[8.13.1] Την ίδια, περίπου, εποχή επέστρεφαν από την Σικελία τα δεκαέξι πελοποννησιακά καράβια που είχαν πολεμήσει με τον Γύλιππο. Στην περιοχή της Λευκάδας τα χτύπησαν και τους προξένησαν ζημίες τα είκοσι επτά αθηναϊκά καράβια τα οποία, στις διαταγές του Ιπποκλή του Μενίππου, παραφύλαγαν τα καράβια που γύριζαν από την Σικελία. Εκτός από ένα, τα άλλα πελοποννησιακά κατόρθωσαν να διαφύγουν και να φτάσουν στην Κόρινθο.
[8.14.1] Ενώ ταξίδευαν προς την Ιωνία, ο Χαλκιδέας και ο Αλκιβιάδης έπιαναν όσα καράβια τύχαιναν στον δρόμο τους, για να μην γίνει γνωστή η άφιξή τους. Πρώτα σταμάτησαν στον Κώρυκο, στην ηπειρωτική ακτή, όπου άφησαν ελεύθερα όσα καράβια είχαν πιάσει, και ήρθαν σε επαφή με μερικούς από τους φίλους τους της Χίου, οι οποίοι τους παρακίνησαν να πάνε αμέσως στην Χίο, χωρίς να το προαναγγείλουν. Έφτασαν αιφνιδιαστικά στην Χίο, [8.14.2] προκαλώντας έκπληξη και φόβο στον λαό. Οι ολιγαρχικοί, όμως, είχαν πάρει τα μέτρα τους, ώστε την στιγμή εκείνη να συνεδριάζει η Βουλή. Μίλησαν ο Χαλκιδεύς και ο Αλκιβιάδης και είπαν ότι έρχονται πολλά άλλα καράβια, αλλά δεν είπαν τίποτε για τον στόλο που ήταν αποκλεισμένος στο Σπείραιο. Αποστάτησαν οι Χίοι από τους Αθηναίους και αμέσως μετά οι Ερυθραίοι. [8.14.3] Μετά απ᾽ αυτά, πήγαν με τρία καράβια στις Κλαζομενές, οι οποίες αποστάτησαν κι αυτές. Οι Κλαζομένιοι πέρασαν αμέσως στην αντικρινή ακτή και οχύρωσαν την Πολίχνη, ώστε να μπορούν να καταφύγουν εκεί αν ήσαν αναγκασμένοι να εγκαταλείψουν το νησάκι όπου κατοικούν. Όσοι, λοιπόν, είχαν αποστατήσει, άρχισαν να οχυρώνονται και να ετοιμάζονται για πόλεμο.
[8.15.1] Οι πληροφορίες για τα όσα είχαν γίνει στην Χίο έφτασαν γρήγορα στην Αθήνα, όπου κατάλαβαν ότι ο κίνδυνος που τους απειλούσε ήταν μεγάλος και φανερός και ότι μετά την αποστασία της μεγαλύτερης πολιτείας, οι άλλοι σύμμαχοι δεν θα έστεργαν να μείνουν ήσυχοι. Η ανησυχία τους ήταν τόσο μεγάλη ώστε ακύρωσαν αμέσως τις ποινές που είχαν προβλέψει για όποιον θα πρότεινε ή θα έβαζε σε ψηφοφορία να θιγούν τα χίλια τάλαντα τα οποία σ᾽ όλη την διάρκεια του πολέμου θεωρούσαν απαράδεκτο ν᾽ αγγίξουν, και ψήφισαν να τα χρησιμοποιήσουν για να ετοιμάσουν πολλά καράβια. Από τα πολεμικά που φρουρούσαν στο Σπείραιο, αποφάσισαν να στείλουν οκτώ, τα οποία είχαν φύγει από εκεί και είχαν καταδιώξει τα καράβια του Χαλκιδέα, αλλά επειδή δεν τα είχαν προλάβει, είχαν γυρίσει πίσω. Αρχηγός τους ήταν ο Στρομβιχίδης του Διοτίμου. Θα πήγαιναν, λίγο αργότερα, να τα ενισχύσουν άλλα δώδεκα, με αρχηγό τον Θρασυκλή, τα οποία θα εγκατέλειπαν και αυτά τον αποκλεισμό του Σπείραιου. [8.15.2] Τα επτά καράβια από την Χίο, τα οποία ήσαν και αυτά στον αποκλεισμό του Σπείραιου, τα πήραν από εκεί, ελευθέρωσαν από τα πληρώματα όλους όσους ήσαν δούλοι και φυλάκισαν τους ελεύθερους πολίτες. Αντικατέστησαν όλα τα καράβια που είχαν φύγει με άλλα, τα οποία ετοίμασαν βιαστικά, για να εξακολουθήσουν τον αποκλεισμό των Πελοποννησίων και είχαν σκοπό να επανδρώσουν άλλα τριάντα. Ανάπτυσσαν μεγάλη δραστηριότητα και δεν παραλείπαν καμιά προσπάθεια για να στείλουν δυνάμεις στην Χίο.
