Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ

Ἱστορίαι (8.3.1-8.5.3)

[8.3.1] Εὐθὺς οὖν Ἆγις μὲν ὁ βασιλεὺς αὐτῶν ἐν τῷ χειμῶνι τούτῳ ὁρμηθεὶς στρατῷ τινὶ ἐκ Δεκελείας τά τε τῶν ξυμμάχων ἠργυρολόγησεν ἐς τὸ ναυτικὸν καὶ τραπόμενος ἐπὶ τοῦ Μηλιῶς κόλπου Οἰταίων τε κατὰ τὴν παλαιὰν ἔχθραν τῆς λείας τὴν πολλὴν ἀπολαβὼν χρήματα ἐπράξατο, καὶ Ἀχαιοὺς τοὺς Φθιώτας καὶ τοὺς ἄλλους τοὺς ταύτῃ Θεσσαλῶν ὑπηκόους μεμφομένων καὶ ἀκόντων τῶν Θεσσαλῶν ὁμήρους τέ τινας ἠνάγκασε δοῦναι καὶ χρήματα, καὶ κατέθετο τοὺς ὁμήρους ἐς Κόρινθον, ἔς τε τὴν ξυμμαχίαν ἐπειρᾶτο προσάγειν. [8.3.2] Λακεδαιμόνιοι δὲ τὴν πρόσταξιν ταῖς πόλεσιν ἑκατὸν νεῶν τῆς ναυπηγίας ἐποιοῦντο, καὶ ἑαυτοῖς μὲν καὶ Βοιωτοῖς πέντε καὶ εἴκοσιν ἑκατέροις ἔταξαν, Φωκεῦσι δὲ καὶ Λοκροῖς πέντε καὶ δέκα, καὶ Κορινθίοις πέντε καὶ δέκα, Ἀρκάσι δὲ καὶ Πελληνεῦσι καὶ Σικυωνίοις δέκα, Μεγαρεῦσι δὲ καὶ Τροιζηνίοις καὶ Ἐπιδαυρίοις καὶ Ἑρμιονεῦσι δέκα· τά τε ἄλλα παρεσκευάζοντο ὡς εὐθὺς πρὸς τὸ ἔαρ ἑξόμενοι τοῦ πολέμου.
[8.4.1] Παρεσκευάζοντο δὲ καὶ Ἀθηναῖοι, ὥσπερ διενοήθησαν, ἐν τῷ αὐτῷ χειμῶνι τούτῳ τήν τε ναυπηγίαν, ξύλα ξυμπορισάμενοι, καὶ Σούνιον τειχίσαντες, ὅπως αὐτοῖς ἀσφάλεια ταῖς σιταγωγοῖς ναυσὶν εἴη τοῦ περίπλου, καὶ τό τε ἐν τῇ Λακωνικῇ τείχισμα ἐκλιπόντες ὃ ἐνῳκοδόμησαν παραπλέοντες ἐς Σικελίαν, καὶ τἆλλα, εἴ πού τι ἐδόκει ἀχρεῖον ἀναλίσκεσθαι, ξυστελλόμενοι ἐς εὐτέλειαν, μάλιστα δὲ τὰ τῶν ξυμμάχων διασκοποῦντες ὅπως μὴ σφῶν ἀποστήσονται.
[8.5.1] Πρασσόντων δὲ ταῦτα ἀμφοτέρων καὶ ὄντων οὐδὲν ἄλλο ἢ ὥσπερ ἀρχομένων ἐν κατασκευῇ τοῦ πολέμου, πρῶτοι Εὐβοῆς ὡς Ἆγιν περὶ ἀποστάσεως τῶν Ἀθηναίων ἐπρεσβεύσαντο ἐν τῷ χειμῶνι τούτῳ. ὁ δὲ προσδεξάμενος τοὺς λόγους αὐτῶν μεταπέμπεται ἐκ Λακεδαίμονος Ἀλκαμένη τὸν Σθενελαΐδου καὶ Μέλανθον ἄρχοντας ὡς ἐς τὴν Εὔβοιαν· οἱ δ᾽ ἦλθον ἔχοντες τῶν νεοδαμωδῶν ὡς τριακοσίους, καὶ παρεσκεύαζεν αὐτοῖς τὴν διάβασιν. [8.5.2] ἐν τούτῳ δὲ καὶ Λέσβιοι ἦλθον βουλόμενοι καὶ αὐτοὶ ἀποστῆναι· καὶ ξυμπρασσόντων αὐτοῖς τῶν Βοιωτῶν ἀναπείθεται Ἆγις ὥστε Εὐβοίας μὲν πέρι ἐπισχεῖν, τοῖς δὲ Λεσβίοις παρεσκεύαζε τὴν ἀπόστασιν, Ἀλκαμένη τε ἁρμοστὴν διδούς, ὃς ἐς Εὔβοιαν πλεῖν ἔμελλε, καὶ δέκα μὲν Βοιωτοὶ ναῦς ὑπέσχοντο, δέκα δὲ Ἆγις. [8.5.3] καὶ ταῦτα ἄνευ τῆς Λακεδαιμονίων πόλεως ἐπράσσετο· ὁ γὰρ Ἆγις, ὅσον χρόνον ἦν περὶ Δεκέλειαν ἔχων τὴν μεθ᾽ ἑαυτοῦ δύναμιν, κύριος ἦν καὶ ἀποστέλλειν εἴ ποί τινα ἐβούλετο στρατιὰν καὶ ξυναγείρειν καὶ χρήματα πράσσειν. καὶ πολὺ μᾶλλον ὡς εἰπεῖν κατὰ τοῦτον τὸν καιρὸν αὐτοῦ οἱ ξύμμαχοι ὑπήκουον [ἢ] τῶν ἐν τῇ πόλει Λακεδαιμονίων· δύναμιν γὰρ ἔχων αὐτὸς εὐθὺς ἑκασταχόσε δεινὸς παρῆν.

