Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΗΡΟΔΟΤΟΣ

Ἱστορίαι (1.81.1-1.83.1)

[1.81.1] Τοῖσι μὲν δὴ κατεστήκεε πολιορκίη, Κροῖσος δὲ δοκέων οἱ χρόνον ἐπὶ μακρὸν ἔσεσθαι τὴν πολιορκίην ἔπεμπε ἐκ τοῦ τείχεος ἄλλους ἀγγέλους ἐς τὰς συμμαχίας. οἱ μὲν γὰρ πρότερον διεπέμποντο ἐς πέμπτον μῆνα προερέοντες συλλέγεσθαι ἐς Σάρδις, τούτους δὲ ἐξέπεμπε τὴν ταχίστην δέεσθαι βοηθέειν ὡς πολιορκεομένου Κροίσου. [1.82.1] ἔς τε δὴ ὦν τὰς ἄλλας ἔπεμπε συμμαχίας καὶ δὴ καὶ ἐς Λακεδαίμονα. τοῖσι δὲ καὶ αὐτοῖσι [τοῖσι Σπαρτιήτῃσι] κατ᾽ αὐτὸν τοῦτον τὸν χρόνον συνεπεπτώκεε ἔρις ἐοῦσα πρὸς Ἀργείους περὶ χώρου καλεομένου Θυρέης. [1.82.2] τὰς γὰρ Θυρέας ταύτας ἐούσας τῆς Ἀργολίδος μοίρης ἀποταμόμενοι ἔσχον οἱ Λακεδαιμόνιοι. ἦν δὲ καὶ ἡ μέχρι Μαλέων ἡ πρὸς ἑσπέρην Ἀργείων, ἥ τε ἐν τῇ ἠπείρῳ χώρη καὶ ἡ Κυθηρίη νῆσος καὶ αἱ λοιπαὶ τῶν νήσων. [1.82.3] βοηθησάντων δὲ Ἀργείων τῇ σφετέρῃ ἀποταμνομένῃ, ἐνθαῦτα συνέβησαν ἐς λόγους συνελθόντες ὥστε τριηκοσίους ἑκατέρων μαχέσασθαι, ὁκότεροι δ᾽ ἂν περιγένωνται, τούτων εἶναι τὸν χῶρον· τὸ δὲ πλῆθος τοῦ στρατοῦ ἀπαλλάσσεσθαι ἑκάτερον ἐς τὴν ἑωυτοῦ μηδὲ παραμένειν ἀγωνιζομένων, τῶνδε εἵνεκεν ἵνα μή παρεόντων τῶν στρατοπέδων ὁρῶντες οἱ ἕτεροι ἑσσουμένους τοὺς σφετέρους ἐπαμύνοιεν. [1.82.4] συνθέμενοι ταῦτα ἀπαλλάσσοντο, λογάδες δὲ ἑκατέρων ὑπολειφθέντες συνέβαλον. μαχομένων δέ σφεων καὶ γινομένων ἰσοπαλέων ὑπελείποντο ἐξ ἀνδρῶν ἑξακοσίων τρεῖς, Ἀργείων μὲν Ἀλκήνωρ τε καὶ Χρομίος, Λακεδαιμονίων δὲ Ὀθρυάδης· ὑπελείφθησαν δὲ οὗτοι νυκτὸς ἐπελθούσης. [1.82.5] οἱ μὲν δὴ δύο τῶν Ἀργείων ὡς νενικηκότες ἔθεον ἐς τὸ Ἄργος, ὁ δὲ τῶν Λακεδαιμονίων Ὀθρυάδης σκυλεύσας τοὺς Ἀργείων νεκροὺς καὶ προσφορήσας τὰ ὅπλα πρὸς τὸ ἑωυτοῦ στρατόπεδον