Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ

Ἱστορίαι (4.118.11-4.121.2)

[4.118.11] «Ἔδοξεν τῷ δήμῳ. Ἀκαμαντὶς ἐπρυτάνευε, Φαίνιππος ἐγραμμάτευε, Νικιάδης ἐπεστάτει. Λάχης εἶπε, τύχῃ ἀγαθῇ τῇ Ἀθηναίων, ποιεῖσθαι τὴν ἐκεχειρίαν καθ᾽ ἃ ξυγχωροῦσι Λακεδαιμόνιοι καὶ οἱ ξύμμαχοι αὐτῶν καὶ ὡμολόγησαν ἐν τῷ δήμῳ· [4.118.12] τὴν ‹δ᾽› ἐκεχειρίαν εἶναι ἐνιαυτόν, ἄρχειν δὲ τήνδε τὴν ἡμέραν, τετράδα ἐπὶ δέκα τοῦ Ἐλαφηβολιῶνος μηνός. [4.118.13] ἐν τούτῳ τῷ χρόνῳ ἰόντας ὡς ἀλλήλους πρέσβεις καὶ κήρυκας ποιεῖσθαι τοὺς λόγους, καθ᾽ ὅτι ἔσται ἡ κατάλυσις τοῦ πολέμου. [4.118.14] ἐκκλησίαν δὲ ποιήσαντας τοὺς στρατηγοὺς καὶ τοὺς πρυτάνεις πρῶτον περὶ τῆς εἰρήνης . . . βουλεύσασθαι Ἀθηναίους καθ᾽ ὅτι ἂν ἐσίῃ ἡ πρεσβεία περὶ τῆς καταλύσεως τοῦ πολέμου. σπείσασθαι δὲ αὐτίκα μάλα τὰς πρεσβείας ἐν τῷ δήμῳ τὰς παρούσας ἦ μὴν ἐμμενεῖν ἐν ταῖς σπονδαῖς τὸν ἐνιαυτόν.
[4.119.1] «Ταῦτα ξυνέθεντο Λακεδαιμόνιοι [καὶ ὤμοσαν] καὶ οἱ ξύμμαχοι Ἀθηναίοις καὶ τοῖς ξυμμάχοις μηνὸς ἐν Λακεδαίμονι Γεραστίου δωδεκάτῃ. [4.119.2] ξυνετίθεντο δὲ καὶ ἐσπένδοντο Λακεδαιμονίων μὲν οἵδε· Ταῦρος Ἐχετιμίδα, Ἀθήναιος Περικλείδα, Φιλοχαρίδας Ἐρυξιλαΐδα· Κορινθίων δὲ Αἰνέας Ὠκύτου, Εὐφαμίδας Ἀριστωνύμου· Σικυωνίων δὲ Δαμότιμος Ναυκράτους, Ὀνάσιμος Μεγακλέους· Μεγαρέων δὲ Νίκασος Κεκάλου, Μενεκράτης Ἀμφιδώρου· Ἐπιδαυρίων δὲ Ἀμφίας Εὐπαιΐδα· Ἀθηναίων δὲ οἱ στρατηγοὶ Νικόστρατος Διειτρέφους, Νικίας Νικηράτου, Αὐτοκλῆς Τολμαίου».
[4.119.3] Ἡ μὲν δὴ ἐκεχειρία αὕτη ἐγένετο, καὶ ξυνῇσαν ἐν αὐτῇ περὶ τῶν μειζόνων σπονδῶν διὰ παντὸς ἐς λόγους.
[4.120.1] Περὶ δὲ τὰς ἡμέρας ταύτας αἷς ἐπήρχοντο Σκιώνη ἐν τῇ Παλλήνῃ πόλις ἀπέστη ἀπ᾽ Ἀθηναίων πρὸς Βρασίδαν. φασὶ δὲ οἱ Σκιωναῖοι Πελληνῆς μὲν εἶναι ἐκ Πελοποννήσου, πλέοντας δ᾽ ἀπὸ Τροίας σφῶν τοὺς πρώτους κατενεχθῆναι ἐς τὸ χωρίον τοῦτο τῷ χειμῶνι ᾧ ἐχρήσαντο Ἀχαιοί, καὶ αὐτοῦ οἰκῆσαι. [4.120.2] ἀποστᾶσι δ᾽ αὐτοῖς ὁ Βρασίδας διέπλευσε νυκτὸς ἐς τὴν Σκιώνην, τριήρει μὲν φιλίᾳ προπλεούσῃ, αὐτὸς δὲ ἐν κελητίῳ ἄπωθεν ἐφεπόμενος, ὅπως, εἰ μέν τινι τοῦ κέλητος μείζονι πλοίῳ περιτυγχάνοι, ἡ τριήρης ἀμύνοι αὐτῷ, ἀντιπάλου δὲ ἄλλης τριήρους ἐπιγενομένης οὐ πρὸς τὸ ἔλασσον νομίζων τρέψεσθαι, ἀλλ᾽ ἐπὶ τὴν ναῦν, καὶ ἐν τούτῳ αὑτὸν διασώσειν. [4.120.3] περαιωθεὶς