Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ

Ἱστορίαι (1.100.1-1.102.4)

[1.100.1] Ἐγένετο δὲ μετὰ ταῦτα καὶ ἡ ἐπ᾽ Εὐρυμέδοντι ποταμῷ ἐν Παμφυλίᾳ πεζομαχία καὶ ναυμαχία Ἀθηναίων καὶ τῶν ξυμμάχων πρὸς Μήδους, καὶ ἐνίκων τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ἀμφότερα Ἀθηναῖοι Κίμωνος τοῦ Μιλτιάδου στρατηγοῦντος, καὶ εἷλον τριήρεις Φοινίκων καὶ διέφθειραν τὰς πάσας ἐς διακοσίας. [1.100.2] χρόνῳ δὲ ὕστερον ξυνέβη Θασίους αὐτῶν ἀποστῆναι, διενεχθέντας περὶ τῶν ἐν τῇ ἀντιπέρας Θρᾴκῃ ἐμπορίων καὶ τοῦ μετάλλου ἃ ἐνέμοντο. καὶ ναυσὶ μὲν ἐπὶ Θάσον πλεύσαντες οἱ Ἀθηναῖοι ναυμαχίᾳ ἐκράτησαν καὶ ἐς τὴν γῆν ἀπέβησαν, [1.100.3] ἐπὶ δὲ Στρυμόνα πέμψαντες μυρίους οἰκήτορας αὑτῶν καὶ τῶν ξυμμάχων ὑπὸ τοὺς αὐτοὺς χρόνους ὡς οἰκιοῦντες τὰς τότε καλουμένας Ἐννέα ὁδούς, νῦν δὲ Ἀμφίπολιν, τῶν μὲν Ἐννέα ὁδῶν αὐτοὶ ἐκράτησαν, ἃς εἶχον Ἠδωνοί, προελθόντες δὲ τῆς Θρᾴκης ἐς μεσόγειαν διεφθάρησαν ἐν Δραβησκῷ τῇ Ἠδωνικῇ ὑπὸ τῶν Θρᾳκῶν ξυμπάντων, οἷς πολέμιον ἦν τὸ χωρίον [αἱ Ἐννέα ὁδοὶ] κτιζόμενον. [1.101.1] Θάσιοι δὲ νικηθέντες μάχῃ καὶ πολιορκούμενοι Λακεδαιμονίους ἐπεκαλοῦντο καὶ ἐπαμύνειν ἐκέλευον ἐσβαλόντας ἐς τὴν Ἀττικήν. [1.101.2] οἱ δὲ ὑπέσχοντο μὲν κρύφα τῶν Ἀθηναίων καὶ ἔμελλον, διεκωλύθησαν δὲ ὑπὸ τοῦ γενομένου σεισμοῦ, ἐν ᾧ καὶ οἱ Εἵλωτες αὐτοῖς καὶ τῶν περιοίκων Θουριᾶταί τε καὶ Αἰθαιῆς ἐς Ἰθώμην ἀπέστησαν. πλεῖστοι δὲ τῶν Εἱλώτων ἐγένοντο οἱ τῶν παλαιῶν Μεσσηνίων τότε δουλωθέντων ἀπόγονοι· ᾗ καὶ Μεσσήνιοι ἐκλήθησαν οἱ πάντες. [1.101.3] πρὸς μὲν οὖν τοὺς ἐν Ἰθώμῃ πόλεμος καθειστήκει Λακεδαιμονίοις, Θάσιοι δὲ τρίτῳ ἔτει πολιορκούμενοι ὡμολόγησαν Ἀθηναίοις τεῖχός τε καθελόντες καὶ ναῦς παραδόντες, χρήματά τε ὅσα ἔδει ἀποδοῦναι αὐτίκα ταξάμενοι καὶ τὸ λοιπὸν φέρειν, τήν τε ἤπειρον καὶ τὸ μέταλλον ἀφέντες.
