Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ

Ἀνδρομάχη (274-308)


ΣΤΑΣΙΜΟΝ ΠΡΩΤΟΝ


ΧΟ. ἦ μεγάλων ἀχέων ἄρ᾽ ὑπῆρξεν, ὅτ᾽ Ἰδαίαν [στρ. α]
275ἐς νάπαν ἦλθ᾽ ὁ Μαί-
ας τε καὶ Διὸς τόκος,
τρίπωλον ἅρμα δαιμόνων
ἄγων τὸ καλλιζυγές,
ἔριδι στυγερᾷ κεκορυθμένον ἀγλαΐας
280σταθμοὺς ἐπὶ βούτα,
βοτῆρά τ᾽ ἀμφὶ μονότροπον νεανίαν
ἔρημόν θ᾽ ἑστιοῦχον αὐλάν.

ταὶ δ᾽ ἐπεὶ ὑλόκομον νάπος ἤλυθον οὐρειᾶν [ἀντ. α]
285πιδάκων νίψαν αἰ-
γλᾶντα σώματα ῥοαῖς,
ἔβαν δὲ Πριαμίδαν ὑπερ-
βολαῖς λόγων δυσφρόνων
παραβαλλόμεναι. Κύπρις εἷλε λόγοις δολίοις,
290τερπνοῖς μὲν ἀκοῦσαι,
πικρὰν δὲ σύγχυσιν βίου Φρυγῶν πόλει
ταλαίνᾳ περγάμοις τε Τροίας.

εἴθε δ᾽ ὑπὲρ κεφαλὰν ἔβαλεν κακὸν [στρ. β]
ἁ τεκοῦσά νιν †Πάριν†
295πρὶν Ἰδαῖον κατοικίσαι λέπας·
ὅτε νιν παρὰ θεσπεσίῳ δάφνᾳ
βόασε Κασσάνδρα κτανεῖν,
μεγάλαν Πριάμου πόλεως λώβαν.
τίν᾽ οὐκ ἐπῆλθε, ποῖον οὐκ ἐλίσσετο
300 δαμογερόντων βρέφος φονεύειν;

οὔτ᾽ ἂν ἐπ᾽ Ἰλιάσι ζυγὸν ἤλυθε [ἀντ. β]
δούλιον, σύ τ᾽ ἄν, γύναι,
τυράννων ἔσχες ἂν δόμων ἕδρας·
παρέλυσε δ᾽ ἂν Ἑλλάδος ἀλγεινοὺς
305πόνους ὅτ᾽ ἀμφὶ Τρωΐαν
δεκέτεις ἀλάληντο νέοι λόγχαις·
λέχη τ᾽ ἔρημ᾽ ἂν οὔποτ᾽ ἐξελείπετο
καὶ τεκέων ὀρφανοὶ γέροντες.


ΠΡΩΤΟ ΣΤΑΣΙΜΟ


ΧΟΡΟΣ
Αλήθεια, μεγάλων δεινών αφορμή [στρ. 1]
έγινε ο γιος του Διός και της Μαίας
όταν έφτασε στο φαράγγι της Ίδης
με το τρίπωλο άρμα το καλοζεμένο
οδηγώντας τις θέαινες,
που μαλώναν φριχτά για ομορφιά,
280στις μάντρες του νέου βοσκού του ολομόναχου,
στο καλύβι με την έρημη αυλή.

Όταν οι θέαινες φτάσανε στο φαράγγι το σύδεντρο, [αντ. 1]
πρώτα λούσανε τα ωραία κορμιά τους στα ρυάκια
των βουνίσιων πηγών
κι έπειτα αλλάζοντας λόγια πειραχτικά μεταξύ τους,
η μια για της άλλης την ομορφιά,
290επήγαν στον γιο του Πριάμου.
Η Αφροδίτη τον πλάνεψε τότε με λόγια
δολερά, που ήταν γλυκά να τ᾽ ακούς,
που έγιναν όμως η αρχή του πικρού χαλασμού
για την πόλη των Φρυγών και τα κάστρα της Τροίας.

Γιατί δεν το ξόρκιζε να πάει μακριά το κακό [στρ. 2]
η μάνα που γέννησε τον ολέθριο τον Πάρι
προτού κατοικήσει στα βραχοτόπια της Ίδης;
Όταν δίπλα στη δάφνη τη μαντική
η Κασάνδρα βροντοφωνούσε «σκοτώστε τον»
γιατί θα ᾽φερνε τη συμφορά στου Πριάμου την πόλη.
Σε ποιόν δεν πήγε, ποιόν προεστό δεν ικέτευε
300να θανατώσουν το βρέφος;

Αν την ακούγανε, ούτε σκλάβες θα γίνονταν [αντ. 2]
οι γυναίκες της Τροίας
ούτε συ θα βρισκόσουν σε σπίτι τυράννων,
κυρά μου.
Κι ούτε οι νέοι της Ελλάδας θα μάχονταν
δέκα χρόνια υποφέροντας
γύρω απ᾽ τα κάστρα του Ιλίου·
και τα κρεβάτια δεν θα ᾽μεναν έρημα
ούτε κι οι γέροι από παιδιά θα ορφανεύαν.