Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ

Ἱστορίαι (2.23.1-2.25.5)

[2.23.1] Οἱ δὲ Πελοποννήσιοι, ἐπειδὴ οὐκ ἐπεξῇσαν αὐτοῖς οἱ Ἀθηναῖοι ἐς μάχην, ἄραντες ἐκ τῶν Ἀχαρνῶν ἐδῄουν τῶν δήμων τινὰς ἄλλους τῶν μεταξὺ Πάρνηθος καὶ Βριλησσοῦ ὄρους. [2.23.2] ὄντων δὲ αὐτῶν ἐν τῇ γῇ οἱ Ἀθηναῖοι ἀπέστειλαν τὰς ἑκατὸν ναῦς περὶ Πελοπόννησον ἅσπερ παρεσκευάζοντο καὶ χιλίους ὁπλίτας ἐπ᾽ αὐτῶν καὶ τοξότας τετρακοσίους· ἐστρατήγει δὲ Καρκίνος τε ὁ Ξενοτίμου καὶ Πρωτέας ὁ Ἐπικλέους καὶ Σωκράτης ὁ Ἀντιγένους. [2.23.3] καὶ οἱ μὲν ἄραντες τῇ παρασκευῇ ταύτῃ περιέπλεον, οἱ δὲ Πελοποννήσιοι χρόνον ἐμμείναντες ἐν τῇ Ἀττικῇ ὅσου εἶχον τὰ ἐπιτήδεια ἀνεχώρησαν διὰ Βοιωτῶν, οὐχ ᾗπερ ἐσέβαλον· παριόντες δὲ Ὠρωπὸν τὴν γῆν τὴν Γραϊκὴν καλουμένην, ἣν νέμονται Ὠρώπιοι Ἀθηναίων ὑπήκοοι, ἐδῄωσαν. ἀφικόμενοι δὲ ἐς Πελοπόννησον διελύθησαν κατὰ πόλεις ἕκαστοι.
[2.24.1] Ἀναχωρησάντων δὲ αὐτῶν οἱ Ἀθηναῖοι φυλακὰς κατεστήσαντο κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλασσαν, ὥσπερ δὴ ἔμελλον διὰ παντὸς τοῦ πολέμου φυλάξειν· καὶ χίλια τάλαντα ἀπὸ τῶν ἐν τῇ ἀκροπόλει χρημάτων ἔδοξεν αὐτοῖς ἐξαίρετα ποιησαμένοις χωρὶς θέσθαι καὶ μὴ ἀναλοῦν, ἀλλ᾽ ἀπὸ τῶν ἄλλων πολεμεῖν· ἢν δέ τις εἴπῃ ἢ ἐπιψηφίσῃ κινεῖν τὰ χρήματα ταῦτα ἐς ἄλλο τι, ἢν μὴ οἱ πολέμιοι νηίτῃ στρατῷ ἐπιπλέωσι τῇ πόλει καὶ δέῃ ἀμύνασθαι, θάνατον ζημίαν ἐπέθεντο. [2.24.2] τριήρεις τε μετ᾽ αὐτῶν ἐξαιρέτους ἑκατὸν ἐποιήσαντο κατὰ τὸν ἐνιαυτὸν ἕκαστον τὰς βελτίστας, καὶ τριηράρχους αὐταῖς, ὧν μὴ χρῆσθαι μηδεμιᾷ ἐς ἄλλο τι ἢ μετὰ τῶν χρημάτων περὶ τοῦ αὐτοῦ κινδύνου, ἢν δέῃ.
