Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ

Ἱστορίαι (5.78.1-5.81.2)

[5.78.1] Τοῦτον μὲν τὸν λόγον προσεδέξαντο πρῶτον οἱ Ἀργεῖοι, καὶ τῶν Λακεδαιμονίων τὸ στράτευμα ἀνεχώρησεν ἐκ τῆς Τεγέας ἐπ᾽ οἴκου· μετὰ δὲ τοῦτο ἐπιμειξίας οὔσης ἤδη παρ᾽ ἀλλήλους, οὐ πολλῷ ὕστερον ἔπραξαν αὖθις οἱ αὐτοὶ ἄνδρες ὥστε τὴν Μαντινέων καὶ τὴν Ἀθηναίων καὶ Ἠλείων ξυμμαχίαν ἀφέντας Ἀργείους σπονδὰς καὶ ξυμμαχίαν ποιήσασθαι πρὸς Λακεδαιμονίους. καὶ ἐγένοντο αἵδε.
[5.79.2] «Καττάδε ἔδοξε τοῖς Λακεδαιμονίοις καὶ Ἀργείοις σπονδὰς καὶ ξυμμαχίαν ἦμεν πεντήκοντα ἔτη, ἐπὶ τοῖς ἴσοις καὶ ὁμοίοις δίκας διδόντας καττὰ πάτρια· ταὶ δὲ ἄλλαι πόλιες ταὶ ἐν Πελοποννάσῳ κοινανεόντω τᾶν σπονδᾶν καὶ τᾶς ξυμμαχίας αὐτόνομοι καὶ αὐτοπόλιες, τὰν αὐτῶν ἔχοντες, καττὰ πάτρια δίκας διδόντες τὰς ἴσας καὶ ὁμοίας. [5.79.2] ὅσσοι δὲ ἔξω Πελοποννάσω Λακεδαιμονίοις ξύμμαχοί ἐντι, ἐν τοῖς αὐτοῖς ἐσσίονται τοῖσπερ καὶ τοὶ Λακεδαιμόνιοι· καὶ τοὶ τῶν Ἀργείων ξύμμαχοι ἐν τῷ αὐτῷ ἐσσίονται τῷπερ καὶ τοὶ Ἀργεῖοι, τὰν αὐτῶν ἔχοντες. [5.79.3] αἰ δέ ποι στρατείας δέῃ κοινᾶς, βουλεύεσθαι Λακεδαιμονίως καὶ Ἀργείως ὅπᾳ κα δικαιότατα κρίναντας τοῖς ξυμμάχοις. [5.79.4] αἰ δέ τινι τᾶν πολίων ᾖ ἀμφίλλογα, ἢ τᾶν ἐντὸς ἢ τᾶν ἐκτὸς Πελοποννάσω, αἴτε περὶ ὅρων αἴτε περὶ ἄλλω τινός, διακριθῆμεν. αἰ δέ τις τῶν ξυμμάχων πόλις πόλι ἐρίζοι, ἐς πόλιν ἐλθῆν ἅντινα ἴσαν ἀμφοῖν ταῖς πολίεσσι δοκείοι. τὼς δὲ ἔτας καττὰ πάτρια δικάζεσθαι.»
