[352b] Και με τους θεούς επομένως εχθρός θα είναι ο άδικος, ενώ ο δίκαιος θα είναι φίλος των.
Χόρταινε όλη την ηδονή της συζητήσεως, είπε τότε ο Θρασύμαχος, χωρίς κανένα φόβο· γιατί εγώ τουλάχιστο δεν εννοώ να σου την διακόψω, μήπως και τα χαλάσω μ᾽ αυτούς.
Εξακολούθησε λοιπόν να δείχνεις αυτή σου τη συγκατάβαση και στα επίλοιπα και απάντα μου, όπως το έκανες ως τώρα. Είδαμε πως οι δίκαιοι φαίνονται και σοφότεροι και ικανότεροι και δυνατότεροι από τους αδίκους σ᾽ ό,τι κάνουν, ενώ απεναντίας οι άδικοι ούτε ν᾽ αναλάβουν καμιά κοινή με άλλους επιχείρηση [352c] είναι ικανοί· κι όταν όμως ακόμα παραδεχόμαστε πως θα μπορούσαν να βγάλουν πέρα μια κοινή επιχείρηση με επιτυχία, και πάλι λέγω πως δεν θα ήταν αληθινό αυτό· γιατί, αν ήταν πραγματικώς ολωσδιόλου άδικοι, δεν θα ήταν δυνατό να μη στραφούν ο ένας εναντίον του άλλου· αλλά είναι φανερό πως θα έμενε ακόμη μέσα τους κάποιο ίχνος δικαιοσύνης, που θα τους εμπόδιζε τουλάχιστο να αδικούνται και μεταξύ τους τον καιρό που επιχειρούσαν ν᾽ αδικήσουν κάποιους άλλους· και μόνο μ᾽ αυτό τον τρόπο θα κατόρθωσαν, αν κατόρθωσαν τίποτε, σε μιαν άδικη επιχείρηση που ανέλαβαν· γιατί ίσως να μην ήσαν εξολοκλήρου αλλά μόνο εξ ημισείας κυριευμένοι από την αδικία· επειδή οι παμπόνηροι και οι ολωσδιόλου άδικοι είναι και ολωσδιόλου ανίκανοι να κατορθώσουν τίποτα. Έτσι [352d] αντιλαμβάνομαι εγώ τα πράγματα και όχι όπως εσύ τα έθεσες στην αρχή. Μας υπολείπεται να εξετάσομε αυτό που τ᾽ αφήσαμε και τελευταίο, αν ζουν και πιο καλά από τους δικαίους οι άδικοι κι αν είναι πιο ευτυχισμένοι απ᾽ αυτούς· και ναι μεν, αυτό είναι φανερό κι αποδεδειγμένο, καθώς νομίζω, απ᾽ όσα είπαμε ως τώρα· ας το εξετάσομε όμως και καλύτερα.
Εξέτασέ το λοιπόν, μου είπε.
Αυτό κάνω τώρα· παραδέχεσαι, σε ρωτώ, πως το άλογο έχει μια κάποια ορισμένη δουλειά;
[352e] Έχει.
Και παραδέχεσαι πως δουλειά του αλόγου, ή και όποιου άλλου ζώου, είναι εκείνο που θα μπορούσε από το άλογο μονάχα να εκτελεστεί ή τουλάχιστο μονάχ᾽ απ᾽ αυτό πιο καλά;
Δε σε καταλαβαίνω.
Να, παραδείγματος χάρη· μπορείς να δεις αλλιώς παρά με τα μάτια;
Δεν μπορώ βέβαια.
Και να ακούσεις με τίποτε άλλο παρά με τ᾽ αυτιά σου;
Ούτε.
Ώστε μπορούμε να πούμε με το δίκιο μας πως αυτό είναι η δουλειά των.
Μάλιστα.
