[9.102.1] Λοιπόν οι Αθηναίοι κι όσοι είχαν παραταχτεί στην ίδια πτέρυγα μ᾽ αυτούς, κι έπιαναν περίπου το μισό μέτωπο, βάδιζαν στην ακρογιαλιά και σ᾽ ομαλό τόπο, ενώ οι Λακεδαιμόνιοι κι όσοι είχαν παραταχτεί στην πτέρυγά τους, μέσ᾽ από χαράδρα και βουνά· κι ενώ αυτοί επιχειρούσαν ακόμη την κυκλωτική κίνηση, η άλλη πτέρυγα είχε κιόλας μπει στη μάχη. [9.102.2] Λοιπόν, όσο ο φράχτης με τα γέρρα στεκόταν όρθιος, οι Πέρσες αντιστέκονταν κι αγωνίζονταν ως ίσοι με ίσους· απ᾽ τη στιγμή όμως που ο στρατός των Αθηναίων κι αυτών που βρίσκονταν στην πτέρυγά τους, για να έχουν να λένε πως δικό τους ήταν το κατόρθωμα κι όχι των Λακεδαιμονίων, φιλοτιμώντας ο ένας τον άλλο ρίχτηκαν στη μάχη με μεγαλύτερο ενθουσιασμό, αποκεί και πέρα η εικόνα της μάχης διαφοροποιήθηκε πια. [9.102.3] Γιατί, αφού άνοιξαν ρήγμα στον φράχτη με τα γέρρα, ρίχτηκαν, πυκνή φάλαγγα, εναντίον των Περσών· κι αυτοί, αφού πρόβαλαν αντίσταση και κράτησαν άμυνα για αρκετή ώρα, στο τέλος τράπηκαν σε φυγή προς το τείχος. Κι οι Αθηναίοι κι οι Κορίνθιοι κι οι Σικυώνιοι και οι Τροιζήνιοι (γιατί μ᾽ αυτή τη σειρά παρατάχτηκαν ο ένας στο πλευρό του άλλου), τους καταδίωκαν όλοι μαζί και χύθηκαν μες στο τείχος ταυτόχρονα με τους βαρβάρους. Κι όταν και το τείχος κυριεύτηκε, οι βάρβαροι έχασαν κάθε διάθεση για αγώνα και το ᾽βαλαν στα πόδια, όλοι οι άλλοι εκτός απ᾽ τους Πέρσες. [9.102.4] Ωστόσο αυτοί σχημάτιζαν μικρές μονάδες κι έδιναν μάχη με τους Έλληνες που ολοένα ξεχύνονταν στο τείχος. Κι απ᾽ τους στρατηγούς των Περσών δύο γλίτωσαν, ενώ δύο σκοτώθηκαν· ο Αρταΰντης κι ο Ιθαμίτρης, στρατηγοί του ναυτικού γλιτώνουν, ενώ ο Μαρδόντης κι ο στρατηγός του πεζικού Τιγράνης σκοτώνονται πολεμώντας.
[9.103.1] Οι Πέρσες συνέχιζαν ακόμη να πολεμούν, όταν έφτασαν οι Λακεδαιμόνιοι κι οι άλλοι που ήταν στην πτέρυγά τους κι έδωσαν ένα χέρι κι αυτοί στην ολοκλήρωση της νίκης. Σ᾽ αυτή τη μάχη έπεσαν κι από τους Έλληνες πολλοί, προπάντων Σικυώνιοι κι ο στρατηγός τους Περίλαος. [9.103.2] Κι οι Σάμιοι που είχαν επιστρατευτεί και βρίσκονταν στο στρατόπεδο των Μήδων κι είχαν αφοπλιστεί, με το που είδαν στην πρώτη φάση το ζυγό της μάχης να γέρνει πότε απ᾽ τη μια και πότε απ᾽ την άλλη μεριά, έκαναν ό,τι περνούσε απ᾽ το χέρι τους, θέλοντας να ενισχύσουν τους Έλληνες. Κι όταν οι υπόλοιποι Ίωνες είδαν τους Σαμίους να κάνουν την αρχή, έτσι λοιπόν κι αυτοί λιποτάχτησαν απ᾽ τους Πέρσες κι επιτέθηκαν εναντίον των βαρβάρων.
[9.104.1] Οι Πέρσες, για τη σωτηρία τους, είχαν δώσει διαταγή στους Μιλησίους να φρουρούν τα μονοπάτια, ώστε, αν τα πράματα πάρουν την τροπή που πράγματι πήραν, έχοντάς τους οδηγούς να φτάσουν σώοι στις κορυφές της Μυκάλης. Στους Μιλησίους λοιπόν είχαν αναθέσει αυτή την αποστολή και για το λόγο που είπαμε και για να μη τους παίξουν κανένα άσκημο παιχνίδι όντας μέσα στο στρατόπεδο· κι οι Μιλήσιοι έκαναν ακριβώς το αντίθετο απ᾽ ό,τι τους είχε διαταχτεί, οδηγώντας από άλλους δρόμους τους βαρβάρους που έφευγαν, που τους έστελναν στους εχθρούς· και τέλος, σκοτώνοντάς τους, αποδείχτηκαν οι πιο σκληροί εχθροί τους.
[9.105.1] Έτσι για δεύτερη φορά αποστάτησε η Ιωνία απ᾽ τους Πέρσες. Σ᾽ αυτή τη μάχη ανάμεσα στους Έλληνες αρίστευσαν οι Αθηναίοι κι ανάμεσα στους Αθηναίους ο Ερμόλυκος, ο γιος του Ευθοίνου, πρωταθλητής στο παγκράτιο. Αυτό τον Ερμόλυκο λοιπόν αργότερα τον βρήκε ο θάνατος σε μάχη ανάμεσα σε Αθηναίους και Καρυστίους, στην Κύρνο της Καρυστίας, και τάφηκε στη Γεραιστό. Μετά απ᾽ τους Αθηναίους αρίστευσαν οι Κορίνθιοι κι οι Τροιζήνιοι κι οι Σικυώνιοι.