Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ

Σόλων (9.1-9.7)


[9.1] Ἄλλοι δέ φασιν οὐ τοῦτον τὸν τρόπον γενέσθαι τὴν κατάληψιν, ἀλλὰ πρῶτον μὲν αὐτῷ τὸν ἐν Δελφοῖς θεὸν χρῆσαι·
ἀρχηγοὺς χώρας θυσίαις ἥρωας ἐνοίκους
ἵλασο, τοὺς κόλποις Ἀσωπιὰς ἀμφικαλύπτει,
οἳ φθίμενοι δέρκονται ἐς ἠέλιον δύνοντα·
τὸν δὲ Σόλωνα διαπλεύσαντα νυκτὸς εἰς τὴν νῆσον ἐντεμεῖν σφάγια Περιφήμῳ καὶ Κυχρεῖ τοῖς ἥρωσιν. [9.2] εἶτα παρὰ τῶν Ἀθηναίων ἐθελοντὰς λαβεῖν πεντακοσίους, δόγματος γενομένου τούτους, ἂν κατασχῶσι τὴν νῆσον, κυρίους εἶναι τοῦ πολιτεύματος. [9.3] ἀναχθέντα δὲ συχναῖς ἁλιάσιν, ἅμα τριακοντόρου συμπλεούσης, ὑφορμίσασθαι τῇ Σαλαμῖνι κατὰ χηλήν τινα πρὸς τὴν Νίσαιαν ἀποβλέπουσαν. [9.4] πυθομένους δὲ τοὺς ἐν Σαλαμῖνι Μεγαρεῖς ἔκ τινος φήμης οὐδὲν βέβαιον ‹ἐχούσης›, αὐτοὺς μὲν εἰς τὰ ὅπλα θορυβουμένους βαδίζειν, ναῦν δ᾽ ἀποστεῖλαι κατασκεψομένην τὰ τῶν πολεμίων· ἧς ἐγγὺς ἐλθούσης κρατῆσαι τὸν Σόλωνα καὶ καθεῖρξαι τοὺς Μεγαρεῖς, [9.5] ἐμβιβάσαι δὲ τῶν Ἀθηναίων τοὺς κρατίστους, κελεύσαντα πλεῖν ἐπὶ τὴν πόλιν, ὡς ἂν ἐνδέχηται μάλιστα κρύπτοντας ἑαυτούς· ἅμα δὲ τοὺς ἄλλους Ἀθηναίους ἀναλαβόντα πεζῇ συμφέρεσθαι τοῖς Μεγαρεῦσι, καὶ τῆς μάχης ἔτι συνεστώσης, φθάσαι τοὺς ἀπὸ τῆς νεὼς καταλαβόντας τὴν πόλιν. [9.6] ἔοικε δὲ τῷ λόγῳ τούτῳ καὶ τὰ δρώμενα μαρτυρεῖν. ναῦς γάρ τις Ἀττικὴ προσέπλει σιωπῇ τὸ πρῶτον, εἶτα κραυγῇ καὶ ἀλαλαγμῷ προσφερομένων, εἷς ἀνὴρ ἔνοπλος ἐξαλλόμενος μετὰ βοῆς ἔθει πρὸς ἄκρον τὸ Σκιράδιον ‹...› ἐκ γῆς προσαγόμενος. [9.7] πλησίον δὲ τοῦ Ἐνυαλίου τὸ ἱερόν ἐστιν ἱδρυσαμένου Σόλωνος. ἐνίκησε γὰρ τοὺς Μεγαρέας, καὶ ὅσοι μὴ διεφθάρησαν ἐν τῇ μάχῃ, πάντας ὑποσπόνδους ἀφῆκεν.


[9.1] Άλλοι όμως διηγούνται ότι η κατάληψη του νησιού δεν έγινε με αυτόν τον τρόπο, αλλά ότι προηγήθηκε χρησμός του θεού των Δελφών στον Σόλωνα που έλεγε:
Εξιλέωσε με θυσίες τους ήρωες αρχηγούς,
τους προστάτες της χώρας· η Ασωπιάδα
σκεπάζει στους κόλπους της νεκρούς πια
να κοιτάζουν στη δύση του ήλιου.
Ύστερα από αυτό πέρασε ο Σόλων νύχτα στο νησί και πρόσφερε θυσία στους ήρωες Περίφημο και Κυχρέα. [9.2] Μετά πήρε πεντακόσιους εθελοντές Αθηναίους με τη συμφωνία, αν καταλάβουν το νησί, να το διαφεντεύουν αυτοί. [9.3] Ανοίχθηκε με πολλά ψαροκάικα υπό τη συνοδεία τριακοντόρου και προσορμίστηκε κρυφά σε κάποια βραχώδη προεξοχή της Σαλαμίνας, που έβλεπε κατά τη Νίσαια. [9.4] Οι Μεγαρείς που βρίσκονταν στη Σαλαμίνα το πληροφορήθηκαν από κάποια αόριστη διάδοση, που, αν και δεν είχε τίποτε το σίγουρο, τους θορύβησε ωστόσο και τους έκανε να πάρουν τα όπλα· παράλληλα έστειλαν ένα σκάφος για να κατασκοπεύσει τις κινήσεις των εχθρών. Όταν αυτό ήρθε κοντά, ο Σόλων το κατέλαβε και έπιασε αιχμαλώτους τους Μεγαρείς· [9.5] στη συνέχεια επιβίβασε σ᾽ αυτό τους πιο γενναίους Αθηναίους με την εντολή να τραβήξουν κατά την πόλη λαμβάνοντας όλες τις δυνατές προφυλάξεις για να μη γίνει γνωστή η ταυτότητά τους. Συγχρόνως πήρε μαζί του τους υπόλοιπους Αθηναίους και συγκρούστηκε στη στεριά με τους Μεγαρείς· και ενώ η μάχη κρατούσε ακόμη, πρόλαβαν οι άνδρες του πολεμικού σκάφους και κατέλαβαν την πόλη. [9.6] Φαίνεται πως αυτή την εκδοχή επιβεβαιώνουν και τα όσα γίνονταν αργότερα σε ανάμνηση εκείνης της νίκης. Έπλεε δηλαδή προς τα εκεί ένα αθηναϊκό πολεμικό στην αρχή σιωπηλά, καθώς όμως ορμούσαν μετά άλλοι με κραυγές και αλαλαγμούς, ένας ένοπλος άνδρας πηδώντας και κραυγάζοντας έτρεχε προς το ακρωτήρι Σκιράδι προερχόμενος από τη στεριά. [9.7] Εκεί κοντά βρίσκεται και το ιερό του Ενυαλίου, ιδρυμένου από τον Σόλωνα για τη νίκη του επί των Μεγαρέων. Όσοι από αυτούς δεν σκοτώθηκαν στη μάχη, τους άφησε όλους ελεύθερους ύστερα από συμφωνία.