Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ

Ἀνδρομάχη (234-273)


ΕΡ. τί σεμνομυθεῖς κεἰς ἀγῶν᾽ ἔρχῃ λόγων,
235ὡς δὴ σὺ σώφρων, τἀμὰ δ᾽ οὐχὶ σώφρονα;
ΑΝ. οὔκουν ἐφ᾽ οἷς γε νῦν καθέστηκας λόγοις.
ΕΡ. ὁ νοῦς ὁ σός μοι μὴ ξυνοικοίη, γύναι.
ΑΝ. νέα πέφυκας καὶ λέγεις αἰσχρῶν πέρι.
ΕΡ. σὺ δ᾽ οὐ λέγεις γε, δρᾷς δέ μ᾽ εἰς ὅσον δύνᾳ.
240ΑΝ. οὐκ αὖ σιωπῇ Κύπριδος ἀλγήσεις πέρι;
ΕΡ. τί δ᾽; οὐ γυναιξὶ ταῦτα πρῶτα πανταχοῦ;
ΑΝ. ναί,
καλῶς γε χρωμέναισιν· εἰ δὲ μή, οὐ καλά.
ΕΡ. οὐ βαρβάρων νόμοισιν οἰκοῦμεν πόλιν.
ΑΝ. κἀκεῖ τά γ᾽ αἰσχρὰ κἀνθάδ᾽ αἰσχύνην ἔχει.
245 ΕΡ. σοφὴ σοφὴ σύ· κατθανεῖν δ᾽ ὅμως σε δεῖ.
ΑΝ. ὁρᾷς ἄγαλμα Θέτιδος ἐς σ᾽ ἀποβλέπον;
ΕΡ. μισοῦν γε πατρίδα σὴν Ἀχιλλέως φόνῳ.
ΑΝ. Ἑλένη νιν ὤλεσ᾽, οὐκ ἐγώ, μήτηρ γε σή.
ΕΡ. ἧ καὶ πρόσω γὰρ τῶν ἐμῶν ψαύσεις κακῶν;
250ΑΝ. ἰδοὺ σιωπῶ κἀπιλάζυμαι στόμα.
ΕΡ. ἐκεῖνο λέξον οὗπερ οὕνεκ᾽ ἐστάλην.
ΑΝ. λέγω σ᾽ ἐγὼ νοῦν οὐκ ἔχειν ὅσον σ᾽ ἔδει.
ΕΡ. λείψεις τόδ᾽ ἁγνὸν τέμενος ἐναλίας θεοῦ;
ΑΝ. εἰ μὴ θανοῦμαί γ᾽· εἰ δὲ μή, οὐ λείψω ποτέ.
255ΕΡ. ὡς τοῦτ᾽ ἄραρε κοὐ μενῶ πόσιν μολεῖν.
ΑΝ. ἀλλ᾽ οὐδ᾽ ἐγὼ μὴν πρόσθεν ἐκδώσω μέ σοι.
ΕΡ. πῦρ σοι προσοίσω, κοὐ τὸ σὸν προσκέψομαι.
ΑΝ. σὺ δ᾽ οὖν κάταιθε· θεοὶ γὰρ εἴσονται τάδε.
ΕΡ. καὶ χρωτὶ δεινῶν τραυμάτων ἀλγηδόνας.
260ΑΝ. σφάζ᾽, αἱμάτου θεᾶς βωμόν, ἣ μέτεισί σε.
ΕΡ. ὦ βάρβαρον σὺ θρέμμα καὶ σκληρὸν θράσος,
ἐγκαρτερεῖς δὴ θάνατον; ἀλλ᾽ ἐγώ σ᾽ ἕδρας
ἐκ τῆσδ᾽ ἑκοῦσαν ἐξαναστήσω τάχα·
τοιόνδ᾽ ἔχω σου δέλεαρ. ἀλλὰ γὰρ λόγους
265κρύψω, τὸ δ᾽ ἔργον αὐτὸ σημανεῖ τάχα.
κάθησ᾽ ἑδραία· καὶ γὰρ εἰ πέριξ σ᾽ ἔχοι
τηκτὸς μόλυβδος, ἐξαναστήσω σ᾽ ἐγὼ
πρὶν ᾧ πέποιθας παῖδ᾽ Ἀχιλλέως μολεῖν.
ΑΝ. πέποιθα. δεινὸν δ᾽ ἑρπετῶν μὲν ἀγρίων
270ἄκη βροτοῖσι θεῶν καταστῆσαί τινα,
ὃ δ᾽ ἔστ᾽ ἐχίδνης καὶ πυρὸς περαιτέρω
οὐδεὶς γυναικὸς φάρμακ᾽ ἐξηύρηκέ πω
κακῆς· τοσοῦτόν ἐσμεν ἀνθρώποις κακόν.


