Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ

Ἱστορίαι (5.50.5-5.55.4)

[5.50.5] Ἐς δὲ Κόρινθον μετὰ τὰ Ὀλύμπια Ἀργεῖοί τε καὶ οἱ ξύμμαχοι ἀφίκοντο δεησόμενοι αὐτῶν παρὰ σφᾶς ἐλθεῖν. καὶ Λακεδαιμονίων πρέσβεις ἔτυχον παρόντες, καὶ πολλῶν λόγων γενομένων τέλος οὐδὲν ἐπράχθη, ἀλλὰ σεισμοῦ γενομένου διελύθησαν ἕκαστοι ἐπ᾽ οἴκου. καὶ τὸ θέρος ἐτελεύτα.
[5.51.1] Τοῦ δ᾽ ἐπιγιγνομένου χειμῶνος Ἡρακλεώταις τοῖς ἐν Τραχῖνι μάχη ἐγένετο πρὸς Αἰνιᾶνας καὶ Δόλοπας καὶ Μηλιᾶς καὶ Θεσσαλῶν τινάς. [5.51.2] προσοικοῦντα γὰρ τὰ ἔθνη ταῦτα τῇ πόλει πολέμια ἦν· οὐ γὰρ ἐπ᾽ ἄλλῃ τινὶ γῇ ἢ τῇ τούτων τὸ χωρίον ἐτειχίσθη. καὶ εὐθύς τε καθισταμένῃ τῇ πόλει ἠναντιοῦντο ἐς ὅσον ἐδύναντο φθείροντες καὶ τότε τῇ μάχῃ ἐνίκησαν τοὺς Ἡρακλεώτας, καὶ Ξενάρης ὁ Κνίδιος Λακεδαιμόνιος ἄρχων αὐτῶν ἀπέθανε, διεφθάρησαν δὲ καὶ ἄλλοι τῶν Ἡρακλεωτῶν. καὶ ὁ χειμὼν ἐτελεύτα, καὶ δωδέκατον ἔτος τῷ πολέμῳ ἐτελεύτα.
[5.52.1] Τοῦ δ᾽ ἐπιγιγνομένου θέρους εὐθὺς ἀρχομένου τὴν Ἡράκλειαν, ὡς μετὰ τὴν μάχην κακῶς ἐφθείρετο, Βοιωτοὶ παρέλαβον, καὶ Ἀγησιππίδαν τὸν Λακεδαιμόνιον ὡς οὐ καλῶς ἄρχοντα ἐξέπεμψαν. δείσαντες δὲ παρέλαβον τὸ χωρίον μὴ Λακεδαιμονίων τὰ κατὰ Πελοπόννησον θορυβουμένων Ἀθηναῖοι λάβωσιν· Λακεδαιμόνιοι μέντοι ὠργίζοντο αὐτοῖς.
[5.52.2] Καὶ τοῦ αὐτοῦ θέρους Ἀλκιβιάδης ὁ Κλεινίου στρατηγὸς ὢν Ἀθηναίων, Ἀργείων καὶ τῶν ξυμμάχων ξυμπρασσόντων, ἐλθὼν ἐς Πελοπόννησον μετ᾽ ὀλίγων Ἀθηναίων ὁπλιτῶν καὶ τοξοτῶν καὶ τῶν αὐτόθεν ξυμμάχων παραλαβὼν τά τε ἄλλα ξυγκαθίστη περὶ τὴν ξυμμαχίαν διαπορευόμενος Πελοπόννησον τῇ στρατιᾷ, καὶ Πατρέας τε τείχη καθεῖναι ἔπεισεν ἐς θάλασσαν καὶ αὐτὸς ἕτερον διενοεῖτο τειχίσαι ἐπὶ τῷ Ῥίῳ τῷ Ἀχαϊκῷ. Κορίνθιοι δὲ καὶ Σικυώνιοι, καὶ οἷς ἦν ἐν βλάβῃ τειχισθὲν βοηθήσαντες διεκώλυσαν.
