Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΘΕΟΚΡΙΤΟΣ

Εἰδύλλια (28.1-28.25)


28. ΑΛΑΚΑΤΑ


Γλαύκας, ὦ φιλέριθ᾽ ἀλακάτα, δῶρον Ἀθανάας
γύναιξιν νόος οἰκωφελίας αἶσιν ἐπάβολος,
θέρσεισ᾽ ἄμμιν ὐμάρτη πόλιν ἐς Νείλεος ἀγλάαν,
ὄππα Κύπριδος ἶρον καλάμω χλῶρον ὐπ᾽ ἀπάλω.
5 τυίδε γὰρ πλόον εὐάνεμον αἰτήμεθα πὰρ Δίος,
ὄππως ξέννον ἔμον τέρψομ᾽ ἴδων κἀντιφιληθέω,
Νικίαν, Χαρίτων ἰμεροφώνων ἴερον φύτον,
καὶ σὲ τὰν ἐλέφαντος πολυμόχθω γεγενημέναν
δῶρον Νικιάας εἰς ἀλόχω χέρρας ὀπάσσομεν,
10 σὺν τᾷ πόλλα μὲν ἔργ᾽ ἐκτελέσῃς ἀνδρεΐοις πέπλοις,
πόλλα δ᾽ οἶα γύναικες φορέοισ᾽ ὐδάτινα βράκη.
δὶς γὰρ μάτερες ἄρνων μαλάκοις ἐν βοτάνᾳ πόκοις
πέξαιντ᾽ αὐτοέτει, Θευγένιδός γ᾽ ἔννεκ᾽ ἐυσφύρω·
οὔτως ἀνυσίεργος, φιλέει δ᾽ ὄσσα σαόφρονες.
15 οὐ γὰρ εἰς ἀκίρας οὐδ᾽ ἐς ἀέργω κεν ἐβολλόμαν
ὄπασσαί σε δόμοις, ἀμμετέρας ἔσσαν ἀπὺ χθόνος.
καὶ γάρ τοι πάτρις ἂν ὠξ Ἐφύρας κτίσσε ποτ᾽ Ἀρχίας,
νάσω Τρινακρίας μύελον, ἄνδρων δοκίμων πόλιν.
νῦν μὰν οἶκον ἔχοισ᾽ ἄνερος ὂς πόλλ᾽ ἐδάη σόφα
20 ἀνθρώποισι νόσοις φάρμακα λύγραις ἀπαλάλκεμεν,
οἰκήσῃς κατὰ Μίλλατον ἐράνναν πεδ᾽ Ἰαόνων,
ὠς εὐαλάκατος Θεύγενις ἐν δαμότισιν πέλῃ,
καί οἰ μνᾶστιν ἄει τὼ φιλαοίδω παρέχῃς ξένω.
κῆνο γάρ τις ἔρει τὦπος ἴδων σ᾽· «ἦ μεγάλα χάρις
25 δώρῳ σὺν ὀλίγῳ· πάντα δὲ τίματα τὰ πὰρ φίλων.»