[8.3.1] Αμέσως, λοιπόν, ο βασιλεύς Άγις ξεκίνησε τον χειμώνα εκείνο από την Δεκέλεια με στρατό και πήγε στις συμμαχικές πολιτείες να εισπράξει τις εισφορές τους για τη συντήρηση του στόλου. Στράφηκε προς τον Μαλιακό κόλπο εναντίον των Οιταίων —εξαιτίας της παλιάς τους έχθρας— και εισέπραξε πολλά χρήματα, παίρνοντάς τους λάφυρα το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας τους. Ανάγκασε τους Αχαιούς, τους Φθιώτες και τους άλλους υπηκόους των Θεσσαλών της περιοχής, να του δώσουν ομήρους και χρήματα, παρά τις διαμαρτυρίες και την αντίδραση των Θεσσαλών. Έστειλε τους ομήρους στην Κόρινθο και προσπάθησε να πείσει τις πολιτείες αυτές να γίνουν σύμμαχοι της Σπάρτης. [8.3.2] Οι Λακεδαιμόνιοι έβγαλαν διαταγή να ετοιμάσουν οι πολιτείες της συμμαχίας εκατό καράβια. Όρισαν να ετοιμάσουν αυτοί οι ίδιοι και οι Βοιωτοί από είκοσι πέντε, οι Φωκείς και οι Λοκροί μαζί δεκαπέντε, οι Κορίνθιοι δεκαπέντε, οι Αρκάδες, οι Πελληνείς και οι Σικυώνιοι δέκα όλοι μαζί, οι Μεγαρείς, οι Τροιζήνιοι, οι Επιδαύριοι και οι Ερμιονείς άλλα δέκα. Έκαναν και όλες τις άλλες προετοιμασίες, ώστε ν᾽ αρχίσουν τις εχθροπραξίες μόλις θα έμπαινε η άνοιξη.
[8.4.1] Τον ίδιο χειμώνα, οι Αθηναίοι ετοιμάζονταν κι αυτοί, όπως το είχαν αποφασίσει. Συγκέντρωσαν ξυλεία και οχύρωσαν το Σούνιο, ώστε να έχουν ασφάλεια τα σιταγωγά καράβια που το παρέπλεαν. Εκκένωσαν το οχυρό που είχε χτίσει στην Λακωνική ο στόλος τους, όταν έφευγε για την Σικελία, και μείωσαν τις δαπάνες τους παντού όπου νόμιζαν ότι δεν ήσαν αναγκαίες, ώστε να ελαφρύνουν τα οικονομικά βάρη. Είχαν στρέψει όλη τους την προσοχή στους συμμάχους, ώστε να προλάβουν τις αποστασίες.
[8.5.1] Ενώ και οι δύο ετοιμάζονταν σαν να επρόκειτο να αρχίσουν τον πόλεμο, πρώτοι οι Ευβοείς έστειλαν πρέσβεις στον Άγι, τον χειμώνα εκείνο για ν᾽ αποστατήσουν από τους Αθηναίους. Ο Άγις δέχτηκε ευνοϊκά τις προτάσεις τους και κάλεσε από την Σπάρτη τον Αλκαμένη του Σθενελαΐδα και τον Μέλανθο, για να τους διορίσει διοικητές στην Εύβοια. Έφτασαν οι δύο έχοντας μαζί τους τριακόσιους περίπου νεοδαμώδεις. Ο Άγις έπαιρνε μέτρα για να μπορέσουν να περάσουν στην Εύβοια. [8.5.2] Στο μεταξύ έφτασαν και πρέσβεις από την Λέσβο, που ήθελε κι αυτή ν᾽ αποστατήσει. Οι Βοιωτοί τούς υποστήριξαν και ο Άγις πείστηκε ν᾽ αναλάβει την επιχείρηση της Εύβοιας και άρχισε να προετοιμάζει την αποστασία των Λεσβίων. Τους έδωσε για αρμοστή τον Αλκαμένη που επρόκειτο να πάει στην Εύβοια. Οι Βοιωτοί υποσχέθηκαν δέκα καράβια και ο Άγις υποσχέθηκε άλλα δέκα. [8.5.3] Όλα αυτά γίνονταν χωρίς να ζητηθούν οδηγίες από την Λακεδαίμονα και τούτο επειδή, όσον καιρό ήταν ο Άγις στην Δεκέλεια με τον στρατό του, είχε απόλυτη εξουσία να στέλνει στρατό όπου ήθελε, να στρατολογεί και να επιβάλλει χρηματικές εισφορές. Μπορεί κανείς να πει ότι σ᾽ αυτό το διάστημα οι σύμμαχοι υπάκουαν πολύ περισσότερο στον Άγι παρά στους Λακεδαιμονίους της Σπάρτης. Επειδή είχε στρατό, όπου πήγαινε ενέπνεε αμέσως τον φόβο.