[1.102.1] Λακεδαιμόνιοι δέ, ὡς αὐτοῖς πρὸς τοὺς ἐν Ἰθώμῃ ἐμηκύνετο ὁ πόλεμος, ἄλλους τε ἐπεκαλέσαντο ξυμμάχους καὶ Ἀθηναίους· οἱ δ᾽ ἦλθον Κίμωνος στρατηγοῦντος πλήθει οὐκ ὀλίγῳ. [1.102.2] μάλιστα δ᾽ αὐτοὺς ἐπεκαλέσαντο ὅτι τειχομαχεῖν ἐδόκουν δυνατοὶ εἶναι, τοῖς δὲ πολιορκίας μακρᾶς καθεστηκυίας τούτου ἐνδεᾶ ἐφαίνετο· βίᾳ γὰρ ἂν εἷλον τὸ χωρίον. [1.102.3] καὶ διαφορὰ ἐκ ταύτης τῆς στρατείας πρῶτον Λακεδαιμονίοις καὶ Ἀθηναίοις φανερὰ ἐγένετο. οἱ γὰρ Λακεδαιμόνιοι, ἐπειδὴ τὸ χωρίον βίᾳ οὐχ ἡλίσκετο, δείσαντες τῶν Ἀθηναίων τὸ τολμηρὸν καὶ τὴν νεωτεροποιίαν, καὶ ἀλλοφύλους ἅμα ἡγησάμενοι, μή τι, ἢν παραμείνωσιν, ὑπὸ τῶν ἐν Ἰθώμῃ πεισθέντες νεωτερίσωσι, μόνους τῶν ξυμμάχων ἀπέπεμψαν, τὴν μὲν ὑποψίαν οὐ δηλοῦντες, εἰπόντες δὲ ὅτι οὐδὲν προσ δέονται αὐτῶν ἔτι. [1.102.4] οἱ δ᾽ Ἀθηναῖοι ἔγνωσαν οὐκ ἐπὶ τῷ βελτίονι λόγῳ ἀποπεμπόμενοι, ἀλλά τινος ὑπόπτου γενομένου, καὶ δεινὸν ποιησάμενοι καὶ οὐκ ἀξιώσαντες ὑπὸ Λακεδαιμονίων τοῦτο παθεῖν, εὐθὺς ἐπειδὴ ἀνεχώρησαν, ἀφέντες τὴν γενομένην ἐπὶ τῷ Μήδῳ ξυμμαχίαν πρὸς αὐτοὺς Ἀργείοις τοῖς ἐκείνων πολεμίοις ξύμμαχοι ἐγένοντο, καὶ πρὸς Θεσσαλοὺς ἅμα ἀμφοτέροις οἱ αὐτοὶ ὅρκοι καὶ ξυμμαχία κατέστη.

[1.100.1] Μετά απ᾽ αυτά έγινε και η μάχη και η ναυμαχία στον Ευρυμέδοντα ποταμό της Παμφυλίας, όπου οι Αθηναίοι και οι σύμμαχοί τους νίκησαν την ίδια μέρα τους Πέρσες σε πεζομαχία και ναυμαχία, με στρατηγό τον Κίμωνα του Μιλτιάδου. Κυρίεψαν ή κατάστρεψαν διακόσια φοινικικά πολεμικά. [1.100.2] Αργότερα επαναστάτησε η Θάσος, εξαιτίας μιας διαφοράς για τα εμπορικά κέντρα που είχε στην απέναντι θρακική ακτή και για τα μεταλλεία που εκμεταλλεύονταν οι Θάσιοι. Οι Αθηναίοι έστειλαν στόλο στην Θάσο, νίκησαν σε ναυμαχία κι έκαναν απόβαση στο νησί. [1.100.3] Τον ίδιο καιρό οι Αθηναίοι έστειλαν στον Στρυμόνα δέκα χιλιάδες αποίκους, δικούς τους και συμμαχικούς, για να εγκατασταθούν στην τότε ονομαζόμενη Εννέα Οδοί, την σημερινή Αμφίπολη. Τις Εννέα Οδούς που κατείχαν οι Ηδωνοί κατόρθωσαν να τις κυριέψουν, αλλά, όταν προχώρησαν στα ενδότερα της Θράκης, έπαθαν καταστροφή στην Δράβησκο της Ηδωνικής γης από τους ενωμένους Θράκες, οι οποίοι θεωρούσαν την εγκατάσταση της αποικίας σαν εχθρική πράξη.