[5.80.1] Αἱ μὲν σπονδαὶ καὶ ἡ ξυμμαχία αὕτη ἐγεγένητο· καὶ ὁπόσα ἀλλήλων πολέμῳ ἢ εἴ τι ἄλλο εἶχον, διελύσαντο. κοινῇ δὲ ἤδη τὰ πράγματα τιθέμενοι ἐψηφίσαντο κήρυκα καὶ πρεσβείαν παρ᾽ Ἀθηναίων μὴ προσδέχεσθαι, ἢν μὴ ἐκ Πελοποννήσου ἐξίωσι τὰ τείχη ἐκλιπόντες, καὶ μὴ ξυμβαίνειν τῳ μηδὲ πολεμεῖν ἀλλ᾽ ἢ ἅμα. [5.80.2] καὶ τά τε ἄλλα θυμῷ ἔφερον καὶ ἐς τὰ ἐπὶ Θρᾴκης χωρία καὶ ὡς Περδίκκαν ἔπεμψαν ἀμφότεροι πρέσβεις, καὶ ἀνέπεισαν Περδίκκαν ξυνομόσαι σφίσιν. οὐ μέντοι εὐθύς γε ἀπέστη τῶν Ἀθηναίων, ἀλλὰ διενοεῖτο, ὅτι καὶ τοὺς Ἀργείους ἑώρα· ἦν δὲ καὶ αὐτὸς τὸ ἀρχαῖον ἐξ Ἄργους. καὶ τοῖς Χαλκιδεῦσι τούς τε παλαιοὺς ὅρκους ἀνενεώσαντο καὶ ἄλλους ὤμοσαν. [5.80.3] ἔπεμψαν δὲ καὶ παρὰ τοὺς Ἀθηναίους οἱ Ἀργεῖοι πρέσβεις, τὸ ἐξ Ἐπιδαύρου τεῖχος κελεύοντες ἐκλιπεῖν. οἱ δ᾽ ὁρῶντες ὀλίγοι πρὸς πλείους ὄντες τοὺς ξυμφύλακας, ἔπεμψαν Δημοσθένη τοὺς σφετέρους ἐξάξοντα. ὁ δὲ ἀφικόμενος καὶ ἀγῶνά τινα πρόφασιν γυμνικὸν ἔξω τοῦ φρουρίου ποιήσας, ὡς ἐξῆλθε τὸ ἄλλο φρούριον, ἀπέκλῃσε τὰς πύλας· καὶ ὕστερον Ἐπιδαυρίοις ἀνανεωσάμενοι τὰς σπονδὰς αὐτοὶ οἱ Ἀθηναῖοι ἀπέδοσαν τὸ τείχισμα. [5.81.1] μετὰ δὲ τὴν τῶν Ἀργείων ἀπόστασιν ἐκ τῆς ξυμμαχίας καὶ οἱ Μαντινῆς, τὸ μὲν πρῶτον ἀντέχοντες, ἔπειτ᾽ οὐ δυνάμενοι ἄνευ τῶν Ἀργείων, ξυνέβησαν καὶ αὐτοὶ τοῖς Λακεδαιμονίοις καὶ τὴν ἀρχὴν ἀφεῖσαν τῶν πόλεων. [5.81.2] καὶ Λακεδαιμόνιοι καὶ Ἀργεῖοι, χίλιοι ἑκάτεροι, ξυστρατεύσαντες τά τ᾽ ἐν Σικυῶνι ἐς ὀλίγους μᾶλλον κατέστησαν αὐτοὶ οἱ Λακεδαιμόνιοι ἐλθόντες, καὶ μετ᾽ ἐκεῖνα ξυναμφότεροι ἤδη καὶ τὸν ἐν Ἄργει δῆμον κατέλυσαν, καὶ ὀλιγαρχία ἐπιτηδεία τοῖς Λακεδαιμονίοις κατέστη. καὶ πρὸς ἔαρ ἤδη ταῦτα ἦν τοῦ χειμῶνος λήγοντος, καὶ τέταρτον καὶ δέκατον ἔτος τῷ πολέμῳ ἐτελεύτα.

[5.78.1] Αυτές ήσαν οι πρώτες προτάσεις τις οποίες δέχτηκαν οι Αργείοι και ο στρατός των Λακεδαιμονίων έφυγε από την Τεγέα και γύρισε στην πατρίδα του. Λίγο αργότερα, και όταν αποκαταστάθηκε η επικοινωνία μεταξύ Σπάρτης και Άργους, οι οπαδοί των Λακεδαιμονίων έπεισαν τους Αργείους να εγκαταλείψουν την συμμαχία τους με τους Μαντινείς, τους Ηλείους και τους Αθηναίους και να κάνουν άλλη συνθήκη ειρήνης και συμμαχίας με τους Λακεδαιμονίους, την ακόλουθη:
[5.79.1] «Οι Λακεδαιμόνιοι και οι Αργείοι αποφάσισαν να κάνουν πενηντάχρονη συνθήκη ειρήνης και συμμαχίας με τους ακόλουθους όρους: Θα λύουν τις διαφορές τους σαν ίσοι προς ίσους με διαιτησία, κατά τα πατροπαράδοτα έθιμα. Οι άλλες πολιτείες της Πελοποννήσου θα μπορούν να προσχωρήσουν στην συμμαχία και την συνθήκη ειρήνης, διατηρώντας την αυτονομία τους και την ελευθερία τους. Θα διατηρήσουν τις κτήσεις τους και θα λύουν τις διαφορές τους σαν ίσοι προς ίσους κατά τα πατροπαράδοτα έθιμα. [5.79.2] Όσοι σύμμαχοι των Λακεδαιμονίων είναι έξω από την Πελοπόννησο, θα έχουν τα ίσα δικαιώματα με τους Λακεδαιμονίους και οι σύμμαχοι των Αργείων θα έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους Αργείους. Όλοι θα διατηρήσουν τις κτήσεις που έχουν. [5.79.3] Αν υπάρξει ανάγκη να γίνει κάπου κοινή εκστρατεία, οι Λακεδαιμόνιοι και οι Αργείοι θα συνεννοούνται και θα καθορίζουν κατά τον πιο δίκαιο τρόπο την συμμετοχή των συμμάχων. [5.79.4] Αν καμιά από τις πολιτείες, είτε στην Πελοπόννησο είτε έξω από την Πελοπόννησο, έχει διαφορές είτε συνοριακές είτε για άλλα ζητήματα, θα λύει τις διαφορές της με διαπραγματεύσεις. Αν, όμως, συμμαχική πολιτεία βρίσκεται σε διάσταση με άλλη συμμαχική πολιτεία, τότε θα πρέπει να διαλέξουν διαιτητή τρίτη πολιτεία κοινής εμπιστοσύνης. Οι ιδιωτικές διαφορές θα δικάζονται κατά τα πατροπαράδοτα».
