Ενδεχόμενοι κίνδυνοι από τη διδασκαλία των σοφιστών.
[313a] Τότε του είπα κι εγώ: Λοιπόν, ξέρεις άραγε σε τί κίνδυνο πας να εκθέσεις την ψυχή σου; Αν ήταν να εμπιστευτείς σε κάποιον το σώμα σου, ριψοκινδυνεύοντας να γίνει γερό ή άρρωστο, θα γυρόφερνες το πράγμα πολλές φορές στο νου σου —αν πρέπει να το εμπιστευτείς ή όχι— και θα καλούσες τους φίλους και τους συγγενείς σου να σε συμβουλέψουν και θα το στοχαζόσουν μέρες πολλές. Όμως για κείνο που για σένα είναι ανώτερο από το σώμα, την ψυχή, και απ᾽ αυτό κρέμεται η ευτυχία σου ή η δυστυχία σου στο καθετί —ανάλογα αν γίνει γερό ή άρρωστο— γι᾽ αυτό λοιπόν δεν έκανες συζήτηση ούτε με τον πατέρα σου ούτε με τον αδερφό σου [313b] ούτε με κανέναν από εμάς τους φίλους σου· αποβραδίς το έμαθες, όπως λες, τα χαράματα κατέφτασες, κι ούτε κάνεις καμιά συζήτηση ούτε ζητάς συμβουλή πάνω σ᾽ αυτό — αν πρέπει να του εμπιστευτείς τον εαυτό σου ή όχι. Και είσαι πρόθυμος να ξοδέψεις και τα δικά σου και των φίλων σου τα χρήματα, σαν να το ᾽χεις κιόλας πάρει απόφαση ότι οπωσδήποτε πρέπει να μαθητεύσεις κοντά στον Πρωταγόρα — έναν άνθρωπο που, όπως ομολογείς, ούτε τον ξέρεις [313c] ούτε ποτέ ώς τώρα συζήτησες μαζί του· και τον αποκαλείς σοφιστή, βλέπεις όμως ότι δε ξέρεις τί είναι σοφιστής, αυτός δηλαδή που στα χέρια του πας να εμπιστευτείς τον εαυτό σου.
Άκουσε αυτός τα λόγια μου και είπε: Από τα λεγόμενά σου αυτό βγαίνει, Σωκράτη.
Λοιπόν, Ιπποκράτη, μήπως ο σοφιστής τυχαίνει να είναι κάτι σαν μεγαλέμπορος ή μικρέμπορος τροφίμων που τρέφουν την ψυχή; γιατί εμένα μια τέτοια εντύπωση μου δίνει.
Και με τί τρέφεται η ψυχή, Σωκράτη;
Με τί άλλο, είπα εγώ, με μαθήματα. Και μη μας γελάσει ο σοφιστής, φίλε μου, παινεύοντας την πραμάτεια του, όπως κάνουν αυτοί που έχουν να κάνουν με τις τροφές του σώματος, [313d] ο μεγαλέμπορος κι ο μικρέμπορος. Γιατί βέβαια κι αυτοί ούτε οι ίδιοι τους ξέρουν τί είναι ωφέλιμο και τί βλαβερό για το σώμα από τα φορτία που μεταφέρουν —κι όμως επαινούν όλα τα εμπορεύματά τους— ούτε οι πελάτες τους, εκτός αν τύχει και είναι κάποιος γυμναστής ή γιατρός. Ολόιδια κι αυτοί που σέρνουν μαζί τους τα μαθήματα από πόλη σε πόλη και τα πουλούν χοντρικά και λιανικά σ᾽ όποιον τα λαχταρά· παινεύουν βέβαια όλα όσα πουλούν, μπορεί όμως μερικοί, καλέ μου φίλε, να μη ξέρουν ποιό από τα όσα πουλούν είναι ωφέλιμο και ποιό βλαβερό [313e] για την ψυχή· το ίδιο κι οι πελάτες τους, εκτός πάλι αν τύχει κάποιος απ᾽ αυτούς να καταπιάστηκε με την υγεία της ψυχής. Λοιπόν, αν εσύ τυχαίνει να ᾽χεις ξεκαθαρισμένο ποιό απ᾽ αυτά είναι ωφέλιμο και ποιό βλαβερό, μπορείς άφοβα ν᾽ αγοράζεις μαθήματα και από τον Πρωταγόρα και απ᾽ όποιον άλλο· αλλιώς, πρόσεχε, ευλογημένε, [314a] μήπως παίζεις στα ζάρια ό,τι πολυτιμότερο έχεις, και το βάζεις σε κίνδυνο. Γιατί, εδώ που τα λέμε, είναι πολύ πιο μεγάλος ο κίνδυνος, όταν αγοράζεις μαθήματα απ᾽ ό,τι τρόφιμα. Γιατί, όταν αγοράσεις τρόφιμα και ποτά από τον μικρέμπορο και το μεγαλέμπορο, μπορείς να τα μεταφέρεις σε ξεχωριστά αγγεία και, πριν τα βάλεις στο σώμα σου τρώγοντας ή πίνοντάς τα, μπορείς να τ᾽ αποθηκέψεις στο σπίτι σου και να καλέσεις τον ειδικό να σου δώσει συμβουλή — τί τρώγεται ή τί πίνεται, και τί όχι, σε ποιά ποσότητα και πότε· έτσι, με το να τ᾽ αγοράσεις δεν κινδυνεύεις πολύ. [314b] Τα μαθήματα όμως δεν μπορείς να τα μεταφέρεις σε ξεχωριστό αγγείο· δε γίνεται αλλιώς: με το που πλήρωσες την αξία τους, δέχεσαι στην ίδια την ψυχή σου το μάθημα, το μαθαίνεις και γυρνάς στο σπίτι σου· η ωφέλεια ή η ζημιά έχει γίνει. Αυτά λοιπόν ας τα εξετάσουμε και με τους πιο ηλικιωμένους από μας· γιατί εμείς είμαστε ακόμη πολύ νέοι, για να λύσουμε ζήτημα τόσο σπουδαίο. Για την ώρα, μια και το πήραμε απόφαση, πάμε ν᾽ ακούσουμε τον άνθρωπο· τον ακούμε, και κατόπι το συζητούμε και με άλλους. Γιατί δε βρίσκεται μόνο ο Πρωταγόρας στην πόλη μας, [314c] αλλά και ο Ιππίας ο Ηλείος· σαν ν᾽ άκουσα ότι κι ο Πρόδικος ο Κείος και άλλοι, πολλοί και σοφοί.