[9.76.1] Κι οι βάρβαροι κείτονταν στις Πλαταιές θερισμένοι απ᾽ τα χέρια των Ελλήνων, όταν παρουσιάστηκε στον Παυσανία μια γυναίκα που αυτομόλησε· ετούτη, μόλις έμαθε πως είχαν πάθει πανωλεθρία οι Πέρσες και νικούσαν οι Έλληνες (κι ήταν παλλακίδα του Πέρση Φαρανδάτη, γιου του Τεάσπη), στολίστηκε με ολόχρυσα κοσμήματα κι η ίδια κι οι γυναίκες της ακολουθίας της και με την πιο όμορφη φορεσιά απ᾽ όσες είχε μαζί της, κατέβηκε απ᾽ την άμαξα και κατευθύνθηκε προς τους Λακεδαιμονίους, που ακόμα δεν είχαν σταματήσει τη σφαγή. Και, βλέποντας πως ο Παυσανίας είχε το γενικό πρόσταγμα και ξέροντας από προηγουμένως τ᾽ όνομά του και την πατρίδα του, αφού πολλές φορές τα ᾽χε ακούσει, αναγνωρίζοντας τον Παυσανία αγκάλιασε τα γόνατά του κι έλεγε τα εξής: [9.76.2] «Βασιλιά της Σπάρτης, σου προσπέφτω ικέτης, σώσε με απ᾽ τη σκλαβιά, όπου έπεσα ύστερ᾽ από αιχμαλωσία, μια και μου έδωσες κιόλας αυτή τη χαρά με το ν᾽ αφανίσεις τούτους εδώ που δε σέβονται ούτε θεό ούτε δαίμονα. Η γενιά μου κρατά απ᾽ την Κω, κι είμαι θυγατέρα του Ηγητορίδα, του γιου του Ανταγόρα. Ο Πέρσης μ᾽ έχει αφού μ᾽ άρπαξε με τη βία απ᾽ την Κω». Κι εκείνος της αποκρίθηκε: [9.76.3] «Κυρία μου, διώξε το φόβο απ᾽ την ψυχή σου, μια και είσαι ικέτης, αλλά και για έναν λόγο ακόμα· αν τυχαίνει να λες την αλήθεια κι είσαι θυγατέρα του Ηγητορίδα από την Κω, ε, αυτός τυχαίνει να ᾽ναι ο πρώτος φίλος ανάμεσα σ᾽ όλους όσοι ζουν σ᾽ εκείνα τα μέρη». Μ᾽ αυτά τα λόγια τότε την εμπιστεύτηκε στους εφόρους που τον συνόδευαν κι αργότερα την έστειλε στην Αίγινα, κατά την επιθυμία της.
[9.77.1] Κι αμέσως ύστερ᾽ από τον ερχομό αυτής της γυναίκας έφτασαν οι Μαντινείς, όταν όλα πια είχαν κριθεί· κι όταν διαπίστωσαν πως η μάχη έγινε και πάει, το πήραν κατάκαρδα και παραδέχτηκαν πως τους αξίζει τιμωρία. [9.77.2] Και παίρνοντας την πληροφορία πως οι Μήδοι του Αρταβάζου συνεχίζουν τη φυγή τους, έλεγαν να τους καταδιώξουν ώς τη Θεσσαλία· αλλά οι Λακεδαιμόνιοι απαγόρευαν την καταδίωξη του στρατού που τράπηκε σε φυγή. Κι εκείνοι, όταν γύρισαν στην πόλη τους, εξόρισαν τους αρχηγούς του στρατού. [9.77.3] Κι ύστερ᾽ από τους Μαντινείς έφτασαν οι Ηλείοι· και οι Ηλείοι, παρόμοια με τους Μαντινείς, το πήραν κατάκαρδα και πήγαν στο καλό· κι όταν γύρισαν στη χώρα τους, κι αυτοί εξόρισαν τους αρχηγούς τους. Αυτά λοιπόν για τους Μαντινείς και τους Ηλείους.
