Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας
Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7
ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ
Ἱστορίαι (6.92.2-6.93.4)
[6.92.2] «Καὶ χείρων οὐδενὶ ἀξιῶ δοκεῖν ὑμῶν εἶναι, εἰ τῇ ἐμαυτοῦ μετὰ τῶν πολεμιωτάτων φιλόπολίς ποτε δοκῶν εἶναι νῦν ἐγκρατῶς ἐπέρχομαι, οὐδὲ ὑποπτεύεσθαί μου ἐς τὴν φυγαδικὴν προθυμίαν τὸν λόγον. [6.92.3] φυγάς τε γάρ εἰμι τῆς τῶν ἐξελασάντων πονηρίας, καὶ οὐ τῆς ὑμετέρας, ἢν πείθησθέ μοι, ὠφελίας· καὶ πολεμιώτεροι οὐχ οἱ τοὺς πολεμίους που βλάψαντες ὑμεῖς ἢ οἱ τοὺς φίλους ἀναγκάσαντες πολεμίους γενέσθαι. [6.92.4] τό τε φιλόπολι οὐκ ἐν ᾧ ἀδικοῦμαι ἔχω, ἀλλ᾽ ἐν ᾧ ἀσφαλῶς ἐπολιτεύθην. οὐδ᾽ ἐπὶ πατρίδα οὖσαν ἔτι ἡγοῦμαι νῦν ἰέναι, πολὺ δὲ μᾶλλον τὴν οὐκ οὖσαν ἀνακτᾶσθαι. καὶ φιλόπολις οὗτος ὀρθῶς, οὐχ ὃς ἂν τὴν ἑαυτοῦ ἀδίκως ἀπολέσας μὴ ἐπίῃ, ἀλλ᾽ ὃς ἂν ἐκ παντὸς τρόπου διὰ τὸ ἐπιθυμεῖν πειραθῇ αὐτὴν ἀναλαβεῖν. [6.92.5] οὕτως ἐμοί τε ἀξιῶ ὑμᾶς καὶ ἐς κίνδυνον καὶ ἐς ταλαιπωρίαν πᾶσαν ἀδεῶς χρῆσθαι, ὦ Λακεδαιμόνιοι, γνόντας τοῦτον δὴ τὸν ὑφ᾽ ἁπάντων προβαλλόμενον λόγον, ὡς εἰ πολέμιός γε ὢν σφόδρα ἔβλαπτον, κἂν φίλος ὢν ἱκανῶς ὠφελοίην, ὅσῳ τὰ μὲν Ἀθηναίων οἶδα, τὰ δ᾽ ὑμέτερα ᾔκαζον· καὶ αὐτοὺς νῦν νομίσαντας περὶ μεγίστων δὴ τῶν διαφερόντων βουλεύεσθαι μὴ ἀποκνεῖν τὴν ἐς τὴν Σικελίαν τε καὶ ἐς τὴν Ἀττικὴν στρατείαν, ἵνα τά τε ἐκεῖ βραχεῖ μορίῳ ξυμπαραγενόμενοι μεγάλα σώσητε καὶ Ἀθηναίων τήν τε οὖσαν καὶ τὴν μέλλουσαν δύναμιν καθέλητε, καὶ μετὰ ταῦτα αὐτοί τε ἀσφαλῶς οἰκῆτε καὶ τῆς ἁπάσης Ἑλλάδος ἑκούσης καὶ οὐ βίᾳ, κατ᾽ εὔνοιαν δὲ ἡγῆσθε.» |
[6.92.2] Και έχω την αξίωση να μην με θεωρήσει κανείς από σας ποταπό, επειδή, ενώ άλλοτε ήμουν πατριώτης, τώρα εργάζομαι τόσο δραστήρια εναντίον της πατρίδας μου μαζί με τους μεγαλύτερους εχθρούς της. Ούτε πρέπει να δυσπιστείτε στα λόγια μου, αποδίδοντάς τα στον ζήλο του εξορίστου. [6.92.3] Είμαι εξόριστος, ναι! Αλλά για ν᾽ αποφύγω την μοχθηρία εκείνων που μ᾽ έδιωξαν και όχι για να αποφύγω την δυνατότητα να σας ωφελήσω, αν με ακούσετε. Χειρότεροι εχθροί δεν είναι εκείνοι οι οποίοι, σαν και σας, έβλαψαν τους εχθρούς τους, αλλά εκείνοι οι οποίοι ανάγκασαν τους φίλους να γίνουν εχθροί. [6.92.4] Δεν αισθάνομαι πατριωτισμό όταν με αδικούν, τον αισθάνομαι εκεί που ασκώ με ασφάλεια τα πολιτικά μου δικαιώματα. Ούτε αισθάνομαι ότι έχω πια πατρίδα και ότι, τώρα, ενεργώ εναντίον της. Αντίθετα, νομίζω πως δεν έχω πια πατρίδα και θέλω να την ανακτήσω. Καλός πατριώτης δεν είναι εκείνος ο οποίος αφού έχασε άδικα την πατρίδα του, αρνιέται να βαδίσει εναντίον της, αλλά εκείνος που προσπαθεί από πάθος, να την ανακτήσει με κάθε τρόπο. [6.92.5] Έχω την αξίωση, Λακεδαιμόνιοι, να με μεταχειριστείτε χωρίς δισταγμό σε κάθε κίνδυνο και σε κάθε ταλαιπωρία. Και σκεφθείτε αυτό που όλοι τώρα λένε, ότι, αφού όταν ήμουν εχθρός σας μπορούσα να σας βλάψω πολύ, τώρα που είμαι φίλος σας μπορώ να σας ωφελήσω εξαιρετικά, αφού τα των Αθηναίων τα ξέρω καλά, ενώ τα δικά σας τα υπέθετα μόνο. Και τώρα, έχοντας συνείδηση ότι συσκέπτεστε για τα ύψιστα συμφέροντά σας, μην διστάσετε να στείλετε στρατό στην Σικελία και στην Αττική, ώστε με μικρές δυνάμεις να σώσετε σπουδαία συμφέροντα και να καταστρέψετε οριστικά και την δύναμη που έχουν τώρα οι Αθηναίοι και όσην επιδιώκουν ν᾽ αποκτήσουν στο μέλλον. Μετά θα μπορείτε να ζείτε με απόλυτη ασφάλεια και η Ελλάδα ολόκληρη θα δεχτεί την ηγεμονία σας, όχι με την βία αλλά εκούσια και από φιλικά προς εσάς αισθήματα». |