δὲ καὶ ξύλλογον ποιήσας τῶν Σκιωναίων ἔλεγεν ἅ τε ἐν τῇ Ἀκάνθῳ καὶ Τορώνῃ, καὶ προσέτι φάσκων ἀξιωτάτους αὐτοὺς εἶναι ἐπαίνου, οἵτινες τῆς Παλλήνης ἐν τῷ ἰσθμῷ ἀπειλημμένης ὑπὸ Ἀθηναίων Ποτείδαιαν ἐχόντων καὶ ὄντες οὐδὲν ἄλλο ἢ νησιῶται αὐτεπάγγελτοι ἐχώρησαν πρὸς τὴν ἐλευθερίαν καὶ οὐκ ἀνέμειναν ἀτολμίᾳ ἀνάγκην σφίσι προσγενέσθαι περὶ τοῦ φανερῶς οἰκείου ἀγαθοῦ· σημεῖόν τ᾽ εἶναι τοῦ καὶ ἄλλο τι ἂν αὐτοὺς τῶν μεγίστων ἀνδρείως ὑπομεῖναι· εἴ τε θήσεται κατὰ νοῦν τὰ πράγματα, πιστοτάτους τε τῇ ἀληθείᾳ ἡγήσεσθαι αὐτοὺς Λακεδαιμονίων φίλους καὶ τἆλλα τιμήσειν. [4.121.1] καὶ οἱ μὲν Σκιωναῖοι ἐπήρθησάν τε τοῖς λόγοις καὶ θαρσήσαντες πάντες ὁμοίως, καὶ οἷς πρότερον μὴ ἤρεσκε τὰ πρασσόμενα, τόν τε πόλεμον διενοοῦντο προθύμως οἴσειν καὶ τὸν Βρασίδαν τά τ᾽ ἄλλα καλῶς ἐδέξαντο καὶ δημοσίᾳ μὲν χρυσῷ στεφάνῳ ἀνέδησαν ὡς ἐλευθεροῦντα τὴν Ἑλλάδα, ἰδίᾳ δὲ ἐταινίουν τε καὶ προσήρχοντο ὥσπερ ἀθλητῇ. [4.121.2] ὁ δὲ τό τε παραυτίκα φυλακήν τινα αὐτοῖς ἐγκαταλιπὼν διέβη πάλιν καὶ ὕστερον οὐ πολλῷ στρατιὰν πλείω ἐπεραίωσε, βουλόμενος μετ᾽ αὐτῶν τῆς τε Μένδης καὶ τῆς Ποτειδαίας ἀποπειρᾶσαι, ἡγούμενος καὶ τοὺς Ἀθηναίους βοηθῆσαι ἂν ὡς ἐς νῆσον καὶ βουλόμενος φθάσαι· καί τι αὐτῷ καὶ ἐπράσσετο ἐς τὰς πόλεις ταύτας προδοσίας πέρι.

[4.118.11] »Ο Δήμος Αθηναίων, Πρύτανις η φυλή Ακαμαντίς, Γραμματεύς ο Φαίνιππος, Πρόεδρος ο Νικιάδης. Επικαλούμενος την αγαθή τύχη των Αθηναίων ο Λάχης πρότεινε. Να συνομολογηθεί εκεχειρία σύμφωνα με τους όρους που προτείνουν και εκθέσαν μπροστά στον Δήμο οι Λακεδαιμόνιοι και οι σύμμαχοί τους. [4.118.12] Η εκεχειρία να διαρκέσει ένα χρόνο από σήμερα, δεκατέσσερις του Ελαφηβολιώνος. [4.118.13] Στο χρονικό αυτό διάστημα τα δύο μέρη θα στείλουν πρέσβεις και κήρυκες για διαπραγματεύσεις για την οριστική λήξη του πολέμου. [4.118.14] Οι στρατηγοί και οι πρυτάνεις να καλέσουν Εκκλησία του Δήμου για να συζητήσουν για την συνομολόγηση οριστικής ειρήνης και τις οδηγίες που θα είχε η πρεσβεία η οποία θα πήγαινε στην Σπάρτη για να λήξει ο πόλεμος. Να γίνουν σπονδές αμέσως από τις πρεσβείες που παρουσιάστηκαν τώρα μπροστά στον δήμο, και αυτές ν᾽ αναλάβουν επίσημα την υποχρέωση να σεβαστούν τους όρους της ανακωχής ένα χρόνο.
