Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΗΡΟΔΟΤΟΣ

Ἱστορίαι (7.172.1-7.174.1)

[7.172.1] Θεσσαλοὶ δὲ ὑπὸ ἀναγκαίης τὸ πρῶτον ἐμήδισαν, ὡς διέδεξαν, ὅτι οὔ σφι ἥνδανε τὰ οἱ Ἀλευάδαι ἐμηχανῶντο. ἐπείτε γὰρ ἐπύθοντο τάχιστα μέλλοντα διαβαίνειν τὸν Πέρσην ἐς τὴν Εὐρώπην, πέμπουσι ἐς τὸν Ἰσθμὸν ἀγγέλους. ἐν δὲ τῷ Ἰσθμῷ ἦσαν ἁλισμένοι πρόβουλοι τῆς Ἑλλάδος ἀραιρημένοι ἀπὸ τῶν πολίων τῶν τὰ ἀμείνω φρονεουσέων περὶ τὴν Ἑλλάδα. [7.172.2] ἀπικόμενοι δὲ ἐπὶ τούτους τῶν Θεσσαλῶν οἱ ἄγγελοι ἔλεγον· Ἄνδρες Ἕλληνες, δεῖ φυλάσσεσθαι τὴν ἐσβολὴν τὴν Ὀλυμπικήν, ἵνα Θεσσαλίη τε καὶ ἡ σύμπασα Ἑλλὰς ἐν σκέπῃ τοῦ πολέμου ᾖ. ἡμεῖς μέν νυν ἕτοιμοί εἰμεν συμφυλάσσειν, πέμπειν δὲ χρὴ καὶ ὑμέας στρατιὴν πολλήν, ὡς εἰ μὴ πέμψετε, ἐπίστασθε ἡμέας ὁμολογήσειν τῷ Πέρσῃ· οὐ γάρ τοι προκατημένους τοσοῦτο πρὸ τῆς ἄλλης Ἑλλάδος μούνους πρὸ ὑμέων δεῖ ἀπολέσθαι. [7.172.3] βοηθέειν δὲ οὐ βουλόμενοι ἀναγκαίην ἡμῖν οὐδεμίαν οἷοί τέ ἐστε προσφέρειν· οὐδαμὰ γὰρ ἀδυνασίης ἀνάγκη κρέσσων ἔφυ. ἡμεῖς δὲ πειρησόμεθα αὐτοί τινα σωτηρίην μηχανώμενοι. ταῦτα ἔλεγον οἱ Θεσσαλοί. [7.173.1] οἱ δὲ Ἕλληνες πρὸς ταῦτα ἐβουλεύσαντο ἐς Θεσσαλίην πέμπειν κατὰ θάλασσαν πεζὸν στρατὸν φυλάξοντα τὴν ἐσβολήν. ὡς δὲ συνελέχθη ὁ στρατός, ἔπλεε δι᾽ Εὐρίπου. ἀπικόμενος δὲ τῆς Ἀχαιίης ἐς Ἄλον, ἀποβὰς ἐπορεύετο ἐς Θεσσαλίην, τὰς νέας αὐτοῦ καταλιπών, καὶ ἀπίκετο ἐς τὰ Τέμπεα ἐς τὴν ἐσβολὴν ἥ περ ἀπὸ Μακεδονίης τῆς κάτω ἐς Θεσσαλίην φέρει παρὰ ποταμὸν Πηνειόν, μεταξὺ δὲ Ὀλύμπου τε ὄρεος ἐόντα καὶ τῆς Ὄσσης. [7.173.2] ἐνθαῦτα ἐστρατοπεδεύοντο τῶν Ἑλλήνων κατὰ μυρίους ὁπλίτας συλλεγέντες, καί σφι προσῆν ἡ Θεσσαλῶν ἵππος. ἐστρατήγεε δὲ Λακεδαιμονίων μὲν Εὐαίνετος ὁ Καρήνου ἐκ τῶν πολεμάρχων ἀραιρημένος, γένεος μέντοι ἐὼν οὐ τοῦ βασιληίου, Ἀθηναίων δὲ Θεμιστοκλέης ὁ Νεοκλέος. [7.173.3] ἔμειναν δὲ ὀλίγας ἡμέρας ἐνθαῦτα· ἀπικόμενοι γὰρ ἄγγελοι παρὰ Ἀλεξάνδρου τοῦ Ἀμύντεω ἀνδρὸς Μακεδόνος συνεβούλευόν σφι ἀπαλλάσσεσθαι μηδὲ μένοντας ἐν τῇ ἐσβολῇ καταπατηθῆναι ὑπὸ τοῦ στρατοῦ τοῦ ἐπιόντος, σημαίνοντες