[44.1] Ο ίδιος κατέβαινε προς την Υρκανία με το πιο ισχυρό μέρος της δύναμής του. Είδε εκεί έναν κόλπο στο ανοιχτό πέλαγος, που κατά την εκτίμησή του δεν ήταν μικρότερος από τον Εύξεινο Πόντο αλλά πιο γλυκός από την άλλη θάλασσα. Δεν κατόρθωσε όμως να μάθει τίποτε συγκεκριμένο γι᾽ αυτόν· κατέληξε ωστόσο στο συμπέρασμα ότι ήταν το πίσω τμήμα της λίμνης Μαιώτιδας. [44.2] Και όμως οι φυσικοί γνώριζαν την αλήθεια και πολλά χρόνια πριν από την εκστρατεία του Αλέξανδρου έχουν αναφέρει ότι από τους τέσσερις κόλπους τους εισχωρούντες στη στεριά από την έξω θάλασσα αυτός είναι ο βορειότερος, που λέγεται Υρκάνιο ή Κάσπιο πέλαγος. [44.3] Εδώ κάποιοι βάρβαροι συνάντησαν απροσδόκητα αυτούς που έφερναν το άλογό του, τον Βουκεφάλα, και τον πήραν μαζί τους. [44.4] Ο Αλέξανδρος το έφερε βαριά. Έστειλε κήρυκα και τους απείλησε ότι θα τους σκότωνε όλους μαζί με τα παιδιά και τις γυναίκες τους, αν δεν του έστελναν πίσω το άλογο. [44.5] Επειδή ήρθαν φέρνοντάς του το άλογο και παραδίδοντας τις πόλεις τους, συμπεριφέρθηκε προς όλους φιλικά και μάλιστα έδωσε λύτρα σ᾽ αυτούς που είχαν πάρει το άλογό του.
[45.1] Από εδώ ξεκίνησε για τη χώρα των Πάρθων και, καθώς αναπαυόταν, φόρεσε για πρώτη φορά τη βαρβαρική στολή, είτε επειδή επιθυμούσε να εξοικειωθεί με τις ντόπιες συνήθειες, γιατί κατά τη γνώμη του η συνήθεια και η φυλετική συγγένεια συνέβαλλαν κατά πολύ στον εξανθρωπισμό, είτε αυτό ήταν η αρχή μιας προσπάθειας ώστε να τον προσκυνήσουν σιγά σιγά οι Μακεδόνες, συνηθίζοντας λίγο λίγο να ανέχονται τον διαφορετικό τρόπο ζωής και την αλλαγή του. [45.2] Ωστόσο δεν φόρεσε βέβαια εκείνη τη μηδική στολή, την τελείως βαρβαρική και αλλόκοτη, ούτε έβαλε περισκελίδες ούτε χειριδωτό μανδύα και στέμμα, αλλά συνδύασε με μέτρο κάποια στοιχεία της περσικής και της μηδικής, τα λιγότερο εντυπωσιακά από την πρώτη και τα πιο αυστηρά από τη δεύτερη. [45.3] Στην αρχή τη χρησιμοποιούσε όταν συναντούσε τους βαρβάρους και τους φίλους του στα καταλύματά του· στη συνέχεια όμως εμφανιζόταν έτσι και στον λαό, όταν έβγαινε έξω και συζητούσε. [45.4] Το θέαμα ήταν λυπηρό για τους Μακεδόνες, αλλά επειδή θαύμαζαν γενικά την αρετή του, πίστευαν ότι έπρεπε να κάνουν ορισμένες υποχωρήσεις μπροστά στην ευχαρίστηση και στη δόξα του. [45.5] Εκτός από όλα τα άλλα είχε τραυματιστεί πρόσφατα με βέλος στην κνήμη, γεγονός που είχε ως συνέπεια να σπάσει ένα κομμάτι από την κερκίδα και να πέσει· ξαναχτυπήθηκε με πέτρα στον τράχηλο, με αποτέλεσμα να μεσολαβήσει κάποια ελαφρά σκοτοδίνη για μεγάλο διάστημα. [45.6] Ωστόσο δεν σταματούσε να ρίχνεται στους κινδύνους συνεχώς. Και αφού πέρασε τον ποταμό Ορεξάρτη, που ο ίδιος πίστευε ότι ήταν ο Τάναϊς, έτρεψε σε φυγή τους Σκύθες και τους καταδίωξε για εκατό στάδια, μολονότι ενοχλούνταν από διάρροια.
[46.1] Οι περισσότεροι, μεταξύ των οποίων είναι οι Κλείταρχος, Πολύκλειτος, Ονησίκριτος, Αντιγένης και Ίστρος, λένε ότι είχε έρθει προς αυτόν η Αμαζόνα. [46.2] Ο Αριστόβουλος όμως και ο Χάρης, που παρουσίαζε τους ξένους στον Αλέξανδρο, καθώς και οι Εκαταίος από την Ερέτρια, Πτολεμαίος, Αντικλείδης, Φίλων από τη Θήβα, Φίλιππος ο Θεαγγελέας, Φίλιππος από τη Χαλκίδα και Δούρης από τη Σάμο λένε ότι αυτό ήταν αποκύημα της φαντασίας. [46.3] Τη γνώμη τους φαίνεται να επιβεβαιώνει και ο Αλέξανδρος. Πράγματι, ενώ έγραφε στον Αντίπατρο τα πάντα λεπτομερώς, ανέφερε βέβαια ότι ο Σκύθης τού έδινε τη θυγατέρα του σε γάμο, αλλά για την Αμαζόνα δεν έκανε μνεία. [46.4] Λένε ότι πολλά χρόνια αργότερα ο Ονησίκριτος διάβασε στον Λυσίμαχο, που ήταν ήδη βασιλιάς, το τέταρτο από τα βιβλία του, στο οποίο είχε γράψει σχετικά με την Αμαζόνα. Τότε ο Λυσίμαχος χαμογέλασε ευγενικά και είπε: «και εγώ τότε πού ήμουν;» [46.5] Όσον αφορά σε αυτά, ούτε θα μπορούσε να θαυμάσει κανείς τον Αλέξανδρο λιγότερο, αν δυσπιστούσε, ούτε περισσότερο, αν τα πίστευε.