[353a] Θα μπορούσες τώρα να κλαδέψεις ένα κλήμα μ᾽ ένα μαχαίρι, ή μ᾽ ένα σμιλάρι, ή με πολλά άλλα τέτοια εργαλεία;
Και πώς όχι;
Αλλά με κανένα άλλο, νομίζω, δε θα το ᾽κανες τόσο καλά όσο μ᾽ εκείνο το δρεπάνι που είναι κατασκευασμένο επίτηδες γι᾽ αυτό το σκοπό.
Είναι αλήθεια αυτό που λες.
Δε θα πούμε λοιπόν πως αυτή είναι η αποκλειστική του δουλειά;
Βέβαια, θα το πούμε.
Τώρα λοιπόν, υποθέτω, θα κατάλαβες καλύτερα εκείνο που σε ρώτησα πριν: αν δηλαδή κάθε πράγμα δεν έχει δουλειά του εκείνο που ή αυτό μονάχα μπορεί να κάμει ή τουλάχιστο καλύτερο από κάθε άλλο.
Μα ναι, τώρα σε καταλαβαίνω, κι αυτό παραδέχομαι πως έχει [353b] δουλειά του το κάθε πράγμα.
Πολύ καλά· παραδέχεσαι λοιπόν ακόμη πως για κάθε πράγμα, που του έχει ανατεθεί μια ορισμένη λειτουργία να εκτελεί, θα πούμε πως έχει μιαν αρετή ολωσδιόλου δική του; Κι ας ξαναγυρίσομε στα ίδια παραδείγματα: είπαμε πως τα μάτια έχουν μιαν ορισμένη λειτουργία· έχουν λοιπόν και μιαν αρετή που είναι αποκλειστικώς δική των;
Έχουν.
Επίσης και τ᾽ αυτιά;
Και αυτά.
Και όλα τα πράγματα κατά τον ίδιο τρόπο;
Μάλιστα.
Στάσου τώρα μια στιγμή· θα μπορούσαν ποτέ τα μάτια να εκτελέσουν καλά [353c] τη δουλειά των, αν δεν είχαν την αρετή που είναι αποκλειστικώς δική των αλλά την αντίθετη κακία;
Και πώς θα ήταν δυνατό; εννοείς δηλαδή αν είχαν τάχα τυφλότητα, αντί την ικανότητα που έχουν να βλέπουν.
Οποιαδήποτε κι αν είναι η αρετή των· γιατί δεν είναι αυτό που θέλω να μάθω, αλλά αν ένα πράγμα εκτελεί καλά τη δουλειά του με την αποκλειστική αρετή που έχει, και κακά με την αντίθετη κακία.
Έτσι είναι βέβαια, όπως το λες.
Λοιπόν και τ᾽ αυτιά, αν στερηθούν την αποκλειστική των αρετή, δε θα κάμουν κακά τη δουλειά που έχουν να κάμουν;
Πραγματικώς, ναι.
[353d] Και έτσι και όλα τα άλλα, δεν μπορούμε να τα βάλομε στην ίδια κατηγορία;
Μου φαίνεται.
Έλα λοιπόν τώρα και ακολούθησε αυτό το συλλογισμό: Έχει τάχα και η ψυχή καμιάν ορισμένη δουλειά, που με κανένα άλλο πράγμα δε θα μπορούσε να εκτελεστεί; παραδείγματος χάριν, να σκεπτόμαστε, να κυβερνούμε, να αποφασίζομε, και τα τέτοια, θα είχαμε δίκιο να τ᾽ αποδώσομε σ᾽ αυτήν και να λέμε πως αυτά είναι η δουλειά της;
Ναι, με κανένα άλλο πράγμα.
Κι για τη ζωή τί λες; Δε θα την πούμε δουλειά της ψυχής;
Μάλιστα, είπε.
Ώστε παραδεχόμαστε πως και η ψυχή έχει μιαν αρετή που είναι αποκλειστικώς δική της;
Το παραδεχόμαστε.