[2.25.1] Οἱ δ᾽ ἐν ταῖς ἑκατὸν ναυσὶ περὶ Πελοπόννησον Ἀθηναῖοι καὶ Κερκυραῖοι μετ᾽ αὐτῶν πεντήκοντα ναυσὶ προσβεβοηθηκότες καὶ ἄλλοι τινὲς τῶν ἐκεῖ ξυμμάχων ἄλλα τε ἐκάκουν περιπλέοντες καὶ ἐς Μεθώνην τῆς Λακωνικῆς ἀποβάντες τῷ τείχει προσέβαλον ὄντι ἀσθενεῖ καὶ ἀνθρώπων οὐκ ἐνόντων. [2.25.2] ἔτυχε δὲ περὶ τοὺς χώρους τούτους Βρασίδας ὁ Τέλλιδος ἀνὴρ Σπαρτιάτης φρουρὰν ἔχων, καὶ αἰσθόμενος ἐβοήθει τοῖς ἐν τῷ χωρίῳ μετὰ ὁπλιτῶν ἑκατόν. διαδραμὼν δὲ τὸ τῶν Ἀθηναίων στρατόπεδον ἐσκεδασμένον κατὰ τὴν χώραν καὶ πρὸς τὸ τεῖχος τετραμμένον ἐσπίπτει ἐς τὴν Μεθώνην καὶ ὀλίγους τινὰς ἐν τῇ ἐσδρομῇ ἀπολέσας τῶν μεθ᾽ αὑτοῦ τήν τε πόλιν περιεποίησε καὶ ἀπὸ τούτου τοῦ τολμήματος πρῶτος τῶν κατὰ τὸν πόλεμον ἐπῃνέθη ἐν Σπάρτῃ. [2.25.3] οἱ δὲ Ἀθηναῖοι ἄραντες παρέπλεον, καὶ σχόντες τῆς Ἠλείας ἐς Φειὰν ἐδῄουν τὴν γῆν ἐπὶ δύο ἡμέρας καὶ προσβοηθήσαντας τῶν ἐκ τῆς κοίλης Ἤλιδος τριακοσίους λογάδας καὶ τῶν αὐτόθεν ἐκ τῆς περιοικίδος Ἠλείων μάχῃ ἐκράτησαν. [2.25.4] ἀνέμου δὲ κατιόντος μεγάλου χειμαζόμενοι ἐν ἀλιμένῳ χωρίῳ, οἱ μὲν πολλοὶ ἐπέβησαν ἐπὶ τὰς ναῦς καὶ περιέπλεον τὸν Ἰχθῦν καλούμενον τὴν ἄκραν ἐς τὸν ἐν τῇ Φειᾷ λιμένα, οἱ δὲ Μεσσήνιοι ἐν τούτῳ καὶ ἄλλοι τινὲς οἱ οὐ δυνάμενοι ἐπιβῆναι κατὰ γῆν χωρήσαντες τὴν Φειὰν αἱροῦσιν. [2.25.5] καὶ ὕστερον αἵ τε νῆες περιπλεύσασαι ἀναλαμβάνουσιν αὐτοὺς καὶ ἐξανάγονται ἐκλιπόντες Φειάν, καὶ τῶν Ἠλείων ἡ πολλὴ ἤδη στρατιὰ προσεβεβοηθήκει. παραπλεύσαντες δὲ οἱ Ἀθηναῖοι ἐπὶ ἄλλα χωρία ἐδῄουν.

[2.23.1] Οι Πελοποννήσιοι, βλέποντας ότι οι Αθηναίοι δεν έβγαιναν να δώσουν μάχη, σήκωσαν το στρατόπεδο από τις Αχαρνές και άρχισαν να καταστρέφουν μερικούς από τους άλλους δήμους μεταξύ Πάρνηθας και Βριλησσού. [2.23.2] Ενώ οι Πελοποννήσιοι ήσαν ακόμα στην Αττική, οι Αθηναίοι έστειλαν στην Πελοπόννησο τα εκατό καράβια που είχαν ετοιμάσει, χίλιους οπλίτες και τετρακόσιους τοξότες. Στρατηγοί ήσαν ο Καρκίνος του Ξενοτίμου, ο Πρωτεύς του Επικλέους και ο Σωκράτης του Αντιγένους, [2.23.3] οι οποίοι, με τις δυνάμεις αυτές, έφυγαν και άρχισαν να περιπλέουν την Πελοπόννησο. Οι Πελοποννήσιοι έμειναν στην Αττική όσο είχαν προμήθειες και μετά έφυγαν προς την Βοιωτία παίρνοντας άλλο δρόμο από εκείνον από όπου είχαν έρθει. Περνώντας απ᾽ τον Ωρωπό ερήμωσαν τον τόπο που ονομάζεται Γραϊκή γη, την οποία καλλιεργούν οι Ωρώπιοι, υπήκοοι των Αθηναίων. Όταν έφτασαν στην Πελοπόννησο διαλύθηκαν και γύρισαν ο καθένας στην πολιτεία του.
[2.24.1] Μετά την αποχώρηση των Πελοποννησίων, οι Αθηναίοι εγκατέστησαν φρουρές κατά γη και θάλασσα στα σημεία εκείνα που είχαν σκοπό να προστατέψουν σ᾽ όλη την διάρκεια του πολέμου. Αποφάσισαν επίσης να βάλουν κατά μέρος ένα αποθεματικό από χίλια τάλαντα απ᾽ τον θησαυρό που φύλαγαν στην Ακρόπολη και ν᾽ αντιμετωπίσουν τις ανάγκες του πολέμου με τα υπόλοιπα χρήματα, χωρίς να θίξουν το αποθεματικό. Όρισαν θανατική ποινή για όποιον θα πρότεινε ή θα παρουσίαζε ψήφισμα να διατεθούν τα χρήματα αυτά, εκτός από την περίπτωση που ο εχθρός θα ετοίμαζε επιδρομή από θάλασσα με στρατό για να κυριέψει την πόλη και θα έπρεπε να οργανωθεί η άμυνα. [2.24.2] Ταυτόχρονα αποφάσισαν να ξεχωρίζουν κάθε χρόνο τα καλύτερα εκατό καράβια με τους τριηράρχους τους και να μην τα χρησιμοποιούν για σκοπό άλλο εκτός από τον ίδιο για τον οποίο θα ξόδευαν και τα χίλια τάλαντα.
[2.25.1] Οι Αθηναίοι, που με τον στόλο εκατό καραβιών περιέπλεαν την Πελοπόννησο, είχαν ενωθεί με πενήντα καράβια των Κερκυραίων και με άλλους συμμάχους τους της περιοχής κι έκαναν πολλές ζημιές στις ακτές. Έκαναν απόβαση στην Μεθώνη της Λακωνικής και επίθεση εναντίον του τείχους που δεν ήταν δυνατό και δεν είχε στρατό να το υπερασπίσει. [2.25.2] Αλλά εκεί κοντά έτυχε να είναι ο Σπαρτιάτης Βρασίδας του Τέλλιδος, αρχηγός ενός μικρού σώματος. Μόλις το έμαθε, έτρεξε μ᾽ εκατό οπλίτες να βοηθήσει τους πολιορκημένους. Πέρασε, τρέχοντας, μέσα από το στρατόπεδο των Αθηναίων όπου ήσαν σκορπισμένοι και είχαν την προσοχή τους στραμμένη προς το τείχος κι αφού, στην διαδρομή αυτή, έχασε λίγους οπλίτες, κατόρθωσε να ριχτεί μέσα στην Μεθώνη και να την σώσει. Για το τόλμημά του αυτό ο Βρασίδας πρώτος αξιώθηκε να πάρει δημόσιο έπαινο στην Σπάρτη, στον πόλεμο αυτόν. [2.25.3] Οι Αθηναίοι έφυγαν απ᾽ την Μεθώνη κι έπλεαν κοντά στις ακτές. Όταν έφτασαν στην Φειά της Ηλείας, έκαναν απόβαση και λεηλάτησαν δύο μέρες την γη. Έδωσαν μάχη με τους κατοίκους της Ηλείας και τριακόσιους διαλεχτούς που είχαν έρθει από την ορεινή και πεδινή Ηλεία και άλλα μέρη και τους νίκησαν. [2.25.4] Σηκώθηκε όμως δυνατός αέρας και ο στόλος υπέφερε πολύ από την τρικυμία, επειδή ήταν μέρος δίχως λιμάνι. Οι περισσότεροι οπλίτες επιβιβάστηκαν στα καράβια που αρμένιζαν γύρω από το ακρωτήρι Ιχθύς και πήγαν στο λιμάνι της Φειάς. Στο μεταξύ, οι Μεσσήνιοι και μερικοί άλλοι που δεν είχαν προφτάσει να επιβιβαστούν στα καράβια προχώρησαν από στεριά και κυρίεψαν την Φειά. [2.25.5] Εκεί τους παράλαβε ο στόλος που ανοίχτηκε στο πέλαγος εγκαταλείποντας την Φειά, επειδή στο μεταξύ το κύριο σώμα του στρατού της Ηλείας είχε φτάσει επιτόπου. Οι Αθηναίοι εξακολούθησαν να περιπλέουν τις ακτές και να καταστρέφουν άλλες περιοχές.