Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΑΡΡΙΑΝΟΣ

Ἀλεξάνδρου Ἀνάβασις (6.28.1-6.28.7)

[6.28.1] Ἤδη δέ τινες καὶ τοιάδε ἀνέγραψαν, οὐ πιστὰ ἐμοὶ λέγοντες, ὡς συζεύξας δύο ἁρμαμάξας κατακείμενος ξὺν τοῖς ἑταίροις καταυλούμενος τὴν διὰ Καρμανίας ἦγεν, ἡ στρατιὰ δὲ αὐτῷ ἐστεφανωμένη τε καὶ παίζουσα εἵπετο, προὔκειτο δὲ αὐτῇ σῖτά τε καὶ ὅσα ἄλλα ἐς τρυφὴν παρὰ τὰς ὁδοὺς συγκεκομισμένα πρὸς τῶν Καρμανίων, καὶ ταῦτα πρὸς μίμησιν τῆς Διονύσου βακχείας ἀπεικάσθη Ἀλεξάνδρῳ, [6.28.2] ὅτι καὶ ὑπὲρ ἐκείνου λόγος ἐλέγετο καταστρεψάμενον Ἰνδοὺς Διόνυσον οὕτω τὴν πολλὴν τῆς Ἀσίας ἐπελθεῖν, καὶ Θρίαμβόν τε αὐτὸν ἐπικληθῆναι τὸν Διόνυσον καὶ τὰς ἐπὶ ταῖς νίκαις ταῖς ἐκ πολέμου πομπὰς ἐπὶ τῷ αὐτῷ τούτῳ θριάμβους. ταῦτα δὲ οὔτε Πτολεμαῖος ὁ Λάγου οὔτε Ἀριστόβουλος ὁ Ἀριστοβούλου ἀνέγραψαν οὐδέ τις ἄλλος ὅντινα ἱκανὸν ἄν τις ποιήσαιτο τεκμηριῶσαι ὑπὲρ τῶν τοιῶνδε, καί μοι ὡς οὐ πιστὰ ἀναγεγράφθαι ἐξήρκεσαν. [6.28.3] ἀλλὰ ἐκεῖνα ἤδη Ἀριστοβούλῳ ἑπόμενος ξυγγράφω, θῦσαι ἐν Καρμανίᾳ Ἀλέξανδρον χαριστήρια τῆς κατ᾽ Ἰνδῶν νίκης καὶ ὑπὲρ τῆς στρατιᾶς, ὅτι ἀπεσώθη ἐκ Γαδρωσίων, καὶ ἀγῶνα διαθεῖναι μουσικόν τε καὶ γυμνικόν· καταλέξαι δὲ καὶ Πευκέσταν ἐς τοὺς σωματοφύλακας, ἤδη μὲν ἐγνωκότα σατράπην καταστῆσαι τῆς Περσίδος, ἐθέλοντα δὲ πρὸ τῆς σατραπείας μηδὲ ταύτης τῆς τιμῆς καὶ πίστεως ἀπείρατον εἶναι ἐπὶ τῷ ἐν Μαλλοῖς ἔργῳ· [6.28.4] εἶναι δὲ αὐτῷ ἑπτὰ εἰς τότε σωματοφύλακας, Λεοννάτον Ἀντέου, Ἡφαιστίωνα τὸν Ἀμύντορος, Λυσίμαχον Ἀγαθοκλέους, Ἀριστόνουν Πεισαίου, τούτους μὲν Πελλαίους, Περδίκκαν δὲ Ὀρόντου ἐκ τῆς Ὀρεστίδος, Πτολεμαῖον δὲ Λάγου καὶ Πείθωνα Κρατεύα Ἐορδαίους· ὄγδοον δὲ προσγενέσθαι αὐτοῖς Πευκέσταν τὸν Ἀλεξάνδρου ὑπερασπίσαντα.
