Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ

Ἱστορίαι (6.1.1-6.2.6)

ΙΣΤΟΡΙΩΝ Ζ


[6.1.1] Τοῦ δ᾽ αὐτοῦ χειμῶνος Ἀθηναῖοι ἐβούλοντο αὖθις μείζονι παρασκευῇ τῆς μετὰ Λάχητος καὶ Εὐρυμέδοντος ἐπὶ Σικελίαν πλεύσαντες καταστρέψασθαι, εἰ δύναιντο, ἄπειροι οἱ πολλοὶ ὄντες τοῦ μεγέθους τῆς νήσου καὶ τῶν ἐνοικούντων τοῦ πλήθους καὶ Ἑλλήνων καὶ βαρβάρων, καὶ ὅτι οὐ πολλῷ τινὶ ὑποδεέστερον πόλεμον ἀνῃροῦντο ἢ τὸν πρὸς Πελοποννησίους. [6.1.2] Σικελίας γὰρ περίπλους μέν ἐστιν ὁλκάδι οὐ πολλῷ τινὶ ἔλασσον ἢ ὀκτὼ ἡμερῶν, καὶ τοσαύτη οὖσα ἐν εἰκοσισταδίῳ μάλιστα μέτρῳ τῆς θαλάσσης διείργεται τὸ μὴ ἤπειρος εἶναι· [6.2.1] ᾠκίσθη δὲ ὧδε τὸ ἀρχαῖον, καὶ τοσάδε ἔθνη ἔσχε τὰ ξύμπαντα. παλαίτατοι μὲν λέγονται ἐν μέρει τινὶ τῆς χώρας Κύκλωπες καὶ Λαιστρυγόνες οἰκῆσαι, ὧν ἐγὼ οὔτε γένος ἔχω εἰπεῖν οὔτε ὁπόθεν ἐσῆλθον ἢ ὅποι ἀπεχώρησαν· ἀρκείτω δὲ ὡς ποιηταῖς τε εἴρηται καὶ ὡς ἕκαστός πῃ γιγνώσκει περὶ αὐτῶν. [6.2.2] Σικανοὶ δὲ μετ᾽ αὐτοὺς πρῶτοι φαίνονται ἐνοικισάμενοι, ὡς μὲν αὐτοί φασι, καὶ πρότεροι διὰ τὸ αὐτόχθονες εἶναι, ὡς δὲ ἡ ἀλήθεια εὑρίσκεται, Ἴβηρες ὄντες καὶ ἀπὸ τοῦ Σικανοῦ ποταμοῦ τοῦ ἐν Ἰβηρίᾳ ὑπὸ Λιγύων ἀναστάντες. καὶ ἀπ᾽ αὐτῶν Σικανία τότε ἡ νῆσος ἐκαλεῖτο, πρότερον Τρινακρία καλουμένη· οἰκοῦσι δὲ ἔτι καὶ νῦν τὰ πρὸς ἑσπέραν τὴν Σικελίαν. [6.2.3] Ἰλίου δὲ ἁλισκομένου τῶν Τρώων τινὲς διαφυγόντες Ἀχαιοὺς πλοίοις ἀφικνοῦνται πρὸς τὴν Σικελίαν, καὶ ὅμοροι τοῖς Σικανοῖς οἰκήσαντες ξύμπαντες μὲν Ἔλυμοι ἐκλήθησαν, πόλεις δ᾽ αὐτῶν Ἔρυξ τε καὶ Ἔγεστα. προσξυνῴκησαν δὲ αὐτοῖς καὶ Φωκέων τινὲς τῶν ἀπὸ Τροίας τότε χειμῶνι ἐς Λιβύην πρῶτον, ἔπειτα ἐς Σικελίαν ἀπ᾽ αὐτῆς κατενεχθέντες. [6.2.4] Σικελοὶ δ᾽ ἐξ Ἰταλίας (ἐνταῦθα γὰρ ᾤκουν) διέβησαν ἐς Σικελίαν, φεύγοντες Ὀπικούς, ὡς μὲν εἰκὸς καὶ λέγεται, ἐπὶ σχεδιῶν, τηρήσαντες τὸν πορθμὸν κατιόντος τοῦ ἀνέμου, τάχα ἂν δὲ καὶ ἄλλως πως ἐσπλεύσαντες. εἰσὶ δὲ καὶ νῦν ἔτι ἐν τῇ Ἰταλίᾳ Σικελοί, καὶ ἡ χώρα ἀπὸ Ἰταλοῦ βασιλέως τινὸς Σικελῶν, τοὔνομα τοῦτο ἔχοντος, οὕτως Ἰταλία ἐπωνομάσθη. [6.2.5] ἐλθόντες δὲ ἐς τὴν Σικελίαν στρατὸς πολὺς τούς τε Σικανοὺς κρατοῦντες μάχῃ ἀνέστειλαν πρὸς τὰ μεσημβρινὰ καὶ ἑσπέρια αὐτῆς καὶ ἀντὶ Σικανίας Σικελίαν τὴν νῆσον ἐποίησαν καλεῖσθαι, καὶ τὰ κράτιστα τῆς γῆς ᾤκησαν ἔχοντες, ἐπεὶ διέβησαν, ἔτη ἐγγὺς τριακόσια πρὶν Ἕλληνας ἐς Σικελίαν ἐλθεῖν· ἔτι δὲ καὶ νῦν τὰ μέσα καὶ τὰ πρὸς βορρᾶν τῆς νήσου ἔχουσιν. [6.2.6] ᾤκουν δὲ καὶ Φοίνικες περὶ πᾶσαν μὲν τὴν Σικελίαν ἄκρας τε ἐπὶ τῇ θαλάσσῃ ἀπολαβόντες καὶ τὰ ἐπικείμενα νησίδια ἐμπορίας ἕνεκεν τῆς πρὸς τοὺς Σικελούς· ἐπειδὴ δὲ οἱ Ἕλληνες πολλοὶ κατὰ θάλασσαν ἐπεσέπλεον, ἐκλιπόντες τὰ πλείω Μοτύην καὶ Σολόεντα καὶ Πάνορμον ἐγγὺς τῶν Ἐλύμων ξυνοικήσαντες ἐνέμοντο, ξυμμαχίᾳ τε πίσυνοι τῇ τῶν Ἐλύμων, καὶ ὅτι ἐντεῦθεν ἐλάχιστον πλοῦν Καρχηδὼν Σικελίας ἀπέχει. βάρβαροι μὲν οὖν τοσοίδε Σικελίαν καὶ οὕτως ᾤκησαν.


[6.1.1] Τον ίδιο χειμώνα οι Αθηναίοι σχεδίαζαν να στείλουν στόλο στην Σικελία μεγαλύτερο από εκείνον που είχε πάει με τον Λάχη και τον Ευρυμέδοντα και, αν μπορούσαν, να την υποτάξουν. Οι περισσότεροι από τους Αθηναίους δεν ήξεραν ούτε την έκταση της Σικελίας, ούτε τον αριθμό των κατοίκων της, Ελλήνων και βαρβάρων, ούτε υποπτεύονταν ότι θα άρχιζαν έναν πόλεμο ο οποίος ελάχιστα θα διέφερε σε σπουδαιότητα, από τον πόλεμο εναντίον των Πελοποννησίων. [6.1.2] Για να κάνει κανείς τον γύρο της Σικελίας μ᾽ εμπορικό πλοίο χρειάζεται κάτι λιγότερο από οκτώ μέρες και ενώ είναι τόσο μεγάλη, την χωρίζει από την ήπειρο ένας πορθμός που έχει μόνον είκοσι στάδια πλάτος.
