Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ

Ἑλένη (998-1031)


ΘΕ. ἐγὼ πέφυκά τ᾽ εὐσεβεῖν καὶ βούλομαι
φιλῶ τ᾽ ἐμαυτήν, καὶ κλέος τοὐμοῦ πατρὸς
1000οὐκ ἂν μιάναιμ᾽, οὐδὲ συγγόνωι χάριν
δοίην ἂν ἐξ ἧς δυσκλεὴς φανήσομαι.
ἔνεστι δ᾽ ἱερὸν τῆς δίκης ἐμοὶ μέγα
ἐν τῆι φύσει· καὶ τοῦτο Νηρέως πάρα
ἔχουσα σώιζειν, Μενέλεως, πειράσομαι.
1005Ἥραι δ᾽, ἐπείπερ βούλεταί σ᾽ εὐεργετεῖν,
ἐς ταὐτὸν οἴσω ψῆφον· ἡ Κύπρις δέ μοι
ἵλεως μὲν εἴη, συμβέβηκε δ᾽ οὐδαμοῦ.
πειράσομαι δὲ παρθένος μένειν ἀεί.
ἃ δ᾽ ἀμφὶ τύμβωι τῶιδ᾽ ὀνειδίζεις πατρός,
1010ἡμῖν ὅδ᾽ αὑτὸς μῦθος· ἀδικοίημεν ἄν,
εἰ μὴ ἀποδώσω· καὶ γὰρ ἂν κεῖνος βλέπων
ἀπέδωκεν ἂν σοὶ τήνδ᾽ ἔχειν, ταύτηι δὲ σέ.
καὶ γὰρ τίσις τῶνδ᾽ ἐστὶ τοῖς τε νερτέροις
καὶ τοῖς ἄνωθεν πᾶσιν ἀνθρώποις· ὁ νοῦς
1015τῶν κατθανόντων ζῆι μὲν οὔ, γνώμην δ᾽ ἔχει
ἀθάνατον εἰς ἀθάνατον αἰθέρ᾽ ἐμπεσών.
ὡς οὖν περαίνω μὴ μακράν, σιγήσομαι
ἅ μου καθικετεύσατ᾽ οὐδὲ μωρίαι
ξύμβουλος ἔσομαι τῆι κασιγνήτου ποτέ.
1020εὐεργετῶ γὰρ κεῖνον οὐ δοκοῦσ᾽ ὅμως,
ἐκ δυσσεβείας ὅσιον εἰ τίθημί νιν.
αὐτοὶ μὲν οὖν ὁδόν τιν᾽ ἐξευρίσκετε,
ἐγὼ δ᾽ ἀποστᾶσ᾽ ἐκποδὼν σιγήσομαι.
ἐκ τῶν θεῶν δ᾽ ἄρχεσθε χἰκετεύετε
1025τὴν μέν σ᾽ ἐᾶσαι πατρίδα νοστῆσαι Κύπριν,
Ἥρας δὲ τὴν ἔννοιαν ἐν ταὐτῶι μένειν
ἣν ἐς σὲ καὶ σὸν πόσιν ἔχει σωτηρίας.
σὺ δ᾽, ὦ θανών μοι πάτερ, ὅσον γ᾽ ἐγὼ σθένω,
οὔποτε κεκλήσηι δυσσεβὴς ἀντ᾽ εὐσεβοῦς.
1030ΧΟ. οὐδείς ποτ᾽ ηὐτύχησεν ἔκδικος γεγώς,
ἐν τῶι δικαίωι δ᾽ ἐλπίδες σωτηρίας.


ΘΕΟ. Είμαι ευσεβής και θέλω έτσι να μείνω·
καθάριο θα κρατήσω τ᾽ όνομά μου
1000και του πατέρα, ουδέ στον αδερφό μου
θα χαριστώ, αποκτώντας κακή φήμη.
Έχω μες στην καρδιά μου από τη φύση
ναό μεγάλο της δικαιοσύνης,
κληρονομιά, Μενέλαε, του Νηρέα
κι όσο μπορώ, θα τη φυλάξω. Πάω
με τη γνώμη της Ήρας, γιατί θέλει
το καλό σου· η Κύπρη ας μη θυμώσει
με μένα, εξάλλου εμείς οι δυο καμία
δεν έχουμε συνάφεια, τι για πάντα
παρθένα θα πασκίσω ν᾽ απομείνω.
Κι όσο για τα πικρά παράπονά σου
που ᾽λεγες στον γονιό μου εδώ στον τάφο,
1110μαζί σου συμφωνώ κι άδικο θα ᾽ταν
να μη σου δώσω πίσω τη γυναίκα·
κι εκείνος το ίδιο θα ᾽κανε, άμα ζούσε.
Υπάρχει βέβαια τιμωρία για τούτα
και σε νεκρούς και ζωντανούς. Δεν έχει
ζωή η ψυχή των πεθαμένων, όμως
αιώνια παίρνει νόηση, όταν σμίξει
με τον αθάνατον αιθέρα. Τέλος,
για να μην παν τα λόγια μου σε μάκρος,
γι᾽ αυτά που με ικετέψατε σωπαίνω·
στην άμυαλη εγώ πράξη του αδερφού μου
δεν γίνομαι βοηθός. Ωφέλεια θα βρει
1020μεγάλη, κι ας μη φαίνεται έτσι, αν θα ᾽ναι
ξανά καλός αντί ασεβής. Κοιτάχτε
να βρείτε κάποια λύση στο φευγιό σας·
εγώ πηγαίνω δίχως να μιλήσω.
Και πρώτα τους θεούς παρακαλέστε·
η Κύπριδα να στέρξει να γυρίσεις,
κι η Ήρα, που λογιάζει αυτόν κι εσένα
να σώσει, ας μην αλλάξει τη βουλή της.
Κι όσο μπορώ, νεκρέ πατέρα μου, όλοι
πάντοτες ευσεβή θα σε φωνάζουν.
(Φεύγει η Θεονόη.)
1030ΧΟΡ. Ο άδικος ποτέ χαρά δεν βλέπει,
μονάχα με το δίκιο η σωτηρία.