[6.28.5] Ἐν τούτῳ δὲ καὶ Νέαρχος περιπλεύσας τὴν Ὤρων τε καὶ Γαδρωσῶν γῆν καὶ τὴν τῶν Ἰχθυοφάγων κατῆρεν ἐς τῆς Καρμανίας τὰ πρὸς θάλασσαν ᾠκισμένα· ἔνθεν δὲ ἀνελθὼν σὺν ὀλίγοις Ἀλεξάνδρῳ ἀπήγγειλε τὰ ἀμφὶ τὸν περίπλουν τὸν γενόμενον αὐτῷ κατὰ τὴν ἔξω θάλασσαν. [6.28.6] τοῦτον μὲν δὴ καταπέμπει αὖθις ἐκπεριπλεύσοντα ἔστε ἐπὶ τὴν Σουσιανῶν τε γῆν καὶ τοῦ Τίγρητος ποταμοῦ τὰς ἐκβολάς· ὅπως δὲ ἐπλεύσθη αὐτῷ τὰ ἀπὸ τοῦ Ἰνδοῦ ποταμοῦ ἐπὶ τὴν θάλασσαν τὴν Περσικὴν καὶ τὸ στόμα τοῦ Τίγρητος, ταῦτα ἰδίᾳ ἀναγράψω αὐτῷ Νεάρχῳ ἑπόμενος, ὡς καὶ τήνδε εἶναι ὑπὲρ Ἀλεξάνδρου Ἑλληνικὴν τὴν συγγραφήν. ταῦτα μὲν δὴ ἐν ὑστέρῳ ἔσται τυχόν, εἰ[ς] ὅ τε θυμός [τέ] με καὶ ὁ δαίμων ταύτῃ ἄγοι.
[6.28.7] Ἀλέξανδρος δὲ Ἡφαιστίωνα μὲν σύν τε τῇ πλείστῃ μοίρᾳ τῆς στρατιᾶς καὶ τοῖς ὑποζυγίοις καὶ τοὺς ἐλέφαντας ἅμα οἷ ἔχοντα τὴν παρὰ θάλασσαν ἀπὸ Καρμανίας ὡς ἐπὶ τὴν Περσίδα ἄγειν ἐκέλευσεν, ὅτι χειμῶνος ὥρᾳ γιγνομένου αὐτῷ τοῦ στόλου τὰ πρὸς τῇ θαλάσσῃ τῆς Περσίδος ἀλεεινά τε ἦν καὶ τῶν ἐπιτηδείων ἀφθόνως ἔχοντα.

[6.28.1] Μερικοί συγγραφείς έγραψαν ακόμη και τα εξής, που για μένα δεν είναι αξιόπιστα, ότι δηλαδή ο Αλέξανδρος συνένωσε δύο αρμάμαξες και ξαπλωμένος σε αυτές μαζί με τους εταίρους διέσχισε την Καρμανία υπό τους ήχους των αυλών, ενώ οι στρατιώτες ακολουθούσαν στεφανωμένοι και αστειευόμενοι· ότι είχαν στη διάθεσή τους τρόφιμα και όσα άλλα συντελούν στην πολυτέλεια κατά μήκος του δρόμου, που τα είχαν συγκεντρώσει οι κάτοικοι της Καρμανίας, και ότι την πομπή αυτήν την επινόησε ο Αλέξανδρος κατ᾽ απομίμηση της βακχικής πομπής του Διονύσου. [6.28.2] Γιατί υπήρχε η παράδοση και για τον Διόνυσο ότι, αφού υπέταξε την Ινδία, διέτρεξε με αυτόν τον τρόπο το μεγαλύτερο μέρος της Ασίας και ο ίδιος επονομάσθηκε Θρίαμβος και για τον λόγο αυτό ονομάσθηκαν θρίαμβοι και οι πομπές για τις πολεμικές νίκες. Αυτά όμως δεν τα αναφέρουν ούτε ο Πτολεμαίος, ο γιος του Λάγου, ούτε ο Αριστόβουλος, ο γιος του Αριστόβουλου, ούτε κανένας άλλος συγγραφέας, τον οποίον θα μπορούσε κανείς να θεωρήσει αξιόπιστο, ώστε να αντλήσει συμπεράσματα για τέτοια πράγματα. Και μόνο που έχω αναγράψει ότι αυτά δεν είναι