[8.6.1] Κι έτσι, και έμειναν στα νερά της Εύβοιας και έδωσαν ναυμαχία εκεί. Νά πώς εξελίχτηκαν τα πράματα: όταν οι βάρβαροι έφτασαν, νωρίς το απόγευμα, στις Αφέτες, έχοντας κι από πριν την πληροφορία πως στην περιοχή του Αρτεμισίου είναι αγκυροβολημένα λίγα ελληνικά καράβια, και τότε τ᾽ αντίκρισαν με τα μάτια τους, ετοιμάζονταν μ᾽ ανυπομονησία να τους επιτεθούν, με την ελπίδα μήπως και τα αιχμαλωτίσουν. [8.6.2] Λοιπόν τους φάνηκε πως ήταν κάπως αργά να επιχειρήσουν επίθεση κατά μέτωπο, κι ο λόγος ήταν ο εξής, μήπως οι Έλληνες, βλέποντάς τους να πλέουν εναντίον τους, τραπούν σε φυγή και η νύχτα πέφτοντας καλύψει τη φυγή τους· και με τη φυγή αυτή θα γλίτωναν αναμφίβολα, την ώρα που δεν έπρεπε να σωθεί με τη φυγή, κατά την έκφρασή τους, ούτε ο ιερέας του Δία, ο πυρφόρος.
[8.7.1] Λοιπόν, γι᾽ αυτόν το σκοπό έβαλαν σ᾽ εφαρμογή το εξής σχέδιο: ξεδιάλεξαν απ᾽ το σύνολο των καραβιών τους διακόσια και τα έστειλαν στο πέλαγος που απλώνεται πέρα από τη Σκιάθο, για να κινούνται έξω από το οπτικό πεδίο των εχθρών, καθώς θα έκαναν πλέοντας το γύρο της Εύβοιας, κατά τον Καφηρέα και γύρω απ᾽ τη Γεραιστό κι ώς μέσα στον Εύριπο, έτσι ώστε να τους βάλουν στη μέση, αφού από τη μια μεριά τα καράβια που θα έφταναν εκεί θα έφραζαν το δρόμο της υποχώρησης των Ελλήνων, κι από την άλλη οι ίδιοι θα τους έκαναν επίθεση κατά μέτωπο. [8.7.2] Πήραν αυτή την απόφαση κι έδωσαν εντολή να ξεκινήσουν τα καράβια που είχαν οριστεί, καθώς δεν είχαν στο νου τους να επιτεθούν οι ίδιοι εκείνη την ημέρα, κι ούτε νωρίτερα από την ώρα που θα έφτανε το σύνθημα από τα καράβια που επιχειρούσαν την κυκλωτική κίνηση, ότι έφτασαν. Λοιπόν έστελναν αυτά τα καράβια γύρω από την Εύβοια κι έκαναν στις Αφέτες καταμέτρηση των υπόλοιπων καραβιών.
[8.8.1] Αυτοί λοιπόν καταγίνονταν με την καταμέτρηση των καραβιών· και σ᾽ αυτό το μεταξύ ο Σκυλλίας από τη Σκιώνη, ο πρώτος δύτης της εποχής του (αυτός που και στο ναυάγιο που έγινε στα νερά του Πηλίου έσωσε για τους Πέρσες πολλά πολύτιμα πράματα, αλλά και πολλά κράτησε για τον εαυτό του), αυτός λοιπόν ο Σκυλλίας βρισκόταν στο στρατόπεδό τους, στις Αφέτες· είχε κι από τα πριν βέβαια στο νου του ν᾽ αυτομολήσει στους Έλληνες, όμως ώς τότε δεν του δόθηκε ευκαιρία. [8.8.2] Τώρα, με ποιό τρόπο αποκεί και πέρα έφτασε πια στους Έλληνες, δεν μπορώ να το πω με βεβαιότητα, όμως μένω έκπληκτος, αν τα όσα διηγούνται είναι αληθινά· λένε δηλαδή πως από τις Αφέτες βούτηξε στη θάλασσα και δε βγήκε στην επιφάνεια παρά μόνο όταν έφτασε στο Αρτεμίσιο, αφού διάνυσε περίπου ογδόντα σταδίους κάτω απ᾽ τη θάλασσα. [8.8.3] Διηγούνται βέβαια γι᾽ αυτό τον άνθρωπο κι άλλα που μοιάζουν με παραμύθια, κάμποσα όμως είναι αληθινά· ωστόσο γι᾽ αυτό το περιστατικό ας μιλήσω χωρίς περιστροφές: έφτασε στο Αρτεμίσιο με πλεούμενο. Και μόλις έφτασε, αμέσως ανέφερε στους στρατηγούς τα καθέκαστα για το ναυάγιο και για τα καράβια που στάλθηκαν να κάνουν το γύρο της Εύβοιας.
