[28] Τέτοιος λοιπόν ήταν ο καταστατικός χάρτης της πολιτείας τους. Από αυτά είναι εύκολο να συμπεράνει κανείς ότι και στην καθημερινή ζωή τους ενεργούσαν πάντοτε σωστά και νόμιμα. Γιατί όσοι έχουν ρυθμίσει με ωραίο τρόπο τις υποθέσεις τους για όλα τα ζητήματα επόμενο είναι να αντιμετωπίζουν και τα επί μέρους κατά τον ίδιο τρόπο με τα γενικά.
[29] Και πρώτα πρώτα στο θέμα της λατρείας των θεών —γιατί από εδώ είναι δίκαιο να ξεκινήσουμε— εκπλήρωναν τις λατρευτικές υποχρεώσεις τους και έπαιρναν μέρος στα μυστήρια χωρίς παρεκτροπές και με τάξη. Ούτε και οδηγούσαν τριακόσια βόδια για θυσία, όποτε το έκριναν αυτοί, ούτε και άφηναν στην τύχη τις πατροπαράδοτες θυσίες χωρίς να τις τελέσουν· ούτε ακόμη τελούσαν με μεγαλοπρέπεια τις πρόσφατα θεσπισμένες γιορτές, στη διάρκεια των οποίων ακολουθούσε κάποια συνεστίαση, ούτε πρόσφεραν θυσίες στη διάρκεια των πιο ιερών εορτών με εκμισθώσεις ύστερα από μειοδοτικό διαγωνισμό. [30] Αλλά εκείνο που πρόσεχαν ήταν να μην καταργήσουν κανένα από τα πατροπαράδοτα έθιμα μήτε και να προσθέσουν τίποτε έξω από τα καθιερωμένα. Γιατί πίστευαν ότι η ευσέβεια δεν έγκειται στην πολυτέλεια, αλλά στο να μην αλλάξουν τίποτε από όσα τους κληροδότησαν οι πρόγονοι. Γι᾽ αυτό και τα δώρα των θεών δεν τους έρχονταν κατά τρόπο μη φυσιολογικό αλλά με ηρεμία και στην κατάλληλη ώρα, τόσο όσον αφορούσε στην καλλιέργεια της υπαίθρου όσο και στη συγκομιδή των καρπών.
[31] Κατά τρόπο παρόμοιο με τα όσα έχουν ειπωθεί ρύθμιζαν και τις μεταξύ τους σχέσεις. Γιατί όχι μόνο είχαν ομόνοια στα ζητήματα που αφορούσαν στη δημόσια ζωή, αλλά και στην ιδιωτική τους ζωή φρόντιζαν τόσο πολύ ο ένας για τον άλλον όσην ακριβώς φροντίδα πρέπει να έχουν οι άνθρωποι που είναι σώφρονες και έχουν κοινή πατρίδα. Οι φτωχότεροι πολίτες τόσο πολύ απείχαν από το να φθονούν τους πλουσιότερους, [32] ώστε φρόντιζαν για τα μεγάλα τζάκια με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο φρόντιζαν για τις δικές τους οικογένειες, γιατί νόμιζαν ότι η ευτυχία εκείνων αποτελούσε προϋπόθεση της δικής τους ευημερίας. Εξάλλου, οι έχοντες τις μεγάλες περιουσίες όχι μόνο δεν περιφρονούσαν τους φτωχότερους, αλλά, θεωρώντας ντροπή γι᾽ αυτούς τη φτώχεια των συμπολιτών τους, ενίσχυαν τη φτωχολογιά, παραχωρώντας στον έναν χωράφια για καλλιέργεια με μικρό μίσθωμα, στέλνοντας άλλους για εμπόριο, σε άλλους τέλος έδιναν οικονομική ενίσχυση για ξεκίνημα για άλλες δουλειές. [33] Γιατί δεν φοβούνταν μήπως πάθουν ένα από τα δύο, ή χάσουν όλα τα χρήματα ή πάρουν πίσω ένα μέρος μόνο από όσα είχαν διαθέσει, ύστερα από πολλές ενοχλήσεις. Αλλά ήταν το ίδιο σίγουροι για τα χρήματα που είχαν δανείσει όσο σίγουροι ήταν για τα χρήματα που βρίσκονταν μέσα στα σπίτια τους. Γιατί έβλεπαν ότι εκείνοι που εκδίκαζαν τις υποθέσεις των συμβάσεων δεν έδειχναν επιείκεια, αλλά εφάρμοζαν τους νόμους· [34] ούτε και ετοίμαζαν για τον εαυτό τους δυνατότητα να αδικούν στις δίκες των άλλων, αλλά οργίζονταν εναντίον εκείνων που αρνούνταν να επιστρέψουν τα δανεικά, περισσότερο και από τους ίδιους που τα έχαναν. Πίστευαν πως εξαιτίας αυτών που καθιστούσαν τα συμβόλαια αφερέγγυα βλάπτονταν περισσότερο οι φτωχοί παρά οι πλούσιοι· γιατί, αν έπαυαν οι πλούσιοι να δανείζουν χρήματα, θα έχαναν λίγα κέρδη· αν όμως έχαναν οι φτωχοί την υποστήριξη των πλουσίων, θα έφταναν στην έσχατη ένδεια. [35] Επειδή λοιπόν σκέφτονταν κατ᾽ αυτόν τον τρόπο, κανένας δεν έκρυβε την περιουσία του ούτε δίσταζε να δανείσει, αλλά έβλεπαν με περισσότερη ευχαρίστηση αυτούς που δανείζονταν παρά εκείνους που επέστρεφαν τα χρέη τους. Γιατί σ᾽ αυτούς συνέβαιναν τα δύο ακριβώς που θα επιθυμούσαν άνθρωποι με μυαλό· ωφελούσαν δηλαδή τους συμπολίτες τους και ταυτόχρονα ενεργοποιούσαν τις περιουσίες τους. Οι καλές σχέσεις του ενός προς τον άλλον συγκεφαλαιούνται ως εξής: οι περιουσίες όσων τις κατείχαν εξαρχής με δίκαιο τρόπο ήταν ασφαλείς, ενώ η χρήση τους ήταν κοινή για όλους τους πολίτες που είχαν ανάγκη.