[4.119.1] »Αυτά συμφώνησαν οι Λακεδαιμόνιοι και οι σύμμαχοί τους με τους Αθηναίους και τους συμμάχους τους στις δώδεκα του σπαρτιατικού μηνός Γεραστίου. [4.119.2] Από μέρους των Λακεδαιμονίων έκαναν τις συμφωνίες και τις σπονδές οι εξής. Ο Ταύρος του Εχετιμίδα, ο Αθήναιος του Περικλείδα, ο Φιλοχαρίδας του Ερυξιλαΐδα. Από μέρους των Κορινθίων ο Αινίας του Ωκύτου και ο Ευφαμίδας του Αριστωνύμου. Από μέρους των Σικυωνίων ο Δαμότιμος του Ναυκράτους και ο Ονάσιμος του Μεγακλέους. Από μέρους των Μεγάρων ο Νίκασος του Κεκάλου και ο Μενεκράτης του Αμφιδώρου. Από μέρους των Επιδαυρίων ο Αμφίας του Ευπαιίδα. Από μέρους των Αθηναίων ο Νικόστρατος του Διειτρέφους, ο Νικίας του Νικηράτου και ο Αυτοκλής του Τολμαίου». [4.119.3] Αυτοί, λοιπόν, ήσαν οι όροι της ανακωχής και όσο κράτησε γίνονταν συνεχώς διαπραγματεύσεις για μόνιμη ειρήνη.
[4.120.1] Τις μέρες εκείνες που γίνονταν συνεννοήσεις για την ανακωχή, αποστάτησε από τους Αθηναίους και δέχτηκε τον Βρασίδα η Σκιώνη, πολιτεία της Παλλήνης. Οι Σκιώνιοι ισχυρίζονται ότι κατάγονται από την Πελλήνη της Πελοποννήσου και ότι, όταν οι πρόγονοί τους γύριζαν από την Τροία, η τρικυμία που έπιασε τους Αχαιούς, τους έριξε αυτούς στο μέρος εκείνο όπου εγκαταστάθηκαν. [4.120.2] Μόλις αποστάτησαν, ο Βρασίδας πήγε νύχτα από θάλασσα στην Σκιώνη. Μπροστά έπλεε φιλικό πολεμικό και πίσω ακολουθούσε εκείνος, σε κάποια απόσταση, επάνω σε μικρό πλοίο, ώστε, αν συναντούσε μεγαλύτερο καράβι, να τον προστατέψει το πολεμικό. Αν πάλι εμφανιζόταν εχθρικό πολεμικό τότε —καθώς υπολόγιζε ο Βρασίδας— δεν θα χτυπούσε το δικό του μικρό πλοίο, αλλά το άλλο πολεμικό κι έτσι θα είχε ο ίδιος τον καιρό να ξεφύγει. [4.120.3] Έφτασε, λοιπόν, στην Σκιώνη και συγκέντρωσε τον λαό στον οποίο είπε όσα, περίπου, είχε πει στην Άκανθο και στην Τορώνη, προσθέτοντας ότι οι Σκιωναίοι είναι πολύ πιο αξιέπαινοι, επειδή η Παλλήνη είναι αποκομμένη από την ξηρά αφού οι Αθηναίοι κρατούν την Ποτίδαια στον ισθμό. Αν και σχεδόν νησιώτες, οι Σκιωναίοι αποφάσισαν, μόνοι τους, ν᾽ αποκτήσουν την ελευθερία τους και δεν περίμεναν, από ατολμία, να τους επιβληθεί από έξω η ανάγκη να προτιμήσουν το φανερό συμφέρον τους. Και τούτο, είπε, είναι απόδειξη ότι μπορούν ν᾽ αντιμετωπίσουν με θάρρος άλλους, πολύ μεγαλύτερους κινδύνους. Πρόσθεσε ότι, αν κατόρθωνε να διαρρυθμίσει τα πράγματα σύμφωνα με τους σκοπούς του, τότε θα θεωρούσε τους Σκιωναίους σαν τους πιο πιστούς φίλους των Λακεδαιμονίων και θα τους τιμούσε με κάθε τρόπο.
[4.121.1] Οι Σκιωναίοι ενθουσιάστηκαν με τα λόγια του. Πήραν όλοι τους θάρρος, ακόμα κι εκείνοι οι οποίοι, στην αρχή, δεν ήσαν σύμφωνοι με τα όσα έγιναν, ετοιμάστηκαν ν᾽ αντιμετωπίσουν πρόθυμα τον πόλεμο και οργάνωσαν πολύ τιμητική υποδοχή του Βρασίδα. Του χάρισαν χρυσό στεφάνι σε δημόσια τελετή, σαν απελευθερωτή των Ελλήνων και πολλοί τον στόλιζαν με ταινίες, σαν αθλητή. [4.121.2] Ο Βρασίδας άφησε προσωρινά μια φρουρά στην Σκιώνη και γύρισε στην Πρώνη από όπου, μετά από λίγο, έστειλε περισσότερο στρατό. Είχε σκοπό να δοκιμάσει, μαζί με τους Σκιωναίους, να προκαλέσει την αποστασία της Μένδης και της Ποτίδαιας. Φοβόταν ότι οι Αθηναίοι θα έστελναν δυνάμεις για να την υπερασπίσουν, σαν να ήταν νησί, και ήθελε να τους προλάβει. Είχε αρχίσει και μυστικές συνεννοήσεις με ανθρώπους από τις πολιτείες αυτές για να του παραδοθούν με προδοσία.