[5.80.1] Μετά από την συνθήκη αυτή ειρήνης και συμμαχίας, τα δύο μέρη αποδώσαν αμοιβαία τα όσα είχαν κατακτήσει με τα όπλα ή με άλλο τρόπο. Υιοθέτησαν κοινή πολιτική κι αποφάσισαν να μην δέχονται πια κήρυκα ή πρεσβεία από την Αθήνα όσο οι Αθηναίοι δεν αφήσουν τα οχυρά που κρατούσαν στην Πελοπόννησο και φύγουν. Αποφάσισαν να μην κάνουν χωριστά πόλεμο ή ειρήνη. [5.80.2] Ανέπτυξαν μεγάλη δραστηριότητα και σε άλλους τομείς, αλλά κι έστειλαν και οι δύο πολιτείες πρέσβεις στις πολιτείες της Θράκης και στον Περδίκκα. Έπεισαν τον Περδίκκα να συμμαχήσει μαζί τους. Δεν αποστάτησε αμέσως, αλλά το είχε σκοπό, ακολουθώντας το παράδειγμα του Άργους από το οποίο καταγόταν η γενιά του από παλαιότερα. Ανανέωσαν επίσης τους παλιούς όρκους με τους Χαλκιδείς κι έκαναν νέους όρκους. [5.80.3] Οι Αργείοι έστειλαν πρέσβεις στην Αθήνα ζητώντας την εκκένωση του φρουρίου που είχαν οι Αθηναίοι στην Επίδαυρο. Οι Αθηναίοι, οι οποίοι ήξεραν ότι οι στρατιώτες τους αποτελούσαν ένα μικρό μόνο μέρος της φρουράς, έστειλαν τον Δημοσθένη να τους πάρει από εκεί. Όταν ο Δημοσθένης έφτασε στο φρούριο, οργάνωσε γυμνικούς αγώνες έξω από το οχυρό και όταν, με πρόφαση τους αγώνες, βγήκε η υπόλοιπη φρουρά, έκλεισε τις πύλες. Μετά, αφού ανανέωσαν την συνθήκη ειρήνης με τους Επιδαυρίους, οι Αθηναίοι τους παραδώσαν αυτοί οι ίδιοι το οχυρό.
[5.81.1] Μετά την αποστασία των Αργείων από την συμμαχία, οι Μαντινείς προσπάθησαν, στην αρχή, ν᾽ ανθέξουν, αλλά αργότερα, βλέποντας ότι χωρίς το Άργος δεν τους ήταν δυνατόν να το επιτύχουν, συμβιβάστηκαν με τους Λακεδαιμονίους και παραιτήθηκαν από την ηγεμονία τους επάνω στις αρκαδικές πολιτείες. [5.81.2] Οι Λακεδαιμόνιοι και οι Αργείοι με χίλιους οπλίτες η κάθε πολιτεία, έκαναν κοινή εκστρατεία. Οι Λακεδαιμόνιοι, μόνοι τους, πήγαν πρώτα στην Σικυώνα όπου εγκατέστησαν ακόμη πιο ολιγαρχικό πολίτευμα και μετά οι δυο στρατοί μαζί ανέτρεψαν την δημοκρατία στο Άργος κι εγκατέστησαν ολιγαρχία ευνοϊκή για τους Λακεδαιμονίους. Αυτά συνέβαιναν με το τέλος του χειμώνα και καθώς πλησίαζε η άνοιξη, κι έτσι τελείωσε ο δέκατος τέταρτος χρόνος του πολέμου.