[8.9.1] Ακούοντας αυτά οι Έλληνες έκαναν συμβούλιο. Κι απ᾽ τα πολλά που ειπώθηκαν επικράτησε η πρόταση να μείνουν εκείνη τη μέρα καταυλισμένοι στο ίδιο μέρος, κι αργότερα ν᾽ αφήσουν να περάσουν τα μεσάνυχτα και τότε να βγουν να συναπαντήσουν τα καράβια που έκαναν το γύρο της Εύβοιας. Όμως, ύστερ᾽ απ᾽ αυτά, καθώς κανένας δεν έπλεε εναντίον τους, καρτέρησαν να έρθει το δειλινό της μέρας, και τότε αυτοί ανοίχτηκαν εναντίον των βαρβάρων, θέλοντας να δοκιμάσουν την πολεμική ικανότητα του εχθρού και τους ελιγμούς ανάμεσ᾽ από άλλα καράβια.
[8.10.1] Κι οι υπόλοιποι στρατιώτες του Ξέρξη και οι στρατηγοί του, βλέποντάς τους να κάνουν επίθεση με λιγοστά καράβια, είπαν πως έχασαν εντελώς τα λογικά τους, κι ανοίχτηκαν κι αυτοί με τα καράβια τους στο πέλαγος, με την ελπίδα πως εύκολα θα τους κυριέψουν· κι η ελπίδα τους ήταν πέρα για πέρα βάσιμη, γιατί έβλεπαν πως τα καράβια των Ελλήνων ήταν λίγα, ενώ τα δικά τους ήταν πολλαπλάσια στον αριθμό και πιο καλοτάξιδα. Με απόλυτη πεποίθηση σ᾽ αυτά βάλθηκαν να τους περικυκλώνουν. [8.10.2] Λοιπόν, όσοι από τους Ίωνες ήθελαν τα καλό των Ελλήνων κι άθελά τους έπαιρναν μέρος στην εκστρατεία, υπέφεραν φριχτά βλέποντας να τους βάζουν στη μέση οι εχθροί και κάνοντας τη διαπίστωση πως κανείς απ᾽ αυτούς δε θα γυρίσει στον τόπο του· κατά τη γνώμη τους, τόσο μικρή ήταν η δύναμη των Ελλήνων. [8.10.3] Αντίθετα, όσοι χαίρονταν και με το παραπάνω για όσα συνέβαιναν, βάλθηκαν να παραβγαίνουν ποιός ανάμεσά τους κυριεύοντας πρώτος αθηναϊκό καράβι θα πάρει δώρα απ᾽ τον βασιλιά· γιατί στις συζητήσεις από τη μια άκρη του στρατοπέδου ώς την άλλη δεν ακουόταν κανένα άλλο όνομα, μονάχα των Αθηναίων.