28. ΗΛΑΚΑΤΗ


Αδράχτι, που σ᾽ εχάρισε στις γνωστικές γυναίκες
η γλαυκομάτα η Αθηνά για νοικοκυροσύνη,
έλα μαζί μου θαρρετά στην πόλη του Νηλέως
που ᾽ναι ναός της Κύπριδος μες σε χλωρά καλάμια.
5Εκεί θα πάμε, κι ο θεός καλό ταξίδι ας δώσει,
το φίλο το Νικία μου να δω και να φιλήσω,
που οι χάριτες γλυκόφωνες τον έχουν αναθρέψει·
και σένα, καλοδούλευτο κι ελεφαντένιο αδράχτι,
εσένα στη γυναίκα του θενα σε κάνω δώρο,
10να κλώθεις νήματ᾽ απαλά για των αντρών τα ρούχα
και νήματα για διάφανα φορέματα γυναίκεια.
Γιατ᾽ οι μανάδες των αρνιών στα πράσινα λιβάδια
κουρεύονται για χάρη της και δίνουν το μαλλί τους
πάντα το χρόνο δυο φορές· τι είναι καλή δουλεύτρα
κι όλα αγαπάει όσ᾽ αγαπούν οι γνωστικές γυναίκες.
15Εγώ δε θα σ᾽ εχάριζα μηδέ σε τιποτένιες
μήτ᾽ ήθελα να σ᾽ έβλεπα μες σ᾽ ακαμάτρας σπίτι,
γιατ᾽ είσαι απ᾽ την πατρίδα μου κι έχεις εσύ πατρίδα
την πόλη εκείνη που έκτισεν ο Εφυραίος Αρχίας
πόλη μ᾽ ανθρώπους διαλεχτούς, της Σικελίας καμάρι.
Τώρα θενά ᾽χεις σπίτι σου σοφού γιατρού το σπίτι
20που ξέρει μύρια γιατρικά και διώχνει τις αρρώστιες·
αντάμα με τους Ίωνας στη Μίλητο θα μένεις
έτσι για να ᾽χει η Θεύγενη το πιο όμορφο τ᾽ αδράχτι
και να με φέρνει πάντοτε μες στην ενθύμησή της
εμένα τον τραγουδιστή και τον καλό της φίλο.
Όποιος σε δει στα χέρια της να λέει: Μεγάλη, αλήθεια,
μεγάλη χάρη απόκτησε με το μικρό του δώρο.
25Όλα τα δώρα ατίμητα όσα χαρίζουν φίλοι.


28. ΗΛΑΚΑΤΗ


Η ΡΟΚΑ

Δώρο της Αθηνάς, της θεάς της γλαυκομάτας,
για κείνες που είν᾽ ο νους τους στο νοικοκυριό τους,
ρόκα δουλεύτρα, θαρρετά συνόδεψέ με
στην πόλη του Νηλέα την ξακουστή. Καλάμια
χλωρά, απαλά, της Κύπρης το ιερό εκεί ζώνουν.
5Πρίμον καιρό για κει δέομαι να δώσει ο Δίας,
το φίλο μου να δω και να ευφρανθώ, κι αγάπη
κοντά του να χαρώ· λέω το Νικία, βλαστάρι
ιερό των μουσικόλαλων Χαρίτων. Δώρο
να πιθώσω κι εσέ στα χέρια της κυράς του,
στο φίλντισι με κόπο δουλεμένη ρόκα.
10Πολλά μαλλιά θα γνέσετε για αντρίκεια ρούχα
εσείς οι δυο, πολλά και για άλλα, που οι γυναίκες
φορούν, τ᾽ αραχνοΰφαντα. Στα βοσκοτόπια
θα ᾽πρεπε δυο φορές το χρόνο οι προβατίνες
τα μαλακά μαλλιά να πρόσφερναν στον κούρο,
να βρίσκει η λευκαστράγαλη η Θεογενίδα
δουλειά αρκετή· τόσο δουλεύτρα ᾽ναι και τόσο
τα πράγματ᾽ αγαπά που οι μυαλωμένες θέλουν.
15Στο σπίτι, αλήθεια, μιας τεμπέλας κι ακαμάτρας
δε θα ᾽θελα να μπεις, μια κι απ᾽ τον τόπο μου είσαι.
Ναι, τον ανθό της Τρινακρίας πατρίδα σου έχεις,
την πόλη που ο Αρχίας πρωτόχτισ᾽ ο Εφυραίος,
μάνα ακουστών αντρών. Και τώρα εσύ στο σπίτι
20ενός σοφού θα μένεις, που γλιτώνει κόσμο
από βαριές αρρώστιες, με τους Ίωνες θα ᾽σαι
μες στην ωραία τη Μίλητο, κι η Θεογενίδα
ανάμεσα στις άλλες συντοπίτισσές της
θα ᾽ναι έτσι πια «η κυρά με την ωραία τη ρόκα».
Θα της θυμίζεις και τον ξένο τους για πάντα,
των τραγουδιών το φίλο. Κι όποιος θα σε βλέπει
25θα λέει «μικρό το δώρο, μα μεγάλ᾽ η αγάπη».
Κι είν᾽ ακριβό το καθετί που δίνει ο φίλος.