Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΣΟΦΟΚΛΗΣ

Οἰδίπους Τύραννος (1416-1445)


ΧΟ. ἀλλ᾽ ὧν ἐπαιτεῖς ἐς δέον πάρεσθ᾽ ὅδε
Κρέων τὸ πράσσειν καὶ τὸ βουλεύειν, ἐπεὶ
χώρας λέλειπται μοῦνος ἀντὶ σοῦ φύλαξ.
ΟΙ. οἴμοι, τί δῆτα λέξομεν πρὸς τόνδ᾽ ἔπος;
1420τίς μοι φανεῖται πίστις ἔνδικος; τὰ γὰρ
πάρος πρὸς αὐτὸν πάντ᾽ ἐφηύρημαι κακός.
ΚΡ. οὐχ ὡς γελαστής, Οἰδίπους, ἐλήλυθα,
οὐδ᾽ ὡς ὀνειδιῶν τι τῶν πάρος κακῶν.
ἀλλ᾽ εἰ τὰ θνητῶν μὴ καταισχύνεσθ᾽ ἔτι
1425γένεθλα, τὴν γοῦν πάντα βόσκουσαν φλόγα
αἰδεῖσθ᾽ ἄνακτος Ἡλίου, τοιόνδ᾽ ἄγος
ἀκάλυπτον οὕτω δεικνύναι, τὸ μήτε γῆ
μήτ᾽ ὄμβρος ἱερὸς μήτε φῶς προσδέξεται.
ἀλλ᾽ ὡς τάχιστ᾽ ἐς οἶκον ἐσκομίζετε·
1430τοῖς ἐν γένει γὰρ τἀγγενῆ μάλισθ᾽ ὁρᾶν
μόνοις τ᾽ ἀκούειν εὐσεβῶς ἔχει κακά.
ΟΙ. πρὸς θεῶν, ἐπείπερ ἐλπίδος μ᾽ ἀπέσπασας,
ἄριστος ἐλθὼν πρὸς κάκιστον ἄνδρ᾽ ἐμέ,
πιθοῦ τί μοι· πρὸς σοῦ γάρ, οὐδ᾽ ἐμοῦ, φράσω.
1435ΚΡ. καὶ τοῦ με χρείας ὧδε λιπαρεῖς τυχεῖν;
ΟΙ. ῥῖψόν με γῆς ἐκ τῆσδ᾽ ὅσον τάχισθ᾽, ὅπου
θνητῶν φανοῦμαι μηδενὸς προσήγορος.
ΚΡ. ἔδρασ᾽ ἂν εὖ τοῦτ᾽ ἴσθ᾽ ἄν, εἰ μὴ τοῦ θεοῦ
πρώτιστ᾽ ἔχρῃζον ἐκμαθεῖν τί πρακτέον.
1440ΟΙ. ἀλλ᾽ ἥ γ᾽ ἐκείνου πᾶσ᾽ ἐδηλώθη φάτις,
τὸν πατροφόντην, τὸν ἀσεβῆ μ᾽ ἀπολλύναι.
ΚΡ. οὕτως ἐλέχθη ταῦθ᾽· ὅμως δ᾽ ἵν᾽ ἕσταμεν
χρείας ἄμεινον ἐκμαθεῖν τί δραστέον.
ΟΙ. οὕτως ἄρ᾽ ἀνδρὸς ἀθλίου πεύσεσθ᾽ ὕπερ;
1445ΚΡ. καὶ γὰρ σὺ νῦν τἂν τῷ θεῷ πίστιν φέροις.


ΧΟΡ. Κοντά στο νου κι ο Κρέων φτάνει
κι ό,τι ζητάς αυτός αποφασίζει
κι εκτελεί.
Έμεινε μόνος πια της χώρας φύλακας
στη θέση που άφησες κενή.
ΟΙΔ. Αλίμονο,
και πώς θα του μιλήσω;
1420Άδικο θα ᾽χει να δυσπιστεί;
Τόσο πολύ πριν λίγο τον αδίκησα.
ΚΡΕ. Οιδίπου, δεν ήρθα να σε χλευάσω,
δεν ήρθα να μυκτηρίσω τα πάθη σου.
Όμως εσείς, αν δεν αισθάνεστε ντροπή
για την ανθρώπινη υπόσταση,
ας σεβαστείτε κάποτε
τη ζωοδότρα φλόγα
του βασιλιά Ηλίου
και μην αφήσετε γυμνή τη φρίκη
να περιφέρεται.
Η γη, το φως, το ύδωρ το σεμνό
την αποστρέφονται.
Γοργά στο σπίτι να τον πάτε.
1430Οι συγγενείς έχουν μονάχα χρέος
να βλέπουν και ν᾽ ακούν
ευλαβικά τη συμφορά του.
ΟΙΔ. Με λύτρωσες απ᾽ την απελπισία.
Ήρθες καλοπροαίρετος
στον κακορίζικο.
Για το Θεό,
θέλω να με προσέξεις.
Για το δικό σου το καλό
κι όχι για το δικό μου.
ΚΡΕ. Τί χάρη μου ζητάς κι εκλιπαρείς;
ΟΙΔ. Όσο πιο γρήγορα μπορείς
εξόρισέ με,
εκεί που άνθρωπος κανείς
δε θα γυρίζει να με δει.
ΚΡΕ. Σε βεβαιώνω, θα το πράξω.
Μα πρώτα θα ρωτήσω το θεό.
1440ΟΙΔ. Εκείνος μίλησε ξεκάθαρα
πως πρέπει να χαθεί
ο μολυσμένος πατροκτόνος.
ΚΡΕ. Γνωρίζω τί μας μήνυσε.
Όμως στην ώρα της ανάγκης
κρίνω πως πρέπει να ρωτήσω
για να βεβαιωθώ.
ΟΙΔ. Θες να ρωτήσεις το θεό
για μένα τον τρισάθλιο.
ΚΡΕ. Τώρα πιστεύεις και συ στο θεό.