[8.11.1] Κι όταν χτύπησε η πρώτη σάλπιγγα για τους Έλληνες, ήρθαν και κατεύθυναν τις πλώρες των καραβιών τους προς τους βαρβάρους και με συντονισμένες κινήσεις έφεραν τις πρύμνες τη μια δίπλα στην άλλη στο κέντρο του κύκλου· και με το δεύτερο σάλπισμα ρίχτηκαν στον αγώνα, όσο κι αν ήταν κλεισμένοι σε στενό κλοιό κι έρχονταν πλώρη με πλώρη με τον εχθρό. [8.11.2] Τότε κυριεύουν τριάντα καράβια των βαρβάρων και τον αδερφό του βασιλιά της Σαλαμίνας Γόργου, τον Φιλάονα, γιο του Χέρση, που στο στρατόπεδο των Περσών είχε σημαντική θέση. Κι ο πρώτος απ᾽ τους Έλληνες που κυρίεψε εχθρικό καράβι ήταν ο Αθηναίος Λυκομήδης, ο γιος του Αισχραίου, κι αυτός πήρε το αριστείο. [8.11.3] Κι έπεσε η νύχτα κι έδωσε τέλος στον αμφίρροπο αγώνα τους αυτής της ναυμαχίας. Λοιπόν οι Έλληνες γύριζαν με τα καράβια τους στο Αρτεμίσιο, ενώ οι βάρβαροι, που ο αγώνας τους είχε πολύ διαφορετική εξέλιξη από τις προσδοκίες τους, στις Αφέτες. Από τους Έλληνες που στη ναυμαχία αυτοί βρέθηκαν στο στρατόπεδο του βασιλιά ο Αντίδωρος ο Λήμνιος ήταν ο μόνος που αυτομόλησε στους Έλληνες και γι᾽ αυτή του την πράξη οι Αθηναίοι του έδωσαν κλήρο γης στη Σαλαμίνα.
[8.12.1] Κι ό,τι είχε πέσει η νύχτα, όταν άνοιξαν οι καταρράκτες του ουρανού κι έβρεχε ολονυχτίς και νά —κι ας ήταν κατακαλόκαιρο— βροντές τρομερές απ᾽ το Πήλιο· και τα πτώματα των νεκρών και τα συντρίμμια των ναυαγίων να ξεβράζονται από το κύμα στη στεριά, στις Αφέτες, και να πεδικλώνονται στις πλώρες των καραβιών και να ρημάζουν τα κουπιά στο πλατύ τους μέρος. [8.12.2] Κι έπιασε τρομάρα τους στρατιώτες που βρίσκονταν εκεί ακούγοντας αυτό το χαλασμό, και καρτερούσαν, με τέτοιο κακό που τους βρήκε, αναπόφευκτο το χαμό τους· γιατί, πριν προλάβουν να πάρουν ανάσα απ᾽ το ναυάγιο και το αγριοκαίρι που τους έπιασε στα νερά του Πηλίου, ακολούθησε ναυμαχία σφοδρή, και μετά τη ναυμαχία νεροποντή ορμητική κι άνεμοι ισχυροί που μαστίγωναν τη θάλασσα, και βροντές τρομερές.
[8.13.1] Αυτοί λοιπόν τέτοια νύχτα πέρασαν, ενώ η ίδια εκείνη νύχτα στάθηκε ακόμα πιο αγριότερη, και με το παραπάνω, σ᾽ εκείνους που είχαν πάρει εντολή να κάνουν με τα καράβια τους το γύρο της Εύβοιας· κι αυτό, γιατί τους βρήκε κι έπεσε πάνω τους την ώρα που θαλασσόδερναν μεσοπέλαγα, και το τέλος τους ήταν αξιοθρήνητο· γιατί, έτσι που, ενώ αρμένιζαν, τους έπιασε αγριοκαίρι και βροχή στα μέρη των Κοίλων της Εύβοιας (εκεί βρίσκονταν εκείνη την ώρα), σπρωγμένοι απ᾽ τον άνεμο και μη ξέροντας προς τα πού τους έσερνε το κύμα, ρίχνονταν στη στεριά πάνω σε βράχια. Κι όλα τα πάντα ήταν έργο του θεού, για να έρθει και να εξισωθεί ο περσικός στόλος με τον ελληνικό και να μην είναι πολύ μεγαλύτερος.