[1.101.1] Οι Θάσιοι, που είχαν νικηθεί και ήσαν πολιορκημένοι, ζήτησαν βοήθεια από τους Σπαρτιάτες προτρέποντάς τους να κάνουν εισβολή στην Αττική. [1.101.2] Οι Σπαρτιάτες τους το υποσχέθηκαν κρυφά από τους Αθηναίους και ήσαν έτοιμοι να ξεκινήσουν, αλλά εμποδίστηκαν από τον σεισμό που έγινε κι έδωσε ευκαιρία στους Είλωτες και στους περίοικους —Θουριάτες και Αιθαιείς— να επαναστατήσουν και να οχυρωθούν στην Ιθώμη. Οι περισσότεροι από τους Είλωτες ήσαν απόγονοι των Μεσσηνίων που είχαν υποδουλωθεί στα παλιά χρόνια. [1.101.3] Έτσι, οι Λακεδαιμόνιοι αναγκάστηκαν να πολεμήσουν με τους επαναστάτες της Ιθώμης και οι Θάσιοι, που ήσαν στον τρίτο χρόνο της πολιορκίας, συνθηκολόγησαν με τους Αθηναίους και δέχτηκαν να κατεδαφίσουν τα τείχη τους, να παραδώσουν τον στόλο τους, να πληρώσουν αμέσως μιαν ορισμένη αποζημίωση και να καταβάλλουν τακτικά την εισφορά τους. Τέλος, παραιτήθηκαν από τις απαιτήσεις τους για τα εμπορικά κέντρα και τα μεταλλεία.
[1.102.1] Οι Λακεδαιμόνιοι, βλέποντας ότι ο πόλεμος της Ιθώμης διαρκούσε πολύ, ζήτησαν την βοήθεια και άλλων συμμάχων και των Αθηναίων, οι οποίοι έστειλαν σημαντικές δυνάμεις με αρχηγό τον Κίμωνα. [1.102.2] Οι Λακεδαιμόνιοι ζήτησαν την βοήθεια των Αθηναίων, επειδή ήσαν σπουδαίοι στην τειχομαχία, αλλά καθώς η πολιορκία διαρκούσε πολύ, φάνηκαν κατώτεροι από την φήμη τους, γιατί θα έπρεπε να είχαν κυριέψει το φρούριο με έφοδο. [1.102.3] Στην εκστρατεία αυτή δημιουργήθηκε για πρώτη φορά φανερή διάσταση μεταξύ Αθηναίων και Σπαρτιατών. Όταν φάνηκε ότι η Ιθώμη δεν θα έπεφτε με έφοδο, οι Σπαρτιάτες φοβήθηκαν μήπως, αν μείνουν εκεί πολύ καιρό οι Αθηναίοι, οι οποίοι ήσαν τολμηροί και προοδευτικοί και ανήκαν σε άλλη φυλή, παρασυρθούν από τους πολιορκημένους της Ιθώμης και επιχειρήσουν κανένα πραξικόπημα. Γι᾽ αυτό τους απομάκρυναν, μόνους αυτούς απ᾽ όλους τους συμμάχους. Δεν τους φανέρωσαν τις υποψίες τους, αλλά τους είπαν μόνο ότι δεν τους είχαν πια ανάγκη. [1.102.4] Οι Αθηναίοι όμως κατάλαβαν ότι ο λόγος της απομάκρυνσής τους δεν ήταν η εύσχημη αυτή αιτία, αλλά κάποια υποψία. Θεώρησαν ότι ήταν μεγάλη προσβολή και ότι ήταν απαράδεκτο να τους φέρονται οι Λακεδαιμόνιοι κατά τέτοιο τρόπο. Μόλις γύρισε στην Αθήνα το εκστρατευτικό σώμα, [1.102.5] οι Αθηναίοι κατάγγειλαν τη συμμαχία που είχαν κάνει με την Σπάρτη εναντίον των Μήδων κι έκαναν συμμαχία με τους εχθρούς της Σπάρτης, τους Αργείους. Οι δύο πολιτείες έκαναν συμμαχία και με τους Θεσσαλούς και αντάλλαξαν όρκους.