ἐν τῇ τάξι εἶχε ἑωυτόν. ἡμέρῃ δὲ δευτέρῃ παρῆσαν πυνθανόμενοι ἀμφότεροι. [1.82.6] τέως μὲν δὴ αὐτοὶ ἑκάτεροι ἔφασαν νικᾶν, λέγοντες οἱ μὲν ὡς ἑωυτῶν πλεῦνες περιγεγόνασι, οἱ δὲ τοὺς μὲν ἀποφαίνοντες πεφευγότας, τὸν δὲ σφέτερον παραμείναντα καὶ σκυλεύσαντα τοὺς ἐκείνων νεκρούς. [1.82.7] τέλος δὲ ἐκ τῆς ἔριδος συμπεσόντες ἐμάχοντο· πεσόντων δὲ καὶ ἀμφοτέρων πολλῶν ἐνίκων Λακεδαιμόνιοι. Ἀργεῖοι μέν νυν ἀπὸ τούτου τοῦ χρόνου κατακειράμενοι τὰς κεφαλάς, πρότερον ἐπάναγκες κομῶντες, ἐποιήσαντο νόμον τε καὶ κατάρην μὴ πρότερον θρέψειν κόμην Ἀργείων μηδένα μηδὲ τὰς γυναῖκάς σφι χρυσοφορήσειν, πρὶν Θυρέας ἀνασώσωνται. [1.82.8] Λακεδαιμόνιοι δὲ τὰ ἐναντία τούτων ἔθεντο νόμον, οὐ γὰρ κομῶντες πρὸ τούτου ἀπὸ τούτου κομᾶν. τὸν δὲ ἕνα λέγουσι τὸν περιλειφθέντα τῶν τριηκοσίων, Ὀθρυάδην, αἰσχυνόμενον ἀπονοστέειν ἐς Σπάρτην τῶν οἱ συλλοχιτέων διεφθαρμένων, αὐτοῦ μιν ἐν τῇσι Θυρέῃσι καταχρήσασθαι ἑωυτόν. [1.83.1] τοιούτων δὲ τοῖσι Σπαρτιήτῃσι ἐνεστεώτων πρηγμάτων ἧκε ὁ Σαρδιηνὸς κῆρυξ δεόμενος Κροίσῳ βοηθέειν πολιορκεομένῳ. οἱ δὲ ὅμως, ἐπείτε ἐπύθοντο τοῦ κήρυκος, ὁρμέατο βοηθέειν. καί σφι ἤδη παρεσκευασμένοισι καὶ νεῶν ἐουσέων ἑτοίμων ἦλθε ἄλλη ἀγγελίη ὡς ἡλώκοι τὸ τεῖχος τῶν Λυδῶν καὶ ἔχοιτο Κροῖσος ζωγρηθείς. οὕτω δὴ οὗτοι μὲν συμφορὴν ποιησάμενοι μεγάλην ἐπέπαυντο.

[1.81.1] Ενώ λοιπόν οι Πέρσες έκαναν κανονική πολιορκία, ο Κροίσος με τη σκέψη ότι η πολιορκία θα κρατούσε πολύ καιρό, έστελνε μέσα από το τείχος άλλους αγγελιοφόρους στις συμμαχικές χώρες. Γιατί οι προηγούμενοι πήγαν να τους ειδοποιήσουν να μαζευτούν ύστερα από τέσσερις μήνες, ενώ αυτούς τους έστελνε να παρακαλέσουν τους συμμάχους να τρέξουν το γρηγορότερο σε βοήθεια, γιατί ο Κροίσος πολιορκείται.