[5.53.1] Τοῦ δ᾽ αὐτοῦ θέρους Ἐπιδαυρίοις καὶ Ἀργείοις πόλεμος ἐγένετο, προφάσει μὲν περὶ τοῦ θύματος τοῦ Ἀπόλλωνος τοῦ Πυθαέως, ὃ δέον ἀπαγαγεῖν οὐκ ἀπέπεμπον ὑπὲρ βοταμίων Ἐπιδαύριοι (κυριώτατοι δὲ τοῦ ἱεροῦ ἦσαν Ἀργεῖοι)· ἐδόκει δὲ καὶ ἄνευ τῆς αἰτίας τὴν Ἐπίδαυρον τῷ τε Ἀλκιβιάδῃ καὶ τοῖς Ἀργείοις προσλαβεῖν, ἢν δύνωνται, τῆς τε Κορίνθου ἕνεκα ἡσυχίας καὶ ἐκ τῆς Αἰγίνης βραχυτέραν ἔσεσθαι τὴν βοήθειαν ἢ Σκύλλαιον περιπλεῖν τοῖς Ἀθηναίοις. παρεσκευάζοντο οὖν οἱ Ἀργεῖοι ὡς αὐτοὶ ἐς τὴν Ἐπίδαυρον διὰ τοῦ θύματος τὴν ἔσπραξιν ἐσβαλοῦντες.
[5.54.1] Ἐξεστράτευσαν δὲ καὶ οἱ Λακεδαιμόνιοι κατὰ τοὺς αὐτοὺς χρόνους πανδημεὶ ἐς Λεῦκτρα τῆς ἑαυτῶν μεθορίας πρὸς τὸ Λύκαιον, Ἄγιδος τοῦ Ἀρχιδάμου βασιλέως ἡγουμένου· ᾔδει δὲ οὐδεὶς ὅποι στρατεύουσιν, οὐδὲ αἱ πόλεις ἐξ ὧν ἐπέμφθησαν. [5.54.2] ὡς δ᾽ αὐτοῖς τὰ διαβατήρια θυομένοις οὐ προυχώρει, αὐτοί τε ἀπῆλθον ἐπ᾽ οἴκου καὶ τοῖς ξυμμάχοις περιήγγειλαν μετὰ τὸν μέλλοντα (Καρνεῖος δ᾽ ἦν μήν, ἱερομηνία Δωριεῦσι) παρασκευάζεσθαι ὡς στρατευσομένους. [5.54.3] Ἀργεῖοι δ᾽ ἀναχωρησάντων αὐτῶν τοῦ πρὸ τοῦ Καρνείου μηνὸς ἐξελθόντες τετράδι φθίνοντος, καὶ ἄγοντες τὴν ἡμέραν ταύτην πάντα τὸν χρόνον, ἐσέβαλον ἐς τὴν Ἐπιδαυρίαν καὶ ἐδῄουν. [5.54.4] Ἐπιδαύριοι δὲ τοὺς ξυμμάχους ἐπεκαλοῦντο· ὧν τινὲς οἱ μὲν τὸν μῆνα προυφασίσαντο, οἱ δὲ καὶ ἐς μεθορίαν τῆς Ἐπιδαυρίας ἐλθόντες ἡσύχαζον. [5.55.1] καὶ καθ᾽ ὃν χρόνον ἐν τῇ Ἐπιδαύρῳ οἱ Ἀργεῖοι ἦσαν, ἐς Μαντίνειαν πρεσβεῖαι ἀπὸ τῶν πόλεων ξυνῆλθον, Ἀθηναίων παρακαλεσάντων. καὶ γιγνομένων λόγων Εὐφαμίδας ὁ Κορίνθιος οὐκ ἔφη τοὺς λόγους τοῖς ἔργοις ὁμολογεῖν· σφεῖς μὲν γὰρ περὶ εἰρήνης ξυγκαθῆσθαι, τοὺς δ᾽ Ἐπιδαυρίους καὶ τοὺς ξυμμάχους καὶ τοὺς Ἀργείους μεθ᾽ ὅπλων ἀντιτετάχθαι· διαλῦσαι οὖν πρῶτον χρῆναι ἀφ᾽ ἑκατέρων ἐλθόντας τὰ στρατόπεδα, καὶ οὕτω πάλιν λέγειν περὶ τῆς εἰρήνης. [5.55.2] καὶ πεισθέντες ᾤχοντο καὶ τοὺς Ἀργείους ἀπήγαγον ἐκ τῆς Ἐπιδαυρίας. ὕστερον δὲ ἐς τὸ αὐτὸ ξυνελθόντες οὐδ᾽ ὣς ἐδυνήθησαν ξυμβῆναι, ἀλλ᾽ οἱ Ἀργεῖοι πάλιν ἐς τὴν Ἐπιδαυρίαν ἐσέβαλον καὶἐδῄουν . [5.55.3] ἐξεστράτευσαν δὲ καὶ οἱ Λακεδαιμόνιοι ἐς Καρύας, καὶ ὡς οὐδ᾽ ἐνταῦθα τὰ διαβατήρια αὐτοῖς ἐγένετο, ἐπανεχώρησαν. [5.55.4] Ἀργεῖοι δὲ τεμόντες τῆς Ἐπιδαυρίας ὡς τὸ τρίτον μέρος ἀπῆλθον ἐπ᾽ οἴκου. καὶ Ἀθηναίων αὐτοῖς χίλιοι ἐβοήθησαν ὁπλῖται καὶ Ἀλκιβιάδης στρατηγός· πυθόμενος δὲ τοὺς Λακεδαιμονίους ἐξεστρατεῦσθαι, καὶ ὡς οὐδὲν ἔτι αὐτῶν ἔδει, ἀπῆλθεν. καὶ τὸ θέρος οὕτω διῆλθεν.