[6.2.1] Κατοικήθηκε από την αρχαιότητα κι εγκαταστάθηκαν εκεί οι ακόλουθοι λαοί. Οι πρώτοι, που καθώς λέγεται, την κατοίκησαν, ήσαν οι Κύκλωπες και οι Λαιστρυγόνες. Εγώ, τουλάχιστον, δεν είμαι σε θέση να αναφέρω ούτε ποιά ήταν η καταγωγή τους ούτε από πού ήρθαν ούτε πού πήγαν. Πρέπει, λοιπόν, κανείς, ν᾽ αρκεστεί στα όσα λένε γι᾽ αυτούς οι ποιητές και στα όσα ο καθένας πιθανόν να ξέρει γι᾽ αυτούς. [6.2.2] Φαίνεται ότι μετά απ᾽ αυτούς πρώτοι που εγκαταστάθηκαν εκεί ήσαν οι Σικανοί, οι οποίοι λένε οι ίδιοι ότι ήσαν οι παλαιότεροι κάτοικοί της, αφού ήσαν γηγενείς, αλλά όπως αποδείχνει η έρευνα, ήσαν Ίβηρες τους οποίους έδιωξαν οι Λίγυες από τον Σικανό, ποταμό της Ιβηρίας. Απ᾽ αυτούς πήρε το νησί το όνομα Σικανία, ενώ πριν λεγόταν Τρινακρία. Οι Σικανοί κατοικούν, ακόμα και σήμερα, το δυτικό μέρος της Σικελίας. [6.2.3] Όταν έπεσε η Τροία, μερικοί από τους Τρώες που ξέφυγαν από τους Αχαιούς, έφτασαν με καράβια στην Σικελία και εγκαταστάθηκαν κοντά στους Σικανούς. Ονομάστηκαν όλοι Έλυμοι και οι πολιτείες τους ήσαν η Έρυξ και η Έγεστα. Μαζί τους εγκαταστάθηκαν και μερικοί Φωκείς που είχαν φύγει από την Τροία. Τους είχε ρίξει η τρικυμία πρώτα στην Λιβύη και ύστερα στην Σικελία. [6.2.4] Οι Σικελοί πέρασαν στην Σικελία από την Ιταλία όπου κατοικούσαν, διωγμένοι από τους Οπικούς. Σύμφωνα με μια πιθανή εκδοχή, πέρασαν τον πορθμό με σχεδίες, αφού περίμεναν να φυσήξει απόγειος άνεμος. Μπορεί, όμως, να διαπλεύσαν τον πορθμό με άλλα μέσα. Υπάρχουν και σήμερα ακόμα Σικελοί στην Ιταλία, η οποία ονομάστηκε έτσι από κάποιον βασιλέα των Σικελών που είχε το όνομα Ιταλός. [6.2.5] Όταν έφτασαν στην Σικελία με πολύ στρατό, νίκησαν τους Σικανούς σε μάχη, τους απώθησαν προς το νότιο και το δυτικό μέρος του νησιού και άλλαξαν το όνομά του από Σικανία σε Σικελία. Εγκαταστάθηκαν στα ευφορότερα μέρη και τα νέμονταν από την εποχή που έφτασαν έως την εποχή που πήγαν Έλληνες. Ακόμα και τώρα κατέχουν το κέντρο και το βόρειο μέρος του νησιού. [6.2.6] Και Φοίνικες κατοικούσαν στην Σικελία. Είχαν καταλάβει μερικά ακρωτήρια και τα παρακείμενα νησάκια για το εμπόριό τους με τους Σικελούς. Αλλά όταν άρχισαν να έρχονται πλήθος Έλληνες από θάλασσα, εγκατέλειψαν τα περισσότερα μέρη και συγκεντρώθηκαν στην Μοτύη, τον Σολούντα και την Πάνορμο, κοντά στους Έλυμες, επειδή μπορούσαν να στηριχθούν στην συμμαχία τους με τους Έλυμες κι επειδή από το σημείο εκείνο η απόσταση μεταξύ Καρχηδόνος και Σικελίας είναι μικρότερη. Αυτοί ήσαν κι έτσι εγκαταστάθηκαν οι βάρβαροι λαοί στην Σικελία.