[13.1] «Όταν έχεις πείσει κάποιον, και με ιδιαίτερη αποφασιστικότητα, ότι πρέπει να είναι ικανός σε όσες εργασίες εσύ θέλεις», είπα, «είναι τότε κατάλληλος να γίνει επιστάτης ή υπάρχουν κάποια άλλα πράγματα να μάθει επιπλέον, αν πρόκειται να γίνει ένας ικανός επιστάτης;»
[13.2] «Ναι, μά τον Δία», είπε ο Ισχόμαχος, «ακόμη όμως μένει σ᾽ αυτόν να γνωρίζει και τί πρέπει να κάνει και πότε και πώς· διαφορετικά, πόσο περισσότερο χρήσιμος θα ήταν χωρίς να τα γνωρίζει αυτά ένας επιστάτης από έναν γιατρό που φροντίζει κάποιον άρρωστο, κάνοντας επισκέψεις και πρωί και βράδυ, χωρίς όμως να γνωρίζει τούτο, τί θεραπεία συμφέρει να κάνει για τον ασθενή του;»
[13.3] «Και αν μάθει ο επιστάτης τη δουλειά, πώς πρέπει να γίνει», είπα, «θα χρειαστεί τίποτα παραπάνω ή θα είναι αυτός τέλειος για σένα;»
«Υποθέτω πρέπει να μάθει τουλάχιστον να διοικεί τους εργάτες», είπε.
[13.4] «Τότε», είπα, «εκπαιδεύεις τους επιστάτες να είναι κατάλληλοι να διοικούν;»
«Τουλάχιστον προσπαθώ», είπε ο Ισχόμαχος.
«Μα πώς, μά τους θεούς», είπα, «τους εκπαιδεύεις στο να διοικούν ανθρώπους;»
«Mε έναν πολύ εύκολο τρόπο, Σωκράτη», είπε, «έτσι ώστε ίσως γελάσεις στο άκουσμά του».
[13.5] «Δεν είναι θέμα για γέλια, Ισχόμαχε», είπα. «Γιατί οποιοσδήποτε μπορεί να κατασκευάσει κυβερνήτες ανθρώπων μπορεί, προφανώς, να τους διδάξει επίσης να είναι κύριοι των ανθρώπων, και όποιος μπορεί να τους κάνει κύριους μπορεί επίσης να τους κάνει ικανούς να βασιλέψουν. Και έτσι, αυτός που μπορεί να το κάνει αυτό μου φαίνεται ότι είναι άξιος μεγάλου επαίνου και όχι γέλιου».
[13.6] «Τα υπόλοιπα ζώα, Σωκράτη», είπε, «μαθαίνουν να υπακούουν μ᾽ αυτούς τους δύο τρόπους: με τιμωρίες, όταν είναι ανυπάκουα, και με περιποιήσεις, όταν υπηρετούν πρόθυμα. [13.7] Τα πουλάρια μαθαίνουν να υπακούουν στους ιπποδαμαστές τους με το να παίρνουν κάτι που τους ευχαριστεί όταν υπακούουν, και με το να ταλαιπωρούνται όταν δεν υπακούουν, μέχρι να γίνουν υποχείρια στη θέληση του δαμαστή. [13.8] Επίσης, τα σκυλάκια, μολονότι είναι πολύ κατώτερα από τους ανθρώπους και στην εξυπνάδα και στον λόγο, παρόλα αυτά μαθαίνουν να τρέχουν κυκλικά και να κάνουν τούμπες και πολλά άλλα πράγματα με τον ίδιο τρόπο. Γιατί, κάθε φορά που υπακούουν, παίρνουν κάτι που χρειάζονται , και όταν είναι αδιάφορα τιμωρούνται. [13.9] Εξάλλου, τους ανθρώπους είναι δυνατό να τους κάνεις περισσότερο υπάκουους και με τον λόγο, με το να τους παρουσιάζεις πόσο συμφέρον είναι σ᾽ αυτούς να υπακούουν, και ακόμη, για τους δούλους η εκπαίδευση που φαίνεται κατάλληλη μόνο για ζώα είναι αποτελεσματική, επίσης, στο να τους διδάξει την υπακοή. Γιατί, εάν ικανοποιείς την όρεξή τους σύμφωνα με τις επιθυμίες τους, μπορεί να κατορθώσεις πολλά από αυτούς. Οι φιλόδοξοι στον χαρακτήρα παρακινούνται επίσης και με τον έπαινο. Γιατί μερικοί χαρακτήρες είναι τόσο πεινασμένοι για έπαινο όσο άλλοι για φαγητό και ποτό. [13.10] Αυτά τα πράγματα, λοιπόν, που εγώ κάνοντας νομίζω ότι θα έχω περισσότερο υπάκουους ανθρώπους για λογαριασμό μου, τα διδάσκω σ᾽ αυτούς που θέλω να διορίσω ως επιστάτες και τους ενθαρρύνω επίσης με τους εξής τρόπους: βεβαιώνομαι ότι τα ρούχα και τα παπούτσια που πρέπει να παρέχω στους εργάτες δεν είναι τα ίδια, αλλά κάποια είναι χειρότερα και άλλα καλύτερα, έτσι ώστε να μπορώ να τιμήσω τον καλύτερο με τα καλύτερα και να δώσω τα χειρότερα στον χειρότερο. [13.11] Γιατί μου φαίνεται, Σωκράτη, είπε, ότι είναι μεγάλη απογοήτευση για τους καλούς όταν βλέπουν ότι η δουλειά γίνεται απ᾽ αυτούς, και παρόλα αυτά παίρνουν τα ίδια μ᾽ αυτούς που δεν είναι πρόθυμοι να μοχθήσουν ή να κινδυνέψουν όταν χρειάζεται. [13.12] Γι᾽ αυτό, εγώ με κανένα τρόπο δεν πιστεύω ότι οι καλύτεροι και οι χειρότεροι αξίζει να έχουν την ίδια μεταχείριση, και, όταν καταλάβω ότι οι επιστάτες έχουν δώσει ό,τι καλύτερο σ᾽ αυτούς που αξίζουν περισσότερο, τους επαινώ, αλλά αν δω κάποιον να τον τιμούν περισσότερο εξαιτίας κάποιας κολακείας ή κάποιας άλλης χάρης που δεν ωφελεί κανέναν, δεν αδιαφορώ για το θέμα, Σωκράτη· μάλιστα, επιπλήττω τον επιστάτη και προσπαθώ να του διδάξω ότι αυτό που κάνει δεν είναι προς όφελός του».