ΧΟΡ. Μα γι᾽ αυτά που ζητάς, νά τον στην ώρα
ο Κρέοντας φτάνει, που θ᾽ αποφασίσει
και θα πράξει, γιατ᾽ αυτός έχει μείνει,
αντίς για σε, μόνος φρουρός της χώρας.
ΟΙΔ. Αχ και τί τάχα θα του πούμε τώρα;
1420ποιά πίστη, με τα δίκια του, να δείξει
σε μένα; γιατί εγώ τόσο άδικος
εδείχτηκα πρωτύτερα μαζί του.
ΚΡΕ. Δεν ήρθα περιγελαστής σου, Οιδίπου,
ή παλιές σου αδικίες να σου ονειδίσω.
Μα εσείς, αν δεν τους έχετε καθόλου
σε ντροπή τους ανθρώπους, σεβαστείτε
τουλάχιστο την πανταθρόφα φλόγα
του Ήλιου του Βασιλιά, που ασκέπαστο έτσι
τέτοιο μόλυσμα δείχνετε μπροστά του,
που μήτε η γη, μήτ᾽ η θεοτικιά βροχή,
μήτε το φως μπορούν να το δεχτούνε.
Μα γρήγορα οδηγήσετέ τον μέσα
στο παλάτι, γιατί μόνο οι δικοί του
1430έχουν ευσέβειας χρέος και να βλέπουν
και ν᾽ ακούν συγγενείς συφοριασμένους.
ΟΙΔ. Στους θεούς σε ξορκίζω, αφού απ᾽ το φόβο
μ᾽ έβγαλες πού ειχα κι έρχεσαι με τέτοια
καλοσύνη για μένα τον πιο άθλιο
απ᾽ τους ανθρώπους, άκου μου για κάτι
που για σένα ζητώ κι όχι για μένα.
ΚΡΕ. Και τί ᾽ν᾽ αυτό που τόση έχεις λαχτάρα;
ΟΙΔ. Ρίξε με, όσο πιο πριν, έξω απ᾽ τη χώρα,
σε μέρος που να μη βρεθεί κανένας
με τ᾽ όνομά μου να με χαιρετήσει.
ΚΡΕ. Θα το ᾽κανα, βεβαιώσου το, αν δεν ήταν
ανάγκη να ρωτούσα το Θεό πρώτα.
1440ΟΙΔ. Μα εκείνος καθαρά το ᾽χει δηλώσει,
να εξοντωθεί ο ανόσιος πατροκτόνος.
ΚΡΕ. Αυτό ᾽ναι η αλήθεια, μα όμως στην ανάγκη
που φτάσαμε, καλύτερο είναι πάντα
να ξέρουμε πιο βέβαια τί πρέπει.
ΟΙΔ. Έτσι λοιπόν για έναν άθλιο εμένα,
το Θεό θα ρωτήσετε; ΚΡΕ. Γιατ᾽ έτσι
και συ τώρα θα δώσεις στο Θεό πίστη.


ΧΟΡ. Για όσα ζητάς, ο Κρέοντας γνώμη ας δώσει
κι οδηγία, που ήρθε στην ώρα. Αυτός μόνος
φρουρός της χώρας μένει, αντί για σένα.
ΟΙΔ. Αλί, τί λόγια να του πω; Τί πίστη
1420να ελπίσω πως μπορεί σ᾽ εμέ πια να ᾽χει,
που τόσο άδικος φάνηκα μαζί του;
ΚΡΕ. Δεν ήρθα να γελάσω μ᾽ εσέ, Οιδίπου,
ή σφάλματα παλιά να σου χτυπήσω.
Μα εσείς, αν σεβασμό για τους ανθρώπους
δε νιώθετε, ντραπείτε του άρχοντα Ήλιου
τη ζωοδότρα τη φλόγα, τέτοια φρίκη
σα δείχνεται έτσι γυμνή, που ούτε στ᾽ άγια
νερά, ή στη γη, ή στο φως καλόδεχτη είναι.
Γοργά πάρτε τον μέσα στο παλάτι.
1430Οι σπιτικοί ευλαβικό χρέος, να βλέπουν,
ν᾽ ακούν τους πόνους των δικών τους, έχουν.
ΟΙΔ. Σα μου έβγαλες το φόβο, που ήρθες έτσι
με αγνούς σκοπούς σε άθλιο άντρα, άκου ένα λόγο,
για δικό σου καλό, όχι για δικό μου.
ΚΡΕ. Και ποιά χάρη από μέ γυρεύεις να ᾽χεις;
ΟΙΔ. Γοργά διώξε με δώθε, κάπου, όπου ούτε
ψυχή να μη με βρει να μου μιλήσει.
ΚΡΕ. Θα το έκανα αυτό, ξέρε, αν χρέος δεν είχα
να μάθω πρώτα του Θεού τη γνώμη.
1440ΟΙΔ. Μα φανερά ο χρησμός του, ν᾽ αφανίστε
τον πατροχτόνο, είπε, εμέ, τον ανόσιο.
ΚΡΕ. Τα είπε αυτά· μα έτσι, καθώς ήρθαν όλα,
κάλλιο να μάθω τί πρέπει να γίνει.
ΟΙΔ. Χρησμό για μέ τον άθλιο θα ζητήστε;
ΚΡΕ. Θα έχεις πίστη εσύ τώρα στα θεία λόγια.