[5.50.5] Μετά τους Ολυμπιακούς, οι Αργείοι και οι σύμμαχοί τους έστειλαν αποστολή στην Κόρινθο για να της ζητήσουν να προσχωρήσει στην συμμαχία τους. Έτυχε να βρίσκονται εκεί και πρέσβεις των Λακεδαιμονίων. Έγιναν πολλές διαπραγματεύσεις που δεν κατέληξαν σε τίποτε. Έγινε σεισμός και οι αντιπροσωπείες γύρισαν η καθεμιά στην πατρίδα της. Έτσι τέλειωσε το καλοκαίρι.
[5.51.1] Τον επόμενο χειμώνα, οι Ηρακλειώτες της Τραχινίας έδωσαν μάχη εναντίον των Αινιάνων, των Δολόπων, των Μηλίων και μερικών Θεσσαλών. [5.51.2] Οι φυλές αυτές, γειτονικές της πολιτείας της Ηράκλειας, την εχθρεύονταν. Είχε κτισθεί εκεί μόνο και μόνο για να είναι απειλή εναντίον τους. Από την πρώτη στιγμή που είχε ιδρυθεί η πολιτεία είχαν δείξει την έχθρα τους και την έβλαπταν όσο μπορούσαν. Στην μάχη αυτή νίκησαν τους Ηρακλειώτες και σκότωσαν πολλούς, μεταξύ τους και τον Λακεδαιμόνιο αρχηγό τους Ξενάρη του Κνιδίου. Τέλειωσε ο χειμώνας και μαζί του ο δωδέκατος χρόνος του πολέμου.
[5.52.1] Μόλις άρχιζε το επόμενο καλοκαίρι, οι Βοιωτοί παράλαβαν την Ηράκλεια που, μετά την μάχη πάθαινε συμφορές, κι έδιωξαν τον Λακεδαιμόνιο Αγησιππίδα, επειδή είχε κυβερνήσει άσχημα την πολιτεία. Οι Βοιωτοί κατέλαβαν την πολιτεία από φόβο μήπως οι Αθηναίοι επωφεληθούν από τις δυσκολίες που αντιμετώπιζαν οι Λακεδαιμόνιοι στην Πελοπόννησο και την κυριέψουν. Οι Λακεδαιμόνιοι, όμως, θύμωσαν πολύ μαζί τους. [5.52.2] Το ίδιο καλοκαίρι ο Αλκιβιάδης του Κλεινίου, στρατηγός των Αθηναίων, εξασφάλισε την βοήθεια του Άργους και των συμμάχων του και πήγε στην Πελοπόννησο με λίγους Αθηναίους οπλίτες και τοξότες. Πήρε μαζί του συμμαχικές μονάδες και διέσχισε την Πελοπόννησο με τον στρατό του. Όχι μόνο ενίσχυσε τις συμμαχικές πολιτείες, αλλά και έπεισε τους Πατρινούς να προεκτείνουν τα τείχη τους έως την θάλασσα. Ο ίδιος είχε σκοπό να χτίσει φρούριο στο Αχαϊκό Ρίο, αλλά οι Κορίνθιοι και οι Σικυώνιοι και άλλοι, για τους οποίους το φρούριο θα ήταν απειλή, έτρεξαν και τον εμπόδισαν.