τὸ πλῆθός τε τῆς στρατιῆς καὶ τὰς νέας. ὡς δὲ οὗτοί σφι ταῦτα συνεβούλευον (χρηστὰ γὰρ ἐδόκεον συμβουλεύειν, καί σφι εὔνοος ἐφαίνετο ἐὼν ὁ Μακεδών), ἐπείθοντο. [7.173.4] δοκέειν δέ μοι, ἀρρωδίη ἦν τὸ πεῖθον, ὡς ἐπύθοντο καὶ ἄλλην ἐοῦσαν ἐσβολὴν ἐς Θεσσαλοὺς κατὰ τὴν ἄνω Μακεδονίην διὰ Περραιβῶν κατὰ Γόννον πόλιν, τῇ περ δὴ καὶ ἐσέβαλε ἡ στρατιὴ ἡ Ξέρξεω. καταβάντες δὲ οἱ Ἕλληνες ἐπὶ τὰς νέας ὀπίσω ἐπορεύοντο ἐς τὸν Ἰσθμόν. [7.174.1] αὕτη ἐγένετο ἡ ἐς Θεσσαλίην στρατιή, βασιλέος τε μέλλοντος διαβαίνειν ἐς τὴν Εὐρώπην ἐκ τῆς Ἀσίης καὶ ἐόντος ἤδη ἐν Ἀβύδῳ. Θεσσαλοὶ δὲ ἐρημωθέντες συμμάχων οὕτω δὴ ἐμήδισαν προθύμως οὐδ᾽ ἔτι ἐνδοιαστῶς, ὥστε ἐν τοῖσι πρήγμασι ἐφαίνοντο βασιλέϊ ἄνδρες ἐόντες χρησιμώτατοι.

[7.172.1] Οι Θεσσαλοί πάλι αρχικά μήδισαν, γιατί δεν μπορούσαν να κάνουν διαφορετικά, κι όπως άφησαν να φανεί δεν τους άρεζαν οι μηχανορραφίες των Αλευαδών. Γιατί μόλις πληροφορήθηκαν πως ο Πέρσης όπου να ᾽ναι περνά στην Ευρώπη, αμέσως στέλνουν αγγελιοφόρους στον Ισθμό. Και στον Ισθμό είχαν συγκεντρωθεί αντιπρόσωποι των ελληνικών πόλεων, εκλεγμένοι από τις πόλεις που είχαν τα ευγενέστερα αισθήματα για την Ελλάδα. [7.172.2] Κι όταν οι αγγελιοφόροι των Θεσσαλών έφτασαν σ᾽ αυτούς, έλεγαν: «Άνδρες Έλληνες, πρέπει να φρουρηθεί το πέρασμα του Ολύμπου, για να έχει προστατευτική κάλυψη από τον πόλεμο η Θεσσαλία και ολόκληρη η Ελλάδα. Από τη μεριά μας εμείς είμαστε πρόθυμοι να το φρουρήσουμε μαζί σας, αλλά κι εσείς πρέπει να στείλετε μεγάλη στρατιωτική δύναμη, γιατί, αν δε στείλετε, σας κάνουμε γνωστό πως θα συνθηκολογήσουμε με τον Πέρση· γιατί δε βλέπουμε για ποιό λόγο μονάχα εμείς, που η χώρα μας βρίσκεται τόσο πολύ μπροστά από την υπόλοιπη Ελλάδα, να χαθούμε για σας. [7.172.3] Αν όμως δε θελήσετε να ᾽ρθείτε να βοηθήσετε, με κανένα τρόπο δε θα μπορέσετε ν᾽ ασκήσετε βία επάνω μας· γιατί ποτέ η βία δε στάθηκε πιο δυνατή από την αδυναμία. Κι απ᾽ τη μεριά μας θα προσπαθήσουμε να βρούμε μόνοι μας κάποιο τρόπο να σωθούμε». Έτσι μίλησαν οι Θεσσαλοί.