[8.14.1] Λοιπόν αυτοί αφανίζονταν εκεί, κατά τα Κοίλα της Εύβοιας· τώρα, οι βάρβαροι που ήταν στις Αφέτες, αναγάλλιασε η ψυχή τους αντικρίζοντας να λάμπει το φως της μέρας και κρατούσαν ακίνητα τα καράβια τους — μέσα στην κακοτυχία τους ήταν μια ανακούφιση γι᾽ αυτούς να μπορούν να είναι ήσυχοι για την ώρα. Στους Έλληνες όμως ήρθαν για ενίσχυση πενήντα τρία καράβια αθηναϊκά. [8.14.2] Ανέβασε το ηθικό τους και η άφιξη των καραβιών αυτών και η αγγελία που ήρθε ταυτόχρονα, πως οι βάρβαροι που έπλεαν γύρω απ᾽ την Εύβοια αφανίστηκαν όλοι από το αγριοκαίρι που ξέσπασε. Λοιπόν, καρτέρησαν να φτάσει η ίδια ώρα κι επιτέθηκαν σε καράβια των Κιλίκων· κι αφού τα βύθισαν, με τον ερχομό της νύχτας γύρισαν με τα καράβια τους πίσω στο Αρτεμίσιο.
[8.15.1] Την τρίτη μέρα όμως οι στρατηγοί των βαρβάρων —ήταν βέβαια βαρύ γι᾽ αυτούς να τους ταλαιπωρούν τόσο λίγα καράβια, κι από την άλλη έτρεμαν την οργή του Ξέρξη— δεν περίμεναν πια ν᾽ αρχίσουν τη μάχη οι Έλληνες, αλλά προετοιμάστηκαν και κατά το μεσημέρι έβγαζαν τα καράβια τους στ᾽ ανοιχτά. Και, σύμπτωση: τις ίδιες αυτές μέρες που γίνονταν αυτές οι ναυμαχίες είχαμε και τις πεζομαχίες στις Θερμοπύλες. [8.15.2] Και ο αγώνας του ναυτικού ήταν προπάντων για τον έλεγχο του Ευρίπου, όπως κι ο αγώνας των αντρών του Λεωνίδα ήταν για να φρουρούν το πέρασμα. Λοιπόν απ᾽ τη μεριά τους έδιναν κουράγιο ο ένας στον άλλο να μην αφήσουν τον βάρβαρο να περάσει στην Ελλάδα, ενώ οι άλλοι, να εξοντώσουν τις ελληνικές δυνάμεις και να κυριέψουν το πέρασμα.
[8.16.1] Κι όταν το ναυτικό του Ξέρξη μπήκε σε τάξη μάχης κι επιτέθηκε στους Έλληνες, αυτοί κρατούσαν τα καράβια τους ακίνητα κοντά στις ακτές του Αρτεμισίου. Κι οι βάρβαροι σχηματίζοντας με τα καράβια τους μισοφέγγαρο, επιχειρούσαν κυκλωτική κίνηση, για να τους βάλουν στη μέση. Τότε κίνησαν οι Έλληνες με τα καράβια εναντίον τους κι ήρθαν στα χέρια. Σ᾽ αυτή τη ναυμαχία οι αντίπαλοι αναδείχτηκαν ισόπαλοι. [8.16.2] Γιατί ο στόλος του Ξέρξη, με τον όγκο και το πλήθος των καραβιών του, από μόνος του πάθαινε αβαρίες, καθώς τα καράβια του προκαλούσαν σύγχυση το ένα στο άλλο και συγκρούονταν μεταξύ τους· αλλά και μ᾽ όλ᾽ αυτά κρατούσαν καλά και δεν έκαναν πίσω· γιατί ήταν βαρύ γι᾽ αυτούς να τους κατατροπώσουν λίγα καράβια. [8.16.3] Λοιπόν, οι απώλειες των Ελλήνων ήταν μεγάλες, και σε καράβια και σε άντρες, όμως πολύ μεγαλύτερες των βαρβάρων και σε καράβια και σε άντρες. Ύστερ᾽ από τέτοιον αγώνα χωρίστηκαν ο ένας στόλος απ᾽ τον άλλο.