[8.16.1] Στο μεταξύ ο Στρομβιχίδης έφτασε με τα οκτώ καράβια, στην Σάμο, όπου πήρε ακόμα ένα καράβι, και πήγε στην Τέω όπου έδωσε προειδοποίηση να μείνουν ήσυχοι. Ο Χαλκιδέας είχε φύγει από την Χίο για να πάει στην Τέω με είκοσι τρία καράβια, ενώ βάδιζε παράλληλα μαζί του, πεζικό από Κλαζομενίους κι Ερυθραίους. [8.16.2] Ο Στρομβιχίδης το πληροφορήθηκε και ξεκίνησε. Ανοίχτηκε στο πέλαγος, αλλά όταν είδε τα πολλά καράβια που έρχονταν από την Χίο, τράπηκε σε φυγή προς την Σάμο. Ο εχθρός τον καταδίωξε. [8.16.3] Οι Τήιοι στην αρχή δεν δέχτηκαν το πεζικό, αλλά όταν είδαν τους Αθηναίους να φεύγουν, άνοιξαν τις πύλες τους. Ο στρατός έμεινε άπρακτος για μερικές μέρες, περιμένοντας να γυρίσει από την καταδίωξη ο Χαλκιδεύς, αλλά επειδή αργούσε, άρχισαν να κατεδαφίζουν το τείχος της Τέω το οποίο είχαν χτίσει οι Αθηναίοι προς την στεριά. Τους βοηθούσαν μερικοί βάρβαροι οι οποίοι είχαν έρθει με αρχηγό τον Στάγη, υφιστάμενο του Τισσαφέρνη.
[8.17.1] Ο Χαλκιδεύς και ο Αλκιβιάδης, αφού καταδίωξαν τον Στρομβιχίδη έως την Σάμο, όπλισαν τα πληρώματα των πελοποννησιακών καραβιών και τούς άφησαν να φρουρούν την Χίο. Τα επάνδρωσαν με Χίους, ετοίμασαν άλλα είκοσι καράβια και ξεκίνησαν για την Μίλητο για να την παρασύρουν ν᾽ αποστατήσει. [8.17.2] Ο Αλκιβιάδης, που είχε καλές σχέσεις με τους προεστούς της Μιλήτου, ήθελε να προφθάσει να πάρει την πολιτεία με το μέρος του προτού φθάσουν τα καράβια από την Πελοπόννησο, ώστε όλη τη δόξα από το εγχείρημα να την πάρουν οι Χίοι, ο ίδιος, ο Χαλκιδεύς και ο έφορος Ένδιος, όπως του το είχε υποσχεθεί, να προκαλέσει δηλαδή με μόνες τις δυνάμεις των Χίων και του Χαλκιδέως, την αποστασία όσο το δυνατόν περισσότερων πολιτειών. [8.17.3] Στο μεγαλύτερο μέρος του πλου δεν τους κατάλαβαν οι Αθηναίοι κι έφτασαν στην Μίλητο λίγο πριν από τον Στρομβιχίδη και τον Θρασυκλή, ο οποίος έτυχε να έχει φτάσει πριν από λίγο από την Αθήνα με δώδεκα καράβια και τους καταδίωκε μαζί με τον Στρομβιχίδη. Προκάλεσαν, έτσι, την αποστασία της Μιλήτου. Οι Αθηναίοι που τους καταδίωκαν από κοντά με δεκαεννέα καράβια, παρουσιάστηκαν μπροστά στην Μίλητο αλλά δεν τους δέχτηκαν στην πολιτεία και πήγαν και άραξαν στη Λάδη, ένα κοντινό νησάκι, από όπου έκαναν αποκλεισμό. [8.17.4] Μόλις αποστάτησε η Μίλητος έγινε η πρώτη συμμαχία των Λακεδαιμονίων με τον βασιλέα των Περσών. Αντιπρόσωποί τους ήσαν ο Χαλκιδεύς και ο Τισσαφέρνης. Το κείμενο της συνθήκης ήταν το ακόλουθο: