Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ

Ἱστορίαι (4.117.1-4.118.10)

[4.117.1] Λακεδαιμόνιοι δὲ καὶ Ἀθηναῖοι ἅμα ἦρι τοῦ ἐπιγιγνομένου θέρους εὐθὺς ἐκεχειρίαν ἐποιήσαντο ἐνιαύσιον, νομίσαντες Ἀθηναῖοι μὲν οὐκ ἂν ἔτι τὸν Βρασίδαν σφῶν προσαποστῆσαι οὐδὲν πρὶν παρασκευάσαιντο καθ᾽ ἡσυχίαν, καὶ ἅμα, εἰ καλῶς σφίσιν ἔχοι, καὶ ξυμβῆναι τὰ πλείω, Λακεδαιμόνιοι δὲ ταῦτα τοὺς Ἀθηναίους ἡγούμενοι ἅπερ ἐδέδισαν φοβεῖσθαι, καὶ γενομένης ἀνοκωχῆς κακῶν καὶ ταλαιπωρίας μᾶλλον ἐπιθυμήσειν αὐτοὺς πειρασαμένους ξυναλλαγῆναί τε καὶ τοὺς ἄνδρας σφίσιν ἀποδόντας σπονδὰς ποιήσασθαι καὶ ἐς τὸν πλείω χρόνον. [4.117.2] τοὺς γὰρ δὴ ἄνδρας περὶ πλέονος ἐποιοῦντο κομίσασθαι, ὡς ἔτι Βρασίδας ηὐτύχει· καὶ ἔμελλον ἐπὶ μεῖζον χωρήσαντος αὐτοῦ καὶ ἀντίπαλα καταστήσαντος τῶν μὲν στέρεσθαι, τοῖς δ᾽ ἐκ τοῦ ἴσου ἀμυνόμενοι κινδυνεύσειν καὶ κρατήσειν. [4.117.3] γίγνεται οὖν ἐκεχειρία αὐτοῖς τε καὶ τοῖς ξυμμάχοις ἥδε.
[4.118.1] «Περὶ μὲν τοῦ ἱεροῦ καὶ τοῦ μαντείου τοῦ Ἀπόλλωνος τοῦ Πυθίου δοκεῖ ἡμῖν χρῆσθαι τὸν βουλόμενον ἀδόλως καὶ ἀδεῶς κατὰ τοὺς πατρίους νόμους. [4.118.2] τοῖς μὲν Λακεδαιμονίοις ταῦτα δοκεῖ καὶ τοῖς ξυμμάχοις τοῖς παροῦσιν· Βοιωτοὺς δὲ καὶ Φωκέας πείσειν φασὶν ἐς δύναμιν προσκηρυκευόμενοι. [4.118.3] περὶ δὲ τῶν χρημάτων τῶν τοῦ θεοῦ ἐπιμέλεσθαι ὅπως τοὺς ἀδικοῦντας ἐξευρήσομεν, ὀρθῶς καὶ δικαίως τοῖς πατρίοις νόμοις χρώμενοι καὶ ὑμεῖς καὶ ἡμεῖς καὶ τῶν ἄλλων οἱ βουλόμενοι, τοῖς πατρίοις νόμοις χρώμενοι πάντες. [4.118.4] περὶ μὲν οὖν τούτων ἔδοξε Λακεδαιμονίοις καὶ τοῖς ἄλλοις ξυμμάχοις κατὰ ταῦτα· τάδε δὲ ἔδοξε Λακεδαιμονίοις καὶ τοῖς ἄλλοις ξυμμάχοις ἐὰν σπονδὰς ποιῶνται οἱ Ἀθηναῖοι, ἐπὶ τῆς αὐτῶν μένειν ἑκατέρους ἔχοντας ἅπερ νῦν ἔχομεν, τοὺς μὲν ἐν τῷ Κορυφασίῳ ἐντὸς τῆς Βουφράδος καὶ τοῦ Τομέως μένοντας, τοὺς δὲ ἐν Κυθήροις μὴ ἐπιμισγομένους ἐς τὴν ξυμμαχίαν, μήτε ἡμᾶς πρὸς αὐτοὺς μήτε αὐτοὺς πρὸς ἡμᾶς, τοὺς δ᾽ ἐν Νισαίᾳ καὶ Μινῴᾳ μὴ ὑπερβαίνοντας τὴν ὁδὸν τὴν ἀπὸ τῶν πυλῶν τῶν παρὰ τοῦ Νίσου ἐπὶ τὸ Ποσειδώνιον, ἀπὸ δὲ τοῦ Ποσειδωνίου εὐθὺς ἐπὶ τὴν γέφυραν τὴν ἐς Μινῴαν (μηδὲ Μεγαρέας καὶ τοὺς ξυμμάχους ὑπερβαίνειν τὴν ὁδὸν ταύτην) καὶ τὴν νῆσον, ἥνπερ ἔλαβον οἱ Ἀθηναῖοι, ἔχοντας, μηδὲ ἐπιμισγομένους μηδετέρους μηδετέρωσε, καὶ τὰ ἐν Τροιζῆνι, ὅσαπερ νῦν ἔχουσι, καθ᾽ ἃ ξυνέθεντο πρὸς Ἀθηναίους· [4.118.5] καὶ τῇ θαλάσσῃ χρωμένους, ὅσα ἂν κατὰ τὴν ἑαυτῶν καὶ κατὰ τὴν ξυμμαχίαν, Λακεδαιμονίους καὶ τοὺς ξυμμάχους πλεῖν μὴ μακρᾷ νηί, ἄλλῳ δὲ κωπήρει πλοίῳ, ἐς πεντακόσια τάλαντα ἄγοντι μέτρα. [4.118.6] κήρυκι δὲ καὶ πρεσβείᾳ καὶ ἀκολούθοις, ὁπόσοις ἂν δοκῇ, περὶ καταλύσεως τοῦ πολέμου καὶ δικῶν ἐς Πελοπόννησον καὶ Ἀθήναζε σπονδὰς εἶναι ἰοῦσι καὶ ἀπιοῦσι καὶ κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλασσαν. [4.118.7] τοὺς δὲ αὐτομόλους μὴ δέχεσθαι ἐν τούτῳ τῷ χρόνῳ, μήτε ἐλεύθερον μήτε δοῦλον, μήτε ὑμᾶς μήτε ἡμᾶς. [4.118.8] δίκας τε διδόναι ὑμᾶς τε ἡμῖν καὶ ἡμᾶς ὑμῖν κατὰ τὰ πάτρια, τὰ ἀμφίλογα δίκῃ διαλύοντας ἄνευ πολέμου. [4.118.9] τοῖς μὲν Λακεδαιμονίοις καὶ τοῖς ξυμμάχοις ταῦτα δοκεῖ· εἰ δέ τι ὑμῖν εἴτε κάλλιον εἴτε δικαιότερον τούτων δοκεῖ εἶναι, ἰόντες ἐς Λακεδαίμονα διδάσκετε· οὐδενὸς γὰρ ἀποστήσονται, ὅσα ἂν δίκαια λέγητε, οὔτε οἱ Λακεδαιμόνιοι οὔτε οἱ ξύμμαχοι. [4.118.10] οἱ δὲ ἰόντες τέλος ἔχοντες ἰόντων, ᾗπερ καὶ ὑμεῖς ἡμᾶς κελεύετε. αἱ δὲ σπονδαὶ ἐνιαυτὸν ἔσονται.

[4.117.1] Μόλις μπήκε η άνοιξη του επόμενου καλοκαιριού, οι Λακεδαιμόνιοι και οι Αθηναίοι έκαναν ετήσια ανακωχή. Οι Αθηναίοι επειδή νόμισαν ότι έτσι ο Βρασίδας δεν θα μπορούσε να προκαλέσει και άλλες αποστασίες μεταξύ των συμμάχων τους προτού ετοιμαστούν καλά να τις αντιμετωπίσουν, αλλά και επειδή —αν εξελίσσονταν ευνοϊκά τα πράγματα— θα μπορούσαν να καταλήξουν σε γενικότερη συμφωνία. Οι Λακεδαιμόνιοι επειδή είχαν καταλάβει τους φόβους των Αθηναίων κι επειδή πίστευαν ότι, αν γίνει ανακωχή και σταματήσουν οι καταστροφές και οι ταλαιπωρίες του πολέμου, θα γεννηθεί στους Αθηναίους η επιθυμία να προσπαθήσουν να συμφιλιωθούν μαζί τους και, αποδίδοντας τους αιχμαλώτους της Σφακτηρίας, να κάνουν μακροχρόνιες σπονδές. [4.117.2] Εκείνο που θεωρούσαν το σπουδαιότερο ήταν να τους αποδοθούν οι αιχμάλωτοι όσο ο Βρασίδας μπορούσε ακόμα να έχει επιτυχίες. Αν πάλι ο Βρασίδας είχε και άλλες επιτυχίες και κατόρθωνε να δημιουργήσει ισοπαλία προς τους Αθηναίους, και τότε ακόμα θα έπρεπε να πολεμήσουν με ισόπαλο εχθρό, χωρίς όμως να έχουν πάρει πίσω τους αιχμαλώτους και χωρίς να έχουν την βεβαιότητα ότι θα νικήσουν. [4.117.3] Έγινε, λοιπόν, εκεχειρία μεταξύ Αθηναίων και των συμμάχων τους και Λακεδαιμονίων και των συμμάχων τους με τους ακόλουθους ορούς:
[4.118.1] «Όσον αφορά στο ιερό και το μαντείο του Πυθίου Απόλλωνος, συμφωνούμε ότι θα μπορεί όποιος θέλει να πηγαίνει χωρίς φόβο και δόλο, σύμφωνα με τα πατροπαράδοτα έθιμα. [4.118.2] Το δέχονται οι Λακεδαιμόνιοι και οι παρόντες σύμμαχοί τους και αναλαμβάνουν να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να πείσουν τους Βοιωτούς και τους Φωκείς, στέλνοντάς τους κήρυκες. [4.118.3] Όσον αφορά στον θησαυρό του Θεού, τα δυο μέρη αναλαμβάνουν ν᾽ ανακαλύψουν όσους καταχράστηκαν χρήματα. Θα συμμορφωθούν έτσι και τα δύο μέρη και όσοι άλλοι το θελήσουν με τα ορθά και τα δίκαια του πατροπαράδοτου εθίμου. [4.118.4] Οι Λακεδαιμόνιοι και οι σύμμαχοί τους συμφωνούν σ᾽ αυτά. Οι Λακεδαιμόνιοι και οι σύμμαχοί τους προτείνουν τα ακόλουθα, εάν οι Αθηναίοι δεχτούν να κάνουν ανακωχή. Και τα δύο μέρη θα διατηρήσουν τα εδάφη που κατέχουν σήμερα. Στο Κορυφάσιο (Πύλο) οι Αθηναίοι δεν θα πηγαίνουν πέρα από την Βουφράδα και τον Τομέα. Οι Αθηναίοι οι οποίοι βρίσκονται στα Κύθηρα δεν θα κάνουν επιδρομές εναντίον των συμμάχων μας ούτε εναντίον μας ούτε εμείς εναντίον τους. Οι Αθηναίοι που βρίσκονται στην Νίσαια και την Μινώα δεν θα προχωρούν πέρα από την οδό που οδηγεί από τις Πύλες του Νίσου προς το Ποσειδώνιον και από το Ποσειδώνιον στην γέφυρα που οδηγεί στην Μινώα ούτε οι Μεγαρείς και οι σύμμαχοί τους θα πηγαίνουν πέρα από την οδό αυτήν. Οι Αθηναίοι θα κρατήσουν το νησί που έχουν καταλάβει, αλλά δεν θα κάνουν επιδρομές στους συμμάχους μας οι οποίοι, και αυτοί, δεν θα επιχειρούν τίποτε εναντίον τους. Οι Αθηναίοι θα κρατήσουν στην Τροιζηνία όσα μέρη έχουν κυριέψει έως σήμερα και όσα τους έχουν παραδοθεί. [4.118.5] Οι Λακεδαιμόνιοι και οι σύμμαχοί τους θα έχουν το δικαίωμα της ελευθεροπλοΐας στην αιγιαλίτιδα ζώνη της Πελοποννήσου, όχι όμως με πολεμικά καράβια, αλλά με ό,τι πλοίο κινείται με κουπιά και έχει χωρητικότητα ανώτατο όριο πεντακόσια τάλαντα. [4.118.6] Οι κήρυκες, πρέσβεις και ακόλουθοί τους —όσοι και αν χρειάζονται— θα έχουν απόλυτη ασφάλεια στην γη και στην θάλασσα για να πηγαίνουν ή να επιστρέφουν στην Πελοπόννησο ή στην Αθήνα για να διαπραγματευθούν την λήξη του πολέμου ή για διαιτησία. [4.118.7] Στο διάστημα της ανακωχής και τα δύο μέρη δεν θα δέχονται αυτομόλους, είτε ελευθέρους είτε δούλους. [4.118.8] Τα αμφισβητούμενα ζητήματα θα υποβάλλονται σε διαιτησία κατά τα πατροπαράδοτα έθιμα και οι διαφορές θα λύνονται με διαιτησία και όχι με πόλεμο. [4.118.9] Αυτές είναι οι προτάσεις των Λακεδαιμονίων και των συμμάχων τους. Αν έχετε σεις δικαιότερες ή καλύτερες προτάσεις, τότε στείλετε πρεσβεία στην Λακεδαίμονα και αναπτύξετέ τις. Ούτε οι Λακεδαιμόνιοι, ούτε οι σύμμαχοί τους θ᾽ απορρίψουν δίκαιες προτάσεις σας. [4.118.10] Οι απεσταλμένοι σας, όμως, πρέπει να είναι πληρεξούσιοι, όπως και σεις το ζητήσατε από εμάς. Η ανακωχή θα ισχύσει για ένα χρόνο.