Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ

Ἱστορίαι (5.112.1-5.116.4)

[5.112.1] Καὶ οἱ μὲν Ἀθηναῖοι μετεχώρησαν ἐκ τῶν λόγων· οἱ δὲ Μήλιοι κατὰ σφᾶς αὐτοὺς γενόμενοι, ὡς ἔδοξεν αὐτοῖς παραπλήσια καὶ ἀντέλεγον, ἀπεκρίναντο τάδε. [5.112.2] «οὔτε ἄλλα δοκεῖ ἡμῖν ἢ ἅπερ καὶ τὸ πρῶτον, ὦ Ἀθηναῖοι, οὔτ᾽ ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ πόλεως ἑπτακόσια ἔτη ἤδη οἰκουμένης τὴν ἐλευθερίαν ἀφαιρησόμεθα, ἀλλὰ τῇ τε μέχρι τοῦδε σῳζούσῃ τύχῃ ἐκ τοῦ θείου αὐτὴν καὶ τῇ ἀπὸ τῶν ἀνθρώπων καὶ Λακεδαιμονίων τιμωρίᾳ πιστεύοντες πειρασόμεθα σῴζεσθαι. [5.112.3] προκαλούμεθα δὲ ὑμᾶς φίλοι μὲν εἶναι, πολέμιοι δὲ μηδετέροις, καὶ ἐκ τῆς γῆς ἡμῶν ἀναχωρῆσαι σπονδὰς ποιησαμένους αἵτινες δοκοῦσιν ἐπιτήδειοι εἶναι ἀμφοτέροις.»
[5.113.1] Οἱ μὲν δὴ Μήλιοι τοσαῦτα ἀπεκρίναντο· οἱ δὲ Ἀθηναῖοι διαλυόμενοι ἤδη ἐκ τῶν λόγων ἔφασαν «ἀλλ᾽ οὖν μόνοι γε ἀπὸ τούτων τῶν βουλευμάτων, ὡς ἡμῖν δοκεῖτε, τὰ μὲν μέλλοντα τῶν ὁρωμένων σαφέστερα κρίνετε, τὰ δὲ ἀφανῆ τῷ βούλεσθαι ὡς γιγνόμενα ἤδη θεᾶσθε, καὶ Λακεδαιμονίοις καὶ τύχῃ καὶ ἐλπίσι πλεῖστον δὴ παραβεβλημένοι καὶ πιστεύσαντες πλεῖστον καὶ σφαλήσεσθε.»
[5.114.1] Καὶ οἱ μὲν Ἀθηναίων πρέσβεις ἀνεχώρησαν ἐς τὸ στράτευμα· οἱ δὲ στρατηγοὶ αὐτῶν, ὡς οὐδὲν ὑπήκουον οἱ Μήλιοι, πρὸς πόλεμον εὐθὺς ἐτρέποντο καὶ διελόμενοι κατὰ πόλεις περιετείχισαν κύκλῳ τοὺς Μηλίους. [5.114.2] καὶ ὕστερον φυλακὴν σφῶν τε αὐτῶν καὶ τῶν ξυμμάχων καταλιπόντες οἱ Ἀθηναῖοι καὶ κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλασσαν ἀνεχώρησαν τῷ πλέονι τοῦ στρατοῦ. οἱ δὲ λειπόμενοι παραμένοντες ἐπολιόρκουν τὸ χωρίον.
[5.115.1] Καὶ Ἀργεῖοι κατὰ τὸν χρόνον τὸν αὐτὸν ἐσβαλόντες ἐς τὴν Φλειασίαν καὶ λοχισθέντες ὑπό τε Φλειασίων καὶ τῶν σφετέρων φυγάδων διεφθάρησαν ὡς ὀγδοήκοντα. [5.115.2] καὶ οἱ ἐκ τῆς Πύλου Ἀθηναῖοι Λακεδαιμονίων πολλὴν λείαν ἔλαβον· καὶ Λακεδαιμόνιοι δι᾽ αὐτὸ τὰς μὲν σπονδὰς οὐδ᾽ ὣς ἀφέντες ἐπολέμουν αὐτοῖς, ἐκήρυξαν δὲ εἴ τις βούλεται παρὰ σφῶν Ἀθηναίους λῄζεσθαι. [5.115.3] καὶ Κορίνθιοι ἐπολέμησαν ἰδίων τινῶν διαφορῶν ἕνεκα τοῖς Ἀθηναίοις· οἱ δ᾽ ἄλλοι Πελοποννήσιοι ἡσύχαζον. [5.115.4] εἷλον δὲ καὶ οἱ Μήλιοι τῶν Ἀθηναίων τοῦ περιτειχίσματος τὸ κατὰ τὴν ἀγορὰν προσβαλόντες νυκτός, καὶ ἄνδρας τε ἀπέκτειναν καὶ ἐσενεγκάμενοι σῖτόν τε καὶ ὅσα πλεῖστα ἐδύναντο χρήσιμα ἀναχωρήσαντες ἡσύχαζον· καὶ οἱ Ἀθηναῖοι ἄμεινον τὴν φυλακὴν τὸ ἔπειτα παρεσκευάζοντο. καὶ τὸ θέρος ἐτελεύτα.