[9.78.1] Στο στρατόπεδο των Αιγινητών πάλι, στις Πλαταιές, ήταν ο Λάμπων, ο γιος του Πυθέα, που είχε την πρώτη θέση ανάμεσα στους Αιγινήτες· αυτός χύθηκε προς το μέρος του Παυσανία, τσακίστηκε να φτάσει κοντά του και του έλεγε: [9.78.2] «Γιε του Κλεομβρότου, έχεις καταγάγει έναν θρίαμβο μοναδικό σε μεγαλείο και λαμπρότητα κι ο θεός σε αξίωσε να σώσεις την Ελλάδα κι η δόξα να συντροφεύει τ᾽ όνομά σου όσο κανενός άλλου Έλληνα απ᾽ όσους ξέρουμε. Λοιπόν ολοκλήρωσε το έργο σου, για να συντροφεύει τ᾽ όνομά σου φήμη ακόμα μεγαλύτερη κι αποδώ και πέρα κάθε βάρβαρος να το σκέφτεται πολύ να βάλει μπροστά ενέργειες αλλοπρόσαλλες εναντίον των Ελλήνων. [9.78.3] Δηλαδή, όταν σκοτώθηκε ο Λεωνίδας στις Θερμοπύλες, ο Μαρδόνιος κι ο Ξέρξης έκοψαν το κεφάλι του και το παλούκωσαν· εσύ, αν ανταποδώσεις την ίδια τιμωρία σ᾽ αυτόν, πρώτα πρώτα θα επαινεθείς απ᾽ όλους τους Σπαρτιάτες, κι επίσης κι από τους υπόλοιπους Έλληνες· γιατί παλουκώνοντας τον Μαρδόνιο θα έχεις πάρει εκδίκηση για τον αδερφό του πατέρα σου, τον Λεωνίδα». Αυτός λοιπόν, έχοντας την εντύπωση πως του προσφέρει υπηρεσία, έλεγε αυτά, κι ο άλλος του αποκρίθηκε:
[9.79.1] «Ξένε Αιγινήτη, ήταν για μένα ευχάριστη έκπληξη οι καλές διαθέσεις σου απέναντί μου και που θέλεις το καλό μου, όμως αστόχησες κι η συμβουλή σου δεν είναι σωστή· γιατί, αφού με ανέβασες στα ύψη κι εμένα και την πατρίδα και το κατόρθωμά μου, με γκρέμισες όσο γίνεται πιο κάτω στου κακού τη σκάλα, παρακινώντας με ν᾽ αφήσω να ξεσπάσει η μανία μου σε νεκρό και λέγοντας πως η δόξα μου θα μεγαλώσει, αν κάνω αυτά που ταιριάζει να τα κάνουν μάλλον οι βάρβαροι κι όχι οι Έλληνες, άσε που κι εκείνους ακόμη τους κακίζουμε γι᾽ αυτό. [9.79.2] Λοιπόν εγώ γι᾽ αυτή μου τη στάση ας γίνω δυσάρεστος και στους Αιγινήτες και σ᾽ όσους χαίρονται μ᾽ αυτά· μου φτάνει να με παραδέχονται οι Σπαρτιάτες για θεάρεστες πράξεις και θεάρεστα λόγια. Κι όσο για τον Λεωνίδα, για τον οποίο μου λες να πάρω εκδίκηση, σου λέω ότι πήραμε πίσω το αίμα του και με το παραπάνω και πως και ο ίδιος του και οι άλλοι που σκοτώθηκαν στις Θερμοπύλες τιμήθηκαν με τις αναρίθμητες ζωές αυτών που κείτονται εδώ. Ωστόσο εσύ, όσο έχεις τέτοιες προτάσεις, μη με πλησιάσεις πια κι ούτε να με συμβουλέψεις, και να μου πεις κι ευχαριστώ που σ᾽ άφησα ατιμώρητο».