ΕΡΜΙΟΝΗ
Τί φαντασίες είν᾽ αυτές; Μεγάλα λόγια.
Εσύ ᾽σαι τάχα η γνωστική, κι εγώ δεν είμαι.
ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ
Δεν είσαι, αν κρίνω από τα λόγια που είπες.
ΕΡΜΙΟΝΗ
Κυρά μου, η γνώση σου ας μου λείπει.
ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ
Νέα κοπέλα, κι όμως λες αδιαντροπιές.
ΕΡΜΙΟΝΗ
Εσύ δεν λες, μα προτιμάς να πράττεις.
ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ
Δεν το μπορείς, λοιπόν, αν σε πονάει ο έρωτας,
240να μη μιλάς;
ΕΡΜΙΟΝΗ
Και γιατί τάχα;
Αυτή δεν είναι, πάντοτε, η πρώτη σκέψη
για τις γυναίκες;
ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ
Αν σωστά πορεύονται,
κανείς δεν τις κατηγορά. Ειδαλλιώς…
ΕΡΜΙΟΝΗ
Οι νόμοι των βαρβάρων δεν έχουν πέραση εδώ.
ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ
Κι εκεί κι εδώ, τα αισχρά ντροπιάζουν τους ανθρώπους.
ΕΡΜΙΟΝΗ
Είσαι σοφή, δεν λέω. Μα πρέπει να πεθάνεις.
ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ
Το βλέπεις το άγαλμα της Θέτιδας, που σε κοιτάζει;
ΕΡΜΙΟΝΗ
Που μισεί την πατρίδα σου για του Αχιλλέα τον φόνο.
ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ
Η Ελένη τον σκότωσε, η μάνα σου, όχι εγώ.
ΕΡΜΙΟΝΗ
Θ᾽ αγγίξεις ακόμα πιο βαθιά τις πληγές μου;
ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ
250Ωραία, λοιπόν, εγώ κλείνω το στόμα μου.
ΕΡΜΙΟΝΗ
Ήρθα ν᾽ ακούσω κάτι, και θα μου το πεις.
ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ
Σου λέω, δεν έχεις το μυαλό που χρειάζεσαι.
ΕΡΜΙΟΝΗ
Θα φύγεις από το ιερό της Θέτιδας;
ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ
Αν δεν με περιμένει ο θάνατος. Αλλιώς,
δεν κάνω βήμα.
ΕΡΜΙΟΝΗ
Θα πεθάνεις, χωρίς να περιμένω
τον γυρισμό του αντρός μου.
ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ
Όμως κι εγώ,
αν δεν γυρίσει εκείνος, δεν σου παραδίνομαι.
ΕΡΜΙΟΝΗ
Φωτιά θα βάλω κι ούτε θα νοιαστώ
τί θ᾽ απογίνεις.
ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ
Κάψε με, λοιπόν,
μάρτυρες θα ᾽ναι οι θεοί σε ό,τι θα πράξεις.
ΕΡΜΙΟΝΗ
Θα σου τσακίσω το κορμί, να δεις
τί θα πει πόνος.
ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ
Βάψε, λοιπόν, με το αίμα μου τον βωμό της θεάς
260κι αυτή θα σε διορθώσει.
ΕΡΜΙΟΝΗ
Ω γέννημα βάρβαρο και θράσος σκληρό,
καταφρονάς τον θάνατο;
Ωστόσο, εγώ θα σε αναγκάσω πολύ γρήγορα
να φύγεις από κει που κάθεσαι.
Έχω το δόλωμα, έννοια σου. Καλύτερα όμως
να μη μιλήσω, θα μιλήσουν τα έργα.
Καλά είσ᾽ εδώ. Κι αν με χυτό μολύβι σε στεριώσουν,
εγώ θα σε σηκώσω,
πριν έρθει ο γιος του Αχιλλέα, που σ᾽ αυτόν ελπίζεις.
(Η Ερμιόνη κατευθύνεται προς το παλάτι.)
ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ
Ελπίζω, ναι. Παράξενο! Για τ᾽ άγρια σερπετά,
270δώσανε βότανα οι θεοί στον άνθρωπο.
Όμως για την κακιά γυναίκα,
απ᾽ τη φωτιά κι απ᾽ την οχιά χειρότερη,
κανείς δεν βρήκε φάρμακο.
Τέτοιο κακό για τους ανθρώπους είμαστε οι γυναίκες.