[7.173.1] Ύστερ᾽ απ᾽ αυτά οι Έλληνες αποφάσισαν να στείλουν στρατό με καράβια στη Θεσσαλία, για να φρουρεί το πέρασμα. Κι αφού συγκεντρώθηκε ο στρατός, αρμένιζαν διασχίζοντας τον Εύριπο. Κι όταν έφτασαν στον Άλο της Αχαΐας, αποβιβάστηκαν και πορεύονταν στη Θεσσαλία, αφήνοντας τα καράβια εκεί, κι έφτασαν στα Τέμπη, στο πέρασμα που από την Κάτω Μακεδονία βγάζει στη Θεσσαλία, δίπλα από την κοίτη του ποταμού Πηνειού, που κυλά τα νερά του ανάμεσα από τα όρη Όλυμπος και Όσσα. [7.173.2] Εκεί στρατοπέδευσαν συγκεντρωμένοι περίπου δέκα χιλιάδες βαριά οπλισμένοι Έλληνες, κι ήρθε να προστεθεί σ᾽ αυτούς και το ιππικό των Θεσσαλών. Στρατηγός των Λακεδαιμονίων ήταν ο Ευαίνετος, ο γιος του Καρήνου, που τον είχαν εκλέξει ανάμεσα απ᾽ τους πολεμάρχους, αλλά δεν ανήκε σε βασιλική οικογένεια, ενώ των Αθηναίων ο Θεμιστοκλής, ο γιος του Νεοκλή. [7.173.3] Εκεί έμειναν λίγες μέρες· γιατί έφτασαν αγγελιοφόροι από τον Αλέξανδρο τον Μακεδόνα, το γιο του Αμύντα, και τους συμβούλευαν να σηκωθούν και να φύγουν, να μη μείνουν στο πέρασμα όπου θα τους έκανε λιώμα ο στρατός που βάδιζε εναντίον τους, αναφέροντας το πλήθος του στρατού και τα καράβια τους. Και καθώς αυτοί έτσι τους συμβούλευαν (γιατί έδωσαν την εντύπωση ότι οι συμβουλές τους ήταν φρόνιμες κι ήταν φανερό πως ο Μακεδών είχε φιλικά αισθήματα), πείστηκαν στα λόγια τους. [7.173.4] Τώρα, κατά τη γνώμη μου, εκείνο που τους έπεισε ήταν ο φόβος, όταν έμαθαν πως υπάρχει κι άλλο πέρασμα για τη Θεσσαλία, στην περιοχή της Άνω Μακεδονίας, που, διασχίζοντας τη χώρα των Περραιβών, έβγαζε στην περιοχή της πόλης Γόννος — κι απ᾽ αυτό πράγματι έκανε την εισβολή της η στρατιά του Ξέρξη. Λοιπόν οι Έλληνες κατηφόρισαν και με τα καράβια τους πήραν το δρόμο του γυρισμού στον Ισθμό.
[7.174.1] Αυτά έγιναν με το εκστρατευτικό σώμα που κινήθηκε προς τη Θεσσαλία, την ώρα που ήταν να διαβεί ο βασιλιάς από την Ασία στην Ευρώπη και βρισκόταν κιόλας στην Άβυδο. Κι οι Θεσσαλοί, καθώς οι σύμμαχοί τους τούς εγκατέλειψαν, τότε λοιπόν μήδισαν πρόθυμα και χωρίς δισταγμό πια, κι έτσι αποδείχτηκαν εξαιρετικά χρήσιμοι για τον βασιλιά στις πολεμικές του επιχειρήσεις.