[5.116.1] Τοῦ δ᾽ ἐπιγιγνομένου χειμῶνος Λακεδαιμόνιοι μελλήσαντες ἐς τὴν Ἀργείαν στρατεύειν, ὡς αὐτοῖς τὰ διαβατήρια [ἱερὰ ἐν τοῖς ὁρίοις] οὐκ ἐγίγνετο, ἀνεχώρησαν. καὶ Ἀργεῖοι διὰ τὴν ἐκείνων μέλλησιν τῶν ἐν τῇ πόλει τινὰς ὑποπτεύσαντες τοὺς μὲν ξυνέλαβον, οἱ δ᾽ αὐτοὺς καὶ διέφυγον. [5.116.2] καὶ οἱ Μήλιοι περὶ τοὺς αὐτοὺς χρόνους αὖθις καθ᾽ ἕτερόν τι τοῦ περιτειχίσματος εἷλον τῶν Ἀθηναίων, παρόντων οὐ πολλῶν τῶν φυλάκων. [5.116.3] καὶ ἐλθούσης στρατιᾶς ὕστερον ἐκ τῶν Ἀθηνῶν ἄλλης, ὡς ταῦτα ἐγίγνετο, ἧς ἦρχε Φιλοκράτης ὁ Δημέου, καὶ κατὰ κράτος ἤδη πολιορκούμενοι, γενομένης καὶ προδοσίας τινός, ἀφ᾽ ἑαυτῶν ξυνεχώρησαν τοῖς Ἀθηναίοις ὥστε ἐκείνους περὶ αὐτῶν βουλεῦσαι. [5.116.4] οἱ δὲ ἀπέκτειναν Μηλίων ὅσους ἡβῶντας ἔλαβον, παῖδας δὲ καὶ γυναῖκας ἠνδραπόδισαν· τὸ δὲ χωρίον αὐτοὶ ᾤκισαν, ἀποίκους ὕστερον πεντακοσίους πέμψαντες.

[5.112.1] Οι Αθηναίοι αντιπρόσωποι αποχώρησαν από την σύσκεψη. Οι Μήλιοι συσκέφθηκαν μόνοι τους και αποφάσισαν να επιμείνουν στα όσα είχαν πει. Αποκρίθηκαν τα ακόλουθα: [5.112.2] «Ούτε την αρχική μας απόφαση θα αλλάξομε, Αθηναίοι, ούτε θα στερήσομε, μέσα σε λίγες στιγμές, από την ελευθερία της μια πολιτεία που ζει ελεύθερη εδώ και επτακόσια χρόνια. Στηριζόμενοι στην εύνοια των θεών, που μας προστάτεψαν έως τώρα, και στην βοήθεια των ανθρώπων και ιδίως των Λακεδαιμονίων, θα προσπαθήσομε να σωθούμε. [5.112.3] Σας προτείνομε όμως να γίνομε φίλοι σας, να μείνομε ουδέτεροι και να φύγετε από το έδαφός μας αφού κάνομε σπονδές που θα εξυπηρετούν τα συμφέροντα και των δυο μας».
