[3.7.3] Από εκεί προχώρησε προς το εσωτερικό διασχίζοντας τη χώρα που ονομάζεται Μεσοποταμία και έχοντας αριστερά του τον ποταμό Ευφράτη και τα βουνά της Αρμενίας. Από τον Ευφράτη δεν προχώρησε κατευθείαν προς τη Βαβυλώνα, επειδή ακολουθώντας τον άλλο δρόμο όλα θα ήταν πιο εύκολα για τον στρατό του, και χλωρό χορτάρι για τα άλογα και τα αναγκαία από τη χώρα θα προμηθευόταν και η ζέστη δεν θα ήταν τόσο αφόρητη. [3.7.4] Κατά την πορεία, όταν αιχμαλωτίστηκαν μερικοί από τους στρατιώτες του Δαρείου που είχαν απομακρυνθεί για να κατασκοπεύσουν, ανέφεραν ότι ο Δαρείος είχε στρατοπεδεύσει κοντά στον Τίγρητα ποταμό αποφασισμένος να εμποδίσει τον Αλέξανδρο, αν επιχειρούσε να τον περάσει, και ότι έχει τώρα μαζί του πολύ μεγαλύτερες δυνάμεις από εκείνες με τις οποίες πολεμούσε στην Κιλικία. [3.7.5] Μόλις άκουσε αυτά ο Αλέξανδρος, προχώρησε γρήγορα προς τον Τίγρητα, αλλά, όταν έφθασε εκεί, δεν βρήκε ούτε τον Δαρείο ούτε τη φρουρά που είχε αφήσει φεύγοντας· πέρασε τον ποταμό με δυσκολία εξαιτίας της ορμητικότητας του ρεύματος, χωρίς όμως να τον εμποδίζει κανένας.
[3.7.6] Εκεί ξεκούρασε τον στρατό του· έγινε ολική έκλειψη της σελήνης. Ο Αλέξανδρος πρόσφερε θυσία στη σελήνη, στον ήλιο και στη γη, που λέγεται ότι προκαλούν το φαινόμενο αυτό. Ο Αρίστανδρος πίστεψε ότι η έκλειψη της σελήνης ήταν προς όφελος των Μακεδόνων και του Αλεξάνδρου, ότι η μάχη θα συναφθεί μέσα σε εκείνο τον μήνα και ότι οι θυσίες προμηνούσαν νίκη του Αλεξάνδρου. [3.7.7] Ο Αλέξανδρος, αφού άφησε πίσω του τον Τίγρητα ποταμό, βάδισε μέσα από τη χώρα της Ασσυρίας έχοντας αριστερά του τα βουνά των Γορδυηνών και δεξιά του τον ίδιο τον ποταμό. Και την τέταρτη μέρα από τότε που πέρασε τον ποταμό οι ανιχνευτές ιππείς του ανέφεραν ότι διακρίνονται ιππείς του εχθρού διασκορπισμένοι στην πεδιάδα, δεν μπορούσαν όμως να υπολογίσουν πόσοι ήταν. Συνέταξε λοιπόν τον στρατό του και άρχισε να προχωρεί όπως στη μάχη· άλλοι τότε από τους ανιχνευτές ιππείς, που προχώρησαν περισσότερο και παρατήρησαν καλύτερα, ανέφεραν ότι οι Πέρσες ιππείς δεν τους φαίνονται περισσότεροι από χίλιους.
[3.8.1] Πήρε λοιπόν μαζί του τη βασιλική ίλη, μία ίλη των εταίρων και από τους ανιχνευτές ιππείς τους Παίονες και άρχισε να προχωρεί γρήγορα, ενώ τον υπόλοιπο στρατό του τον διέταξε να ακολουθεί με κανονικό βηματισμό. Μόλις είδαν οι ιππείς των Περσών τους άνδρες του Αλεξάνδρου να προχωρούν με ορμή, άρχισαν να φεύγουν με όλες τους τις δυνάμεις. Και ο Αλέξανδρος τους καταδίωκε συνεχώς· [3.8.2] οι περισσότεροι από αυτούς διέφυγαν, μερικούς όμως που τα άλογά τους απόκαμαν κατά τη φυγή, τους σκότωσαν, ενώ άλλους συνέλαβαν ζωντανούς μαζί με τα άλογά τους. Από αυτούς οι Μακεδόνες πληροφορήθηκαν ότι ο Δαρείος με ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις δεν βρισκόταν μακριά τους.
[3.8.3] Σε βοήθεια του Δαρείου είχαν έρθει όσοι από τους Ινδούς συνόρευαν με τους Βακτριανούς καθώς και οι ίδιοι οι Βακτριανοί και οι Σογδιανοί· όλων αυτών αρχηγός ήταν ο Βήσσος, ο σατράπης της Βακτριανής. Τους ακολουθούσαν οι Σάκες — αυτοί ήταν σκυθικό έθνος από τους Σκύθες που κατοικούν στην Ασία· δεν ήταν υπήκοοι του Βήσσου, αλλά ακολούθησαν επειδή ήταν σύμμαχοι του Δαρείου. Είχαν για αρχηγό τους τον Μαυάκη και ήταν έφιπποι τοξότες. [3.8.4] Ο Βαρσαέ‹ν›της, ο σατράπης της Αραχωσίας, οδηγούσε τους Αραχωτούς και τους ορεινούς, όπως τους ονόμαζαν, Ινδούς. Ο Σατιβαρζάνης, ο σατράπης της Αρείας, οδηγούσε τους Αρείους. Τους Παρθυαίους, τους Υρκανίους και τους Τοπείρους, οι οποίοι ήταν όλοι ιππείς, τους οδηγούσε ο Φραταφέρνης. Αρχηγός των Μήδων ήταν ο Ατροπάτης· μαζί με τους Μήδους είχαν ταχθεί οι Καδούσιοι, οι Αλβανοί και οι Σακεσίνες. [3.8.5] Τις φυλές που κατοικούσαν γύρω από την Ερυθρά θάλασσα διοικούσαν ο Οροντοβάτης, ο Αριοβαρζάνης και ο Ο‹ρ›ξίνης. Οι Ούξιοι και οι Σουσιανοί, είχαν για αρχηγό τους τον Οξάθρη, τον γιο του Αβουλίτη. Των Βαβυλωνίων αρχηγός ήταν ο Βουπάρης. Οι Κάρες που είχαν μετοικίσει και οι Σιττακηνοί είχαν ταχθεί μαζί με τους Βαβυλωνίους. Αρχηγοί των Αρμενίων ήταν ο Ορόντης και ο Μιθραύστης και των Καππαδοκών ο Αριάκης. Ο Μαζαίος οδηγούσε τους Σύρους που προέρχονταν από την Κοίλη Συρία και τη Μεσοποταμία. [3.8.6] Υπολόγιζαν ολόκληρο τον στρατό του Δαρείου σε σαράντα χιλιάδες περίπου ιππείς και ένα εκατομμύριο περίπου πεζούς, καθώς και διακόσια δρεπανηφόρα άρματα και λίγους ελέφαντες, δεκαπέντε περίπου, που έφεραν οι Ινδοί που κατοικούσαν δυτικά του Ινδού ποταμού.