Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΣΟΦΟΚΛΗΣ

Αἴας (719-747)


ΕΠΕΙΣΟΔΙΟΝ ΤΡΙΤΟΝ


ΑΓΓΕΛΟΣ
ἄνδρες φίλοι, τὸ πρῶτον ἀγγεῖλαι θέλω,
720Τεῦκρος πάρεστιν ἄρτι Μυσίων ἀπὸ
κρημνῶν· μέσον δὲ προσμολὼν στρατήγιον
κυδάζεται τοῖς πᾶσιν Ἀργείοις ὁμοῦ.
στείχοντα γὰρ πρόσωθεν αὐτὸν ἐν κύκλῳ
μαθόντες ἀμφέστησαν, εἶτ᾽ ὀνείδεσιν
725ἤρασσον ἔνθεν κἄνθεν οὔτις ἔσθ᾽ ὃς οὔ,
τὸν τοῦ μανέντος κἀπιβουλευτοῦ στρατῷ
ξύναιμον ἀποκαλοῦντες, ὡς οὐκ ἀρκέσοι
τὸ μὴ οὐ πέτροισι πᾶς καταξανθεὶς θανεῖν.
ὥστ᾽ ἐς τοσοῦτον ἦλθον ὥστε καὶ χεροῖν
730κολεῶν ἐρυστὰ διεπεραιώθη ξίφη.
λήγει δ᾽ ἔρις δραμοῦσα τοῦ προσωτάτω
ἀνδρῶν γερόντων ἐν ξυναλλαγῇ λόγου.
ἀλλ᾽ ἡμὶν Αἴας ποῦ ᾽στιν, ὡς φράσω τάδε;
τοῖς κυρίοις γὰρ πάντα χρὴ δηλοῦν λόγον.
735ΧΟ. οὐκ ἔνδον, ἀλλὰ φροῦδος ἀρτίως, νέας
βουλὰς νέοισιν ἐγκαταζεύξας τρόποις.
ΑΓ. ἰοὺ ἰού.
βραδεῖαν ἡμᾶς ἆρ᾽ ὁ τήνδε τὴν ὁδὸν
πέμπων ἔπεμψεν, ἢ ᾽φάνην ἐγὼ βραδύς.
740ΧΟ. τί δ᾽ ἐστὶ χρείας τῆσδ᾽ ὑπεσπανισμένον;
ΑΓ. τὸν ἄνδρ᾽ ἀπηύδα Τεῦκρος ἔνδοθεν στέγης
μὴ ᾽ξω παρήκειν, πρὶν παρὼν αὐτὸς τύχῃ.
ΧΟ. ἀλλ᾽ οἴχεταί τοι, πρὸς τὸ κέρδιον τραπεὶς
γνώμης, θεοῖσιν ὡς καταλλαχθῇ χόλου.
745ΑΓ. ταῦτ᾽ ἐστὶ τἄπη μωρίας πολλῆς πλέα,
εἴπερ τι Κάλχας εὖ φρονῶν μαντεύεται.
ΧΟ. ποῖον; τί δ᾽ εἰδὼς τοῦδε πράγματος πέρι;


ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ ΤΡΙΤΟ


ΑΓΓΕΛΟΣ
Φίλοι, το πρώτο που έχω ν᾽ αναγγείλω·
720έφτασε ο Τεύκρος από της Μυσίας τα όρη.
Δεν πρόλαβε όμως να σταθεί στου στρατηγείου τη βάση,
κι ευθύς τον πήραν στις βρισιές όλοι μαζί οι Αργίτες.
Μόλις τον είδαν να ᾽ρχεται, έκαναν κύκλο γύρω του,
τον έβαλαν στη μέση, κι άρχισαν να τον σέρνουν
βρίζοντας, ο ένας από δω, ο άλλος από κει — αμέτοχος
δεν έμεινε κανείς. Φωνάζοντας πως είναι αυτός ο αδελφός
ενός μανιακού, επίβουλου εχθρού μες στον στρατό,
και πως με τίποτα δεν τη γλιτώνει, λιώμα θα γίνει
κάτω από τις πέτρες, ωσότου να του βγει η ψυχή.
730Έφτασαν κιόλας στο σημείο, σπαθιά απ᾽ τα θηκάρια
να τραβήξουν, κι αποσοβήθηκε η σύγκρουση όταν
δεν πήγαινε άλλο, οπότε μπήκαν οι γέροντες στη μέση,
φέρνοντας με τα λόγια τους διαλλαγή.
Όμως ο Αίας, πες, πού είναι; πρέπει να του μιλήσω, έχω
το χρέος να δώσω στους ηγέτες για όλα αναφορά.
ΧΟ. Δεν είναι μέσα. Έφυγε πριν από λίγο, αλλάζοντας
διάθεση, παίρνοντας νέες αποφάσεις.
ΑΓΓ. Ουαί κι αλίμονο.
Αυτός που μ᾽ έστειλε, φαίνεται στην αποστολή του
ν᾽ αργοπόρησε, εκτός αν αποδείχτηκα
εγώ αργοκίνητος.
740ΧΟ. Αλλά τί μένει υπόλοιπο απ᾽ ό,τι θα ᾽πρεπε να γίνει;
ΑΓΓ. Ο Τεύκρος έχει απαγορέψει να βγει αυτός
απ᾽ τη σκηνή, προτού να φτάσει εδώ ο ίδιος.
ΧΟ. Έφυγε ωστόσο, αλλάζοντας προς το καλύτερο
τη γνώμη του· να φιλιωθεί με τους θεούς,
σβήνοντας τον θυμό του.
ΑΓΓ. Αυτά που λες είναι μωρά κι ανόητα, αν πράγματι
ο μάντης Κάλχας ξέρει ακόμη να μαντεύεται.
ΧΟ. Τί θες να πεις; τί παραπάνω ξέρεις για το θέμα;


ΤΡΙΤΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ


(Έρχεται ο αγγελιαφόρος)
ΑΓΓΕΛΙΑΦΟΡΟΣ
Φίλοι μου, πρώτα θέλω το μαντάτο
720να σας πω· μόλις γύρισεν ο Τεύκρος
απ᾽ της Μυσίας τα όρη και στη μέση
του στρατοπέδου ως ζύγωσε που ολόρθη
στέκει η σκηνή του στρατηγού, οι Αργίτες
άρχισαν όλοι να τον βρίζουν· γιατί όπως
τον αντικρίσαν να ᾽ρχεται, απ᾽ ολούθε
τον κύκλωσαν και φοβερές βλαστήμιες
του πέταγε ο καθένας· τον ελέγαν
αδερφό του τρελού που ᾽χε λογιάσει
κακό για το στρατό και πως ο ίδιος
με το κορμί ολοπόρφυρο απ᾽ τις πέτρες
το χαμό δε θα γλίτωνε· ώσπου φτάσαν
730να σύρνουν απ᾽ τις θήκες τα σπαθιά τους.
Αλλά έπαψ᾽ η αμάχη τους που τόσο
κόρωσε, γιατί οι γέροντες με λόγια
μαλακά τους επράυναν. Μα πού είναι
ο Αίαντας να του πω γι᾽ αυτά; Τι πρέπει
να τα λες όλα πάντα στους αφέντες.
ΧΟΡ. Δεν είναι μέσα, μα έφυγε πριν λίγο,
γιατί άλλαξε φέρσιμο και ιδέες.
ΑΓΓ. Ααχ! μ᾽ έστειλεν αργά κείνος που μ᾽ έχει
σταλμένο εδώ ή και ξάργησα να φτάσω.
740ΧΟΡ. Και τί δεν έγινε στο έργο ετούτο;
ΑΓΓ. Πρόσταξε ο Τεύκρος έξω απ᾽ τις σκηνές του
ο Αίαντας να μη βγει πριν έρθει ο ίδιος.
ΧΟΡ. Έφυγε τώρα και την πιο καλή του
απόφαση έχει πάρει, να φιλιώσει
με τους θεούς, σβήνοντας το θυμό του.
ΑΓΓ. Ανόητα πέρα ως πέρα αυτά τα λόγια,
αν βέβαια στα σωστά μαντεύει ο Κάλχας.
ΧΟΡ. Τί είπες; Γι᾽ αυτό το πράγμα τί γνωρίζεις;


ΤΡΙΤΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ


ΑΠΟΣΤΑΛΜΕΝΟΣ
720Αδέρφια, θέλω να σας πω πρώτα πως ήρθε ο Τεύκρος
απ᾽ τη Μυσία· κι όλοι τους οι Αργίτες τονε βρίζουν
σαν ήρθε μες στο στράτευμα. Όντας τον στοχαστήκαν
να φτάνει από μακριά, τριγύρω τονε ζώνουν
και με βρισιές τον πρόσβελναν όλοι με την αράδα,
τον λένε του τρελού αδερφό, πὄβαλε μες στον νου του
κακό να κάμει στον στρατό, και πως θενα τον λιώσουν
730με πέτρες· και κατάντησαν ως και σπαθιά να βγάλουν
απ᾽ τα φηκάρια· το κακό έπαψε κι ησυχάσαν
μονάχα από τις συμβουλές των γέρων. Μα πού ᾽ναι ο Αίας,
να του τα πω; στους άρχοντες πρέπει όλα να τα λέμε.
ΧΟΡ. Δεν είναι μέσα, έφυγε πολληώρα, με καινούργιες
βουλές και με φρονήματα αλλιώτικα απ᾽ τα πρώτα.
ΑΠΟ. Οϊμένα, οϊμένα! μ᾽ έστειλε ξώρας ᾽πού μ᾽ έχει στείλει,
γιά εγώ δεν ήρθα γλήγορα όσο έπρεπε να φτάσω.
740ΧΟΡ. Τί ήταν ανάγκη να γενεί και δεν θα γένει τώρα;
ΑΠΟ. Όριζε ο Τεύκρος να μη βγει απ᾽ το καλύβι ο Αίας
ολότελα όξω, πριν ερθεί ο ίδιος εδώ πέρα.
ΧΟΡ. Έφυγε, μα ολότελα την άλλαξε τη γνώμη,
κι απ᾽ των θεώνε τον θυμό πάει να ξεγλιτώσει.
ΑΠΟ. Αυτά τα λόγια ολόγιομα από μωρία είναι,
αν είναι ο Κάρχαντας σοφός, να προφητεύει αν ξέρει.
ΧΟΡ. Σαν ποιό, τί ξέρεις να μας πεις γι᾽ αυτό που λες το πράμα;