[5.53.1] Το ίδιο καλοκαίρι έγινε πόλεμος μεταξύ Επιδαυρίων και Αργείων. Πρόφαση ήταν ότι οι Επιδαύριοι είχαν αρνηθεί να στείλουν στον ναό του Πυθίου Απόλλωνος τα ζώα για θυσία που είχαν υποχρέωση να στέλνουν, πληρωμή για τα βοσκοτόπια που χρησιμοποιούσαν. Κυριότεροι επιμελητές του ναού ήσαν οι Αργείοι. Αλλά και χωρίς την πρόφαση αυτήν ο Αλκιβιάδης και οι Αργείοι είχαν αποφασίσει ότι έπρεπε, αν μπορούσαν, ν᾽ αναγκάσουν την Επίδαυρο να μπει στην συμμαχία τους, ώστε και την Κόρινθο να εξουδετερώσουν, και να μπορούν οι Αθηναίοι να στέλνουν βοήθεια από συντομότερο δρόμο παρά να περιπλέουν το ακρωτήριο Σκύλλαιον. Οι Αργείοι, λοιπόν, ετοιμάζονταν να κάνουν εισβολή στην Επίδαυρο για ν᾽ αναγκάσουν τους Επιδαυρίους να δώσουν τα ζώα για την θυσία.
[5.54.1] Την ίδια, περίπου, εποχή οι Λακεδαιμόνιοι επιστράτευσαν όλες τους τις δυνάμεις που συγκεντρώθηκαν, με αρχηγό τον Άγι του Αρχιδάμου, στα Λεύκτρα, τα οποία βρίσκονται κοντά στο όρος Λύκαιον, στα σύνορα της Λακωνικής. Κανείς δεν ήξερε, ούτε καν οι πολιτείες που είχαν στείλει μονάδες, ποιός ήταν ο σκοπός της εκστρατείας. [5.54.2] Αλλά οι θυσίες που έγιναν προτού διαβούν τα σύνορα, δεν ήσαν ευνοϊκές και γύρισαν πίσω. Μήνυσαν στους συμμάχους τους να είναι έτοιμοι για εκστρατεία μετά από ένα μήνα, γιατί ο αμέσως επόμενος ήταν ο Κάρνειος, μήνας ιερός για τους Δωριείς. [5.54.3] Όταν οι Λακεδαιμόνιοι αποσύρθηκαν, οι Αργείοι, την τέταρτη μέρα προτού τελειώσει ο μήνας πριν από τον Κάρνειο, έκαναν εισβολή στο έδαφος των Επιδαυρίων και το ρήμαξαν. Όσο κράτησε η επιχείρηση αυτή σταμάτησαν το ημερολόγιό τους στη μέρα που άρχισαν την εισβολή. [5.54.4] Οι Επιδαύριοι ζήτησαν βοήθεια από τους συμμάχους τους. Μερικοί προφασίστηκαν τον ιερό μήνα και άλλοι έστειλαν στρατό που έφτασε στα σύνορα της Επιδαύρου, αλλά δεν προχώρησε.
[5.55.1] Ενώ οι Αργείοι βρίσκονταν στην Επιδαυρία γη, συγκεντρώθηκαν στην Μαντίνεια, καλεσμένες από τους Αθηναίους, πρεσβείες από τις διάφορες πολιτείες. Στις συζητήσεις που έγιναν, ο Ευφαμίδας από την Κόρινθο είπε ότι, όσα λέγονταν δεν λάμβαναν υπόψη την πραγματικότητα, γιατί ενώ οι ίδιοι συζητούσαν για ειρήνη, οι Επιδαύριοι με τους συμμάχους τους και οι Αργείοι ήσαν έτοιμοι ν᾽ αναμετρηθούν με τα όπλα. Έπρεπε, είπε, πρώτα να πάνε να πείσουν τους δύο αντιπάλους να διαλύσουν τα στρατόπεδά τους και ύστερα ν᾽ αρχίσουν πάλι συζήτηση για ειρήνη. [5.55.2] Οι αντιπρόσωποι το δέχτηκαν και πήγαν κι έπεισαν τους Αργείους ν᾽ αποσυρθούν από την Επιδαυρία. Μετά άρχισαν πάλι οι συζητήσεις, αλλά δεν κατέληξαν σε συμφωνία και οι Αργείοι έκαναν πάλι εισβολή στην Επιδαυρία και την κατέστρεψαν. [5.55.3] Και οι Λακεδαιμόνιοι συγκέντρωσαν στρατό στις Καρυές, αλλά ούτε και τότε οι θυσίες ήσαν ευνοϊκές και γύρισαν πίσω. [5.55.4] Οι Αργείοι, αφού κατέστρεψαν το ένα τρίτο, περίπου, της Επιδαυρίας, γύρισαν στην πατρίδα τους. Είχαν πάει να τους βοηθήσουν χίλιοι Αθηναίοι οπλίτες με τον Αλκιβιάδη, αλλά όταν έμαθαν ότι οι Λακεδαιμόνιοι είχαν ματαιώσει την εκστρατεία και ότι οι Αργείοι δεν τους είχαν πια ανάγκη, έφυγαν. Έτσι τέλειωσε το καλοκαίρι.