αξιόπιστα, είναι για μένα αρκετό. [6.28.3] Ακολουθώντας όμως τον Αριστόβουλο αναφέρω και τούτο, ότι δηλαδή ο Αλέξανδρος πρόσφερε στην Καρμανία ευχαριστήρια θυσία για τη νίκη του κατά των Ινδών, και για την ασφαλή διέλευση του στρατού του από τη Γαδρωσία, και τέλεσε εκεί αγώνα μουσικό και γυμνικό. Ο Αριστόβουλος αναφέρει ακόμη ότι κατέταξε τον Πευκέστα στους σωματοφύλακες, αν και είχε πλέον αποφασίσει να τον διορίσει σατράπη της Περσίδας, ήθελε όμως πριν γίνει σατράπης να μην του στερήσει αυτήν την τιμή ως ένδειξη εμπιστοσύνης για τη δράση του στη χώρα των Μαλλών. [6.28.4] Μέχρι τότε ο Αλέξανδρος είχε εφτά σωματοφύλακες, τον Λεοννάτο, τον γιο του Αντέου, τον Ηφαιστίωνα, τον γιο του Αμύντορα, τον Λυσίμαχο, τον γιο του Αγαθοκλή, τον Αριστόνοο, τον γιο του Πεισαίου —αυτοί ήταν από την Πέλλα— τον Περδίκκα, τον γιο του Ορόντη από την Ορεστίδα, και από την Εορδαία τον Πτολεμαίο, τον γιο του Λάγου, και τον Πείθωνα, τον γιο του Κρατεύα. Σε αυτούς πρόσθεσε ως όγδοο τον Πευκέστα, ο οποίος προφύλαξε με την ασπίδα τον Αλέξανδρο.
[6.28.5] Στο μεταξύ ο Νέαρχος, αφού έπλευσε γύρω από τη χώρα των Ωρειτών και των Γαδρωσών και των Ιχθυοφάγων, κατέπλευσε στην κατοικημένη παραλία της Καρμανίας. Από εκεί ανέβηκε με λίγους άνδρες στο εσωτερικό και πληροφόρησε τον Αλέξανδρο για το ταξίδι του στην έξω θάλασσα. [6.28.6] Ο Αλέξανδρος τον έστειλε πάλι στην παραλία για να συνεχίσει το ταξίδι του μέχρι τη χώρα των Σουσιανών και τις εκβολές του Τίγρητα ποταμού. Θα γράψω σε ξεχωριστό σύγγραμμα όπου θα ακολουθώ τον ίδιο τον Νέαρχο, πώς αυτός έπλευσε από τον Ινδό ποταμό μέχρι την Περσική θάλασσα και το στόμιο του Τίγρητα, ώστε και εκείνο να είναι ένα ελληνικό έργο για τον Αλέξανδρο. Βέβαια αυτό θα γίνει ίσως αργότερα, εφόσον η διάθεσή μου και το θείο με παρακινήσουν.
[6.28.7] Ο Αλέξανδρος διέταξε τον Ηφαιστίωνα να πάρει μαζί του το μεγαλύτερο μέρος του στρατού, τα αχθοφόρα ζώα και τους ελέφαντες και να τα οδηγήσει από την Καρμανία στην Περσία ακολουθώντας τον παραλιακό δρόμο, γιατί τα παραθαλάσσια μέρη της Περσίας και ζεστά ήταν και αφθονία τροφίμων είχαν, καθώς η εκστρατεία γινόταν χειμώνα.