένη γύρω γύρω, όμοια στις διαστάσεις, όπως μου φάνηκε, με της Δήλου τη λεγόμενη τροχοειδή.
[2.171.1] Τη νύχτα σ᾽ αυτή τη λίμνη αναπαριστούν τα πάθη του θεού, που οι Αιγύπτιοι τα ονομάζουν μυστήρια. Αν και γνωρίζω περισσότερα για όλα αυτά, πώς είναι τα καθέκαστά τους, το σωστό είναι να μη μιλήσω. [2.171.2] Και για της Δήμητρας την τελετή, που οι Έλληνες την ονομάζουν Θεσμοφόρια, και γι᾽ αυτήν το σωστό είναι να μη μιλήσω, παρά να πω μόνο όσα η ευσέβεια επιτρέπει. [2.171.3] Εκείνες που μετέφεραν αυτή την τελετή από την Αίγυπτο και τη δίδαξαν στις γυναίκες των Πελασγών, ήταν οι κόρες του Δαναού, ύστερα όμως, όταν η Πελοπόννησος άδειασε ολόκληρη εξαιτίας των Δωριέων, η τελετή χάθηκε, και οι μόνοι που τη διέσωσαν ήταν οι Αρκάδες, αυτοί δηλαδή που μεταξύ των Πελοποννησίων έμειναν στον τόπο τους και δεν ξεσηκώθηκαν.