[8.78.1] Την ίδια εποχή, οι στρατιώτες του πελοποννησιακού στόλου που βρισκόταν στην Μίλητο, κατηγορούσαν μεταξύ τους, τον Αστύοχο και τον Τισσαφέρνη ότι φθείρουν την κατάσταση. Τον Αστύοχο τον κατηγορούσαν επειδή δεν ήθελε να ναυμαχήσει, ούτε πρωτύτερα όταν ο πελοποννησιακός στόλος ήταν πολύ ισχυρός και ο στόλος των Αθηναίων λίγος, ούτε τώρα που, καθώς λέγεται, βρίσκονται οι Αθηναίοι σε διάσταση μεταξύ τους και δεν έχουν ακόμα συγκεντρώσει τον στόλο τους. Οι δυνάμεις τους κινδυνεύουν να φθαρούν περιμένοντας τον φοινικικό στόλο του Τισσαφέρνη που είναι μύθος και όχι πραγματικότητα. Τον Τισσαφέρνη τον κατηγορούσαν επειδή δεν έφερνε τον φοινικικόν αυτό στόλο κι επειδή εξασθενούσε τον πελοποννησιακό στόλο, πληρώνοντας με αταξία και όχι ολόκληρους τους μισθούς. Έλεγαν, λοιπόν, πως έπρεπε να τελειώνουν οι αναβολές και να επιδιώξουν αποφασιστική ναυμαχία. Ιδίως οι Συρακούσιοι ήσαν οι περισσότερο επίμονοι.
[8.79.1] Όταν ο Αστύοχος και οι σύμμαχοι κατάλαβαν αυτή την κατακραυγή, έκαναν συμβούλιο κι αποφάσισαν να ναυμαχήσουν. Έμαθαν τις ταραχές στο στρατόπεδο της Σάμου και ξεκίνησαν με όλον τον στόλο, εκατόν δώδεκα καράβια και έπλεαν προς την Μυκάλη. Έδωσαν διαταγή στους Μιλησίους να πάνε από στεριά στο ακρωτήρι της Μυκάλης. [8.79.2] Ογδόντα δύο αθηναϊκά καράβια της Σάμου έτυχε να βρίσκονται στην Γλαύκη της Μυκάλης —στο σημείο αυτό μεταξύ Σάμου και Μυκάλης η απόσταση είναι η μικρότερη— και όταν είδαν τον πελοποννησιακό στόλο να πλέει εναντίον τους υποχώρησαν στην Σάμο επειδή θεώρησαν ότι με τα καράβια που είχαν, δεν ήσαν σε θέση να τα ριψοκινδυνέψουν όλα για όλα. [8.79.3] Ταυτόχρονα —επειδή είχαν πληροφορηθεί από πριν ότι οι Πελοποννήσιοι έρχονται για να ναυμαχήσουν— είχαν στείλει μήνυμα και περίμεναν τον Στρομβιχίδη (από τον Ελλήσποντο όπου είχε πάει —στην Άβυδο— με καράβια που είχε πάρει από την Χίο) να έρθει να τους βοηθήσει. [8.79.4] Οι Αθηναίοι υποχώρησαν στην Σάμο και οι Πελοποννήσιοι έφτασαν στην Μυκάλη όπου έστησαν στρατόπεδο μαζί με τους Μιλησίους και τους πεζούς από γειτονικές πολιτείες. [8.79.5] Την επομένη, ενώ ετοιμάζονταν να ξεκινήσουν εναντίον της Σάμου, έμαθαν ότι ο Στρομβιχίδης είχε φτάσει από τον Ελλήσποντο με τα καράβια του. Έφυγαν αμέσως πίσω στην Μίλητο. [8.79.6] Οι Αθηναίοι, με την ενίσχυση που πήραν, ξεκίνησαν για την Μίλητο με εκατόν οκτώ καράβια, έχοντας σκοπό να δώσουν αποφασιστική ναυμαχία. Αλλά καθώς δεν βγήκε καμιά εχθρική δύναμη ν᾽ αναμετρηθεί μαζί τους, γύρισαν πίσω στην Σάμο.
[8.80.1] Αμέσως μετά απ᾽ αυτό, το ίδιο καλοκαίρι, οι Πελοποννήσιοι, οι οποίοι έκριναν ότι δεν μπορούσαν ν᾽ αναμετρηθούν με τον εχθρό παρατάσσοντας ολόκληρο τον στόλο, βρέθηκαν σε αμηχανία πού θα βρουν χρήματα για τόσα καράβια, επειδή ο Τισσαφέρνης τούς πλήρωνε πολύ ακατάστατα. Έστειλαν στον Φαρνάβαζο σαράντα καράβια με αρχηγό τον Κλέαρχο του Ραμφία σύμφωνα με τις αρχικές του οδηγίες. [8.80.2] Ο ίδιος ο Φαρνάβαζος τους καλούσε και ήταν έτοιμος να τους δίνει μισθό. Ταυτόχρονα το Βυζάντιο έστελνε μηνύματα ότι ήταν έτοιμο ν᾽ αποστατήσει. [8.80.3] Τα σαράντα καράβια ανοίχτηκαν στο πέλαγος ώστε να ταξιδέψουν χωρίς να το νιώσουν οι Αθηναίοι. Αλλά τα βρήκε μεγάλη τρικυμία. Τα περισσότερα, με τον Κλέαρχο, έπιασαν στην Δήλο και αργότερα γύρισαν στην Μίλητο (ο Κλέαρχος, όμως, πήγε από στεριά στον Ελλήσποντο, όπου ανάλαβε τα καθήκοντά του) ενώ τα δέκα υπόλοιπα, με αρχηγό τον Μεγαρέα Έλιξο, μπόρεσαν να φτάσουν στον Ελλήσποντο και προκάλεσαν την αποστασία του Βυζαντίου. [8.80.4] Το πληροφορήθηκαν οι Αθηναίοι και έστειλαν ενίσχυση μερικά καράβια για να φρουρούν τον Ελλήσποντο. Έγινε και μια σύντομη ναυμαχία στ᾽ ανοιχτά του Βυζαντίου, όπου αναμετρήθηκαν οκτώ και οκτώ καράβια.