Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΞΕΝΟΦΩΝ

Οἰκονομικός (15.1-15.4)


[15.1] Ἀλλὰ μέντοι ἐπειδάν γε ἐμποιήσῃς τινὶ τὸ βούλεσθαί σοι εἶναι τἀγαθά, ἐμποιήσῃς δὲ τῷ αὐτῷ τούτῳ ‹τὸ› ἐπιμελεῖσθαι ὅπως ταῦτά σοι ἐπιτελῆται, ἔτι δὲ πρὸς τούτοις ἐπιστήμην κτήσῃ αὐτῷ ὡς ἂν ποιούμενα ἕκαστα τῶν ἔργων ὠφελιμώτερα γίγνοιτο, πρὸς δὲ τούτοις ἄρχειν ἱκανὸν αὐτὸν ποιήσῃς, ἐπὶ δὲ τούτοις πᾶσιν ἥδηταί σοι τὰ ἐκ τῆς γῆς ὡραῖα ἀποδεικνύων ὅτι πλεῖστα ὥσπερ σὺ σαυτῷ, οὐκέτι ἐρήσομαι περὶ τούτου εἰ ἔτι τινὸς ὁ τοιοῦτος προσδεῖται· πάνυ γάρ μοι δοκεῖ ἤδη πολλοῦ ἂν ἄξιος εἶναι ἐπίτροπος ὢν τοιοῦτος. ἐκεῖνο μέντοι, ἔφην ἐγώ, ὦ Ἰσχόμαχε, μὴ ἀπολίπῃς, ὃ ἡμῖν ἀργότατα ἐπιδεδράμηται τοῦ λόγου.
[15.2] Τὸ ποῖον; ἔφη ὁ Ἰσχόμαχος.
Ἔλεξας δήπου, ἔφην ἐγώ, ὅτι μέγιστον εἴη μαθεῖν ὅπως δεῖ ἐξεργάζεσθαι ἕκαστα· εἰ δὲ μή, οὐδὲ τῆς ἐπιμελείας ἔφησθα ὄφελος οὐδὲν γίγνεσθαι, εἰ μή τις ἐπίσταιτο ἃ δεῖ καὶ ὡς δεῖ ποιεῖν.
[15.3] Ἐνταῦθα δὴ εἶπεν ὁ Ἰσχόμαχος· Τὴν τέχνην με ἤδη, ὦ Σώκρατες, κελεύεις αὐτὴν διδάσκειν τῆς γεωργίας;
Αὕτη γὰρ ἴσως, ἔφην ἐγώ, ἤδη ἐστὶν ἡ ποιοῦσα τοὺς μὲν ἐπισταμένους αὐτὴν πλουσίους, τοὺς δὲ μὴ ἐπισταμένους πολλὰ πονοῦντας ἀπόρως βιοτεύειν.
[15.4] Νῦν τοίνυν, ἔφη, ὦ Σώκρατες, καὶ τὴν φιλανθρωπίαν ταύτης τῆς τέχνης ἀκούσῃ. τὸ γὰρ ὠφελιμωτάτην οὖσαν καὶ ἡδίστην ἐργάζεσθαι καὶ καλλίστην καὶ προσφιλεστάτην θεοῖς τε καὶ ἀνθρώποις, ἔτι πρὸς τούτοις καὶ ῥᾴστην εἶναι μαθεῖν πῶς οὐχὶ γενναῖόν ἐστι; γενναῖα δὲ δήπου καλοῦμεν καὶ τῶν ζῴων ὁπόσα καλὰ καὶ μεγάλα καὶ ὠφέλιμα ὄντα πραέα ἐστὶ πρὸς τοὺς ἀνθρώπους.


[15.1] «Αλλά, όταν εμφυσήσεις στον άνθρωπό σου την επιθυμία να διασώζει τα αγαθά της ευημερίας σου, και ακόμα εμφυσήσεις σε αυτόν τον ίδιο τον ζήλο για τη διατήρηση αυτής της ευημερίας, και επιπλέον τον εφοδιάσεις με τη γνώση της εμπειρίας, πώς δηλαδή μπορεί να γίνει κάθε εργασία ξεχωριστά πιο ωφέλιμη, επιπλέον τον κάνεις ικανό να διοικεί, και ύστερα από όλα αυτά ικανό να ευχαριστιέται όταν σου παρουσιάζει τους καρπούς της γης στην εποχή που πρέπει όσο το δυνατόν πιο πολλούς, όπως θα έκανες εσύ για τον εαυτό σου, βέβαια δεν θα σε ρωτήσω πια για αυτόν, αν με αυτά τα χαρίσματα έχει ανάγκη από κάτι άλλο ένας τέτοιος άνθρωπος· έχω την ακλόνητη πεποίθηση ότι είναι πολύ αξιόλογος επιστάτης, αν είναι τίμιος. Μην ξεχάσεις εκείνο όμως, Ισχόμαχε», είπα εγώ, «το οποίο στη συζήτησή μας το πραγματευτήκαμε πολύ λίγο».
[15.2] «Ποιό;» είπε ο Ισχόμαχος.
«Είπες κάπου», είπα εγώ, «ότι το πιο σημαντικό θα ήταν να μάθει κάποιος πως πρέπει να τελειοποιεί κάθε εργασία του ξεχωριστά. Αλλιώς, είπες ότι ούτε η επιμέλεια θα του ήταν όφελος, εάν δεν ήξερε όσα πρέπει και πώς πρέπει να γίνουν».
[15.3] Τότε λοιπόν ο Ισχόμαχος είπε· «Ήδη με προτρέπεις, Σωκράτη, να σου διδάξω αυτήν την τέχνη της γεωργίας;»
«Αυτή η τέχνη», είπα εγώ, «είναι αυτή που κάνει τους γνώστες της πλούσιους, τους μη γνώστες να ζουν φτωχικά, αν και κοπιάζουν πολύ».
[15.4] «Τώρα λοιπόν», είπε, «Σωκράτη, θα ακούσεις πόσο αυτή η τέχνη αγαπά τους ανθρώπους. Ότι λοιπόν είναι πολύ ωφέλιμη και πολύ ευχάριστη να την εξασκεί κανείς και πολύ όμορφη και προσφιλής στους θεούς και στους ανθρώπους, έπειτα και πολύ εύκολη ώστε να τη μάθει κανείς, πώς αυτό δεν είναι δείγμα της ευγενικής της καταγωγής; Ευγενικά καλούμε βέβαια όσα ζώα είναι όμορφα, μεγαλόσωμα, ωφέλιμα, και συνάμα φιλικά προς τους ανθρώπους».