[8.89.1] Οι πρέσβεις των Τετρακοσίων γύρισαν από την Σάμο στην Αθήνα όπου μεταδώσαν τα όσα παράγγελνε ο Αλκιβιάδης, να εξακολουθήσουν, δηλαδή, τον πόλεμο και να μην ενδώσουν στον εχθρό. Επίσης ότι είχε πολλές ελπίδες να επιτύχει συμβιβασμό μεταξύ στρατοπέδου και πολιτείας και ότι θα νικήσουν τους Πελοποννησίους. Πολλοί από όσους συμμετείχαν στην ολιγαρχία ήσαν και από πριν δυσαρεστημένοι με το καθεστώς και ευχαρίστως θ᾽ απαλλάσσονταν απ᾽ αυτό, εάν μπορούσαν να το επιτύχουν χωρίς να κινδυνέψουν. Αναθάρρησαν πολύ, [8.89.2] άρχισαν να συγκεντρώνονται και να διαμαρτύρονται για την κατάσταση. Αρχηγοί τους ήσαν μερικοί από τους επιφανέστερους ολιγαρχικούς που είχαν αξιώματα, όπως ο Θηραμένης του Άγνωνος, ο Αριστοκράτης του Σκελίου και άλλοι. Είχαν λάβει μέρος από τους πρώτους στην μεταπολίτευση, φοβόνταν όμως, όπως έλεγαν, τον στρατό της Σάμου και τον Αλκιβιάδη, αλλά και τους πρέσβεις που είχαν φύγει για την Λακεδαίμονα μήπως, χωρίς την συγκατάθεση του λαού, ενεργήσουν κατά τρόπο ολέθριο για την πολιτεία. Δεν υποστήριζαν φανερά ότι έπρεπε η εξουσία να μην ασκείται από λίγους, αλλά έλεγαν ότι έπρεπε οι Πέντε Χιλιάδες να μην είναι ονομαστική, αλλά πραγματική εξουσία και να υπάρχει μεγαλύτερη ισονομία στην πολιτεία. [8.89.3] Αυτά, βέβαια, ήσαν ρητορικά συνθήματα. Οι περισσότεροι δεν ακολουθούσαν παρά τις προσωπικές τους φιλοδοξίες και αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο καταστρέφεται μια ολιγαρχία που προέρχεται από δημοκρατία. Από την πρώτη μέρα ο καθένας από όσους έχουν την εξουσία δεν διεκδικεί την ισότητα με τους άλλους, αλλά απαιτεί να είναι ο πρώτος απ᾽ όλους. Ενώ στην δημοκρατία, όταν αναδείχνονται οι άρχοντες με εκλογές, ανέχονται ευκολότερα την αποτυχία τους, αφού δεν είναι έργο των ομοίων τους. [8.89.4] Είναι φανερό ότι τους παράσυρε η μεγάλη δύναμη που είχε ο Αλκιβιάδης στην Σάμο και η πεποίθηση που είχαν ότι το ολιγαρχικό καθεστώς δεν θα κρατήσει. Ο καθένας τους αγωνιζόταν να γίνει αυτός αρχηγός των δημοκρατικών.
[8.90.1] Αλλά μεταξύ των Τετρακοσίων υπήρχαν εκείνοι που ήσαν απόλυτα αντίθετοι στην κίνηση αυτή. Ηγέτες τους ήσαν ο Φρύνιχος, που όταν ήταν στρατηγός στην Σάμο, είχε έρθει σε προστριβές με τον Αλκιβιάδη, ο Αρίσταρχος, από τους παλαιότερους και πιο αποφασισμένους αντιπάλους της δημοκρατίας, ο Πείσανδρος, ο Αντιφών και άλλοι πολύ πλούσιοι. Και πρωτύτερα, όταν μόλις είχαν πάρει την εξουσία και ο στρατός της Σάμου είχε επαναστατήσει και είχε κηρυχτεί υπέρ της δημοκρατίας, είχαν προσπαθήσει να κάνουν ειρήνη και είχαν στείλει πρέσβεις στην Λακεδαίμονα. Είχαν αρχίσει να χτίζουν κι ένα οχυρό στην τοποθεσία που ονομάζεται Ηετιωνεία. Βλέποντας ότι οι πρέσβεις τους είχαν γυρίσει από την Σάμο και ότι, όχι μόνο ο λαός, αλλά και πολλοί δικοί τους, που έως τότε τους φαίνονταν πιστοί, μεταστρέφονταν, ανάπτυξαν μεγάλη δραστηριότητα. [8.90.2] Ανήσυχοι για τα όσα γίνονταν στην Σάμο και στην Αθήνα, έστειλαν γρήγορα τον Αντιφώντα και τον Φρύνιχο με άλλους δέκα στην Λακεδαίμονα για να κάνουν ειρήνη με οποιουσδήποτε όρους που θα ήσαν κάπως ανεκτοί. [8.90.3] Εξακολούθησαν να χτίζουν και το οχυρό στην Ηετιωνεία. Όπως έλεγαν ο Θηραμένης και οι οπαδοί του, σκοπός του οχυρού δεν ήταν να εμποδίσει τους στρατιώτες της Σάμου να μπουν στον Πειραιά αν το προσπαθούσαν με την βία, αλλά, κυρίως, να μπορέσουν να διευκολύνουν την είσοδο του εχθρού με στόλο και στρατό, όποτε τον καλέσουν. [8.90.4] Η Ηετιωνεία είναι χερσόνησος του Πειραιά, κοντά στην είσοδό του. Την οχύρωναν κατά τέτοιο τρόπο, ώστε μαζί με το τείχος που υπήρχε προς την στεριά, να μπορεί ολιγάριθμη φρουρά να ελέγχει την είσοδο. Και το παλαιό τείχος προς την στεριά και το νέο που χτιζόταν στην παραλία, έρχονταν να καταλήξουν στον ένα από τους δύο πύργους που βρίσκονται στην στενή είσοδο του λιμανιού. [8.90.5] Έχτισαν και αποθήκη πολύ μεγάλη κολλητά στο τείχος. Την είχαν στον έλεγχό τους και ανάγκαζαν τον καθένα ν᾽ αποθηκεύει εκεί όλο το σιτάρι που είχε και όσο εισαγόταν με καράβια από την θάλασσα. Έπρεπε να ζητούν άδεια για να παίρνουν το σιτάρι και να το πουλούν.