Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ

Ὄρνιθες (992-1020)


ΜΕΤΩΝ
ἥκω παρ᾽ ὑμᾶς— ΠΙ. ἕτερον αὖ τουτὶ κακόν.
τί δαὶ σὺ δράσων; τίς ἰδέα βουλεύματος;
τίς ἡπίνοια—τίς ὁ κόθορνος—τῆς ὁδοῦ;
995ΜΕ. γεωμετρῆσαι βούλομαι τὸν ἀέρα
ὑμῖν διελεῖν τε κατὰ γύας. ΠΙ. πρὸς τῶν θεῶν,
σὺ δ᾽ εἶ τίς ἀνδρῶν; ΜΕ. ὅστις εἴμ᾽ ἐγώ; Μέτων,
ὃν οἶδεν Ἑλλὰς χὠ Κολωνός. ΠΙ. εἰπέ μοι,
ταυτὶ δέ σοι τί ἐστι; ΜΕ. κανόνες ἀέρος.
1000αὐτίκα γὰρ ἀήρ ἐστι τὴν ἰδέαν ὅλος
κατὰ πνιγέα μάλιστα. προσθεὶς οὖν ἐγὼ
τὸν κανόν᾽ ἄνωθεν τουτονὶ τὸν καμπύλον,
ἐνθεὶς διαβήτην— μανθάνεις; ΠΙ. οὐ μανθάνω.
ΜΕ. ὀρθῷ μετρήσω κανόνι προστιθείς, ἵνα
1005ὁ κύκλος γένηταί σοι τετράγωνος κἀν μέσῳ
ἀγορά, φέρουσαι δ᾽ ὦσιν εἰς αὐτὴν ὁδοὶ
ὀρθαὶ πρὸς αὐτὸ τὸ μέσον, ὥσπερ δ᾽ ἀστέρος
αὐτοῦ κυκλοτεροῦς ὄντος ὀρθαὶ πανταχῇ
ἀκτῖνες ἀπολάμπωσιν. ΠΙ. ἅνθρωπος Θαλῆς.
1010Μέτων— ΜΕ. τί ἐστιν; ΠΙ. ἴσθ᾽ ὁτιὴ φιλῶ σ᾽ ἐγώ,
κἀμοὶ πιθόμενος ὑπαποκίνει τῆς ὁδοῦ.
ΜΕ. τί δ᾽ ἐστὶ δεινόν; ΠΙ. ὥσπερ ἐν Λακεδαίμονι
ξενηλατοῦνται καὶ κεκίνηνταί τινες.
πληγαὶ συχναὶ κατ᾽ ἄστυ. ΜΕ. μῶν στασιάζετε;
1015ΠΙ. μὰ τὸν Δί᾽ οὐ δῆτ᾽. ΜΕ. ἀλλὰ πῶς; ΠΙ. ὁμοθυμαδὸν
σποδεῖν ἅπαντας τοὺς ἀλαζόνας δοκεῖ.
ΜΕ. ὑπάγοιμι τἄρ᾽ ἄν. ΠΙ. νὴ Δί᾽, ὡς οὐκ οἶδ᾽ ἂν εἰ
φθαίης ἄν· ἐπίκεινται γὰρ ἐγγὺς αὑταιί.
ΜΕ. οἴμοι κακοδαίμων. ΠΙ. οὐκ ἔλεγον ἐγὼ πάλαι;
1020οὐκ ἀναμετρήσει σαυτὸν ἀπιὼν ἀλλαχῇ;


Αμέσως έπειτ᾽ από την αναχώρηση του χρησμολόγου παρουσιάζεται ο γεωμέτρης Μέτωνας, κρατώντας χάρακες, διαβήτες και άλλα γεωμετρικά όργανα· φορεί κοθόρνους.
ΜΕΤΩΝΑΣ
Ήρθα σ᾽ εσάς... ΠΙΣ. (μέσα του.) Άλλος μπελάς και τούτος.
Δυνατά.
Να κάμεις τί; Ποιός ο σκοπός κι ο λόγος
του ταξιδιού; Κι ο κόθορνος τί θέλει;
ΜΕΤ. Να γεωμετρήσω θέλω τον αέρα
και να σας τον χωρίσω στρέμμα στρέμμα.
ΠΙΣ. Για τ᾽ όνομα των θεών· κι εσύ ποιός είσαι;
ΜΕΤ. Εγώ ποιός είμαι; Ο Μέτωνας· η Ελλάδα
κι ο... Κολωνός με ξέρουν. ΠΙΣ. Τί ᾽ναι τούτα
1000που ᾽χεις στα χέρια; ΜΕΤ. Χάρακες του αέρα.
Γιατί ο αέρας είναι ως σύνολο όμοιος
στο σχήμα μ᾽ ένα φούρνο. Εγώ, από πάνω
θα βάλω τον καμπύλο χάρακά μου,
ένα διαβήτη μέσα του θα θέσω...
Καταλαβαίνεις; ΠΙΣ. Δεν καταλαβαίνω.
ΜΕΤ. και θα μετρήσω μ᾽ ένα χάρακα ίσιο
που θα εφαρμόσω, κι έτσι θα σου γίνει
τετράγωνος ο κύκλος, και στη μέση
θα ᾽ναι αγορά, κι εκεί ακριβώς στο κέντρο
θα φέρνουν ίσιοι δρόμοι· θα ᾽ναι ως άστρο
που, ενώ είναι κυκλικό, οι ακτίνες λάμπουν
ίσιες παντού. ΠΙΣ. Σωστός Θαλής, ο κύριος.
1010Μέτωνα... ΜΕΤ. Ναι... ΠΙΣ. Σε συμπαθώ, να ξέρεις·
τραβήξου από το δρόμο, για καλό σου.
ΜΕΤ. Ποιός κίνδυνος;... ΠΙΣ. Κι εδώ, όπως και στη Σπάρτη,
διώχνουνε ξένους, κάποια ταραχή ᾽ναι...
Στην πόλη πέφτει ξύλο. ΜΕΤ. Κίνημα είναι;
ΠΙΣ. Καθόλου. ΜΕΤ. Τότε, πώς; ΠΙΣ. Ομόφωνη είναι
η απόφαση να δέρνουν τους αγύρτες.
ΜΕΤ. Λοιπόν, να φεύγω. ΠΙΣ. Ναι· δεν ξέρω κιόλας
αν θα προφτάσεις· οι ξυλιές κοντά είναι.
Τον χτυπά.
ΜΕΤ. Οχ οχ οχ οχ! ΠΙΣ. Σου το ᾽χα πει, καημένε.
1020Μπρος! Τρέξε αλλού, τα μέτρα σου να λάβεις.