[5.113.1] Αυτά τα λίγα αποκρίθηκαν οι Μήλιοι και οι Αθηναίοι αποχωρώντας οριστικά από την σύσκεψη είπαν: «Από την απόφασή σας αυτή, μας φαίνεται ότι είσαστε οι μόνοι άνθρωποι που κρίνετε λαμβάνοντας υπόψη περισσότερο τα μελλοντικά γεγονότα παρά την κατάσταση που έχετε μπροστά σας και νομίζετε ότι, μόνο και μόνο επειδή τα επιθυμείτε, πράγματα μελλοντικά και αόριστα έχουν κιόλας συμβεί. Στηρίξατε τα πάντα στους Λακεδαιμονίους, στην τύχη και στις ελπίδες σας και θα χάσετε τα πάντα».
[5.114.1] Οι αντιπρόσωποι των Αθηναίων γύρισαν στο στρατόπεδο και οι στρατηγοί, αφού οι Μήλιοι δεν είχαν ενδώσει σε τίποτε, άρχισαν αμέσως τις επιχειρήσεις. Έχτισαν κυκλικό τείχος γύρω από την πολιτεία, κατανέμοντας την εργασία στις μονάδες των διαφόρων πόλεων [5.114.2] και ύστερα άφησαν φρουρά, δική τους και συμμαχική, και κατά γη και κατά θάλασσα, και απέσυραν το μεγαλύτερο μέρος του στρατού. Η φρουρά που έμεινε εξακολούθησε την πολιορκία.
[5.115.1] Την ίδια εποχή οι Αργείοι έκαναν εισβολή στην Φλειασία, αλλά οι Φλειάσιοι και μερικοί Αργείοι φυγάδες τούς έστησαν ενέδρα και σκότωσαν ογδόντα περίπου Αργείους. [5.115.2] Οι Αθηναίοι που ήσαν στην Πύλο έκαναν επιδρομές και πήραν πλούσια λεία από τους Λακεδαιμονίους. Οι Λακεδαιμόνιοι, όμως, ούτε μ᾽ αυτήν την αιτία κατήγγειλαν την ειρήνη, ούτε άρχισαν εχθροπραξίες, αλλά έβγαλαν προκήρυξη επιτρέποντας στους πολίτες τους να ληστεύουν τους Αθηναίους. [5.115.3] Οι Κορίνθιοι άρχισαν εχθροπραξίες εναντίον των Αθηναίων επειδή είχαν ιδιαίτερες διαφορές μαζί τους. Οι άλλοι Πελοποννήσιοι δεν ανέλαβαν δράση. [5.115.4] Οι Μήλιοι κυρίεψαν, με νυχτερινή έφοδο, το μέρος του περιτειχίσματος που ήταν κοντά στην αγορά τους. Σκότωσαν μερικούς φρουρούς, μεταφέραν μέσα στην πολιτεία τους σιτάρι και όσα άλλα χρήσιμα εφόδια μπορούσαν, αποσύρθηκαν κι έμειναν άπρακτοι. Μετά απ᾽ αυτό, οι Αθηναίοι πήραν μέτρα για να είναι αποτελεσματικότερη η φρούρηση. Έτσι τέλειωσε το καλοκαίρι.
[5.116.1] Τον επόμενο χειμώνα οι Λακεδαιμόνιοι ετοιμάστηκαν να εισβάλουν στην αργολική γη, αλλά οι θυσίες που έκαναν προτού περάσουν τα σύνορα δεν ήταν ευνοϊκές και γύρισαν πίσω. Οι Αργείοι, εξαιτίας της ετοιμασίας αυτής για εισβολή υποψιάστηκαν μερικούς από τους συμπολίτες τους. Συνέλαβαν μερικούς και άλλοι πρόφτασαν να φύγουν. [5.116.2] Την ίδια εποχή οι Μήλιοι κατόρθωσαν, πάλι, να κυριέψουν ένα μέρος του αθηναϊκού περιτειχίσματος όπου ήσαν λίγοι φρουροί. [5.116.3] Μετά απ᾽ αυτό πήγε και άλλος στρατός από την Αθήνα με αρχηγό τον Φιλοκράτη του Δημέου και η πολιορκία έγινε στενότερη. Έγινε και κάποια προδοσία και οι Μήλιοι αναγκάστηκαν να παραδοθούν στην διάκριση των Αθηναίων, [5.116.4] οι οποίοι σκότωσαν όλους τους ενηλίκους Μηλίους που έπιασαν και υποδούλωσαν τα γυναικόπαιδα. Αργότερα, έστειλαν πεντακόσιους αποίκους και τους εγκατέστησαν στο νησί.