[1.82.1] Έστειλε λοιπόν και στις άλλες συμμαχικές χώρες ανθρώπους του και επιπλέον στη Σπάρτη. Την εποχή όμως αυτή συνέπεσε να βρίσκονται κι αυτοί οι ίδιοι σε διαμάχη με τους Αργείους για ένα τόπο που λεγόταν Θυρέα. [1.82.2] Την περιοχή αυτή της Θυρέας, που ανήκε στην Αργολίδα, την ξέκοψαν και την πήραν οι Λακεδαιμόνιοι. Στους Αργείους όμως ανήκε κι όλη η περιοχή που φτάνει δυτικά ώς τον Μαλέα, και η στεριά και το νησί Κύθηρα και τα υπόλοιπα νησιά. [1.82.3] Καθώς οι Αργείοι προσέτρεξαν να βοηθήσουν τη χώρα που τους έπαιρναν, έγινε εκεί συμβούλιο και ήρθαν σε συμφωνία να πολεμήσουν τριακόσιοι από κάθε μεριά, κι όποιοι από τους δυο νικήσουν, αυτών θα είναι η περιοχή· ο πολύς στρατός και των δύο να φύγει και ο καθένας να πάει στη χώρα του, κι όχι να μείνουν εκεί την ώρα που οι άλλοι θα αγωνίζονταν, γι᾽ αυτόν το λόγο: για να μην είναι εκεί οι δύο στρατοί και βλέποντας ο ένας ή ο άλλος τους δικούς του να νικιούνται, τρέξουν να τους βοηθήσουν. [1.82.4] Ύστερα από αυτή τη συμφωνία σηκώθηκαν και έφυγαν, ενώ διαλεχτοί κι από τις δύο παρατάξεις άρχισαν να πολεμούν. Η μάχη κρατούσε κι αυτοί έβγαιναν ισόπαλοι, κι από τους εξακοσίους άνδρες έμειναν μόνο τρεις, από τους Αργείους ο Αλκήνωρ και ο Χρομίος, από τους Λακεδαιμονίους ο Οθρυάδης· κι αυτοί έμειναν ζωντανοί, γιατί τους πήρε η νύχτα. [1.82.5] Οι δύο λοιπόν Αργείοι ως νικητές έτρεξαν στο Άργος, ενώ ο Λακεδαιμόνιος Οθρυάδης σκύλευσε τους νεκρούς των Αργείων, έσυρε τα όπλα τους στο δικό του στρατόπεδο κι έμεινε στη θέση του. Όταν ξημέρωσε η άλλη μέρα, ήρθαν οι δύο στρατοί να μάθουν το αποτέλεσμα. [1.82.6] Στην αρχή επέμενε καθένας για λογαριασμό του πως είναι αυτός ο νικητής, υποστηρίζοντας οι Αργείοι πως από τους δικούς τους σώθηκαν περισσότεροι· οι άλλοι παρασταίνοντας πως οι αντίπαλοί τους το έβαλαν στα πόδια, ενώ ο δικός τους έμεινε στη θέση του και σκύλευσε τους νεκρούς τους. [1.82.7] Τέλος από λόγο σε λόγο ήρθαν στα χέρια, και η μάχη άρχισε· σκοτώθηκαν και από τις δύο μεριές πολλοί, νίκησαν όμως οι Λακεδαιμόνιοι. Από τότε οι Αργείοι ξύρισαν το κεφάλι τους, αυτοί που πρώτα είχαν έθιμο να αφήνουν μακριά μαλλιά, και έβαλαν νόμο και κατάρα, κανείς Αργείος να μην αφήσει μακριά μαλλιά μήτε οι γυναίκες να φορέσουν χρυσά κοσμήματα, προτού γίνει και πάλι δική τους η Θυρέα. [1.82.8] Οι Λακεδαιμόνιοι πάλι έβαλαν νόμον αντίθετο: ενώ προηγουμένως δεν άφηναν μακριά μαλλιά, από τότε κι ύστερα να αφήνουν. Για εκείνον τον ένα, λεν, που σώθηκε από τους τριακοσίους, τον Οθρυάδη, ότι από ντροπή να γυρίσει πίσω στη Σπάρτη, αφού οι συνάδελφοί του είχαν αφανιστεί, αυτοκτόνησε στο ίδιο εκείνο μέρος, στη Θυρέα.
[1.83.1] Τέτοια μπλεξίματα είχαν οι Σπαρτιάτες, όταν έφτασε ο κήρυκας από τις Σάρδεις για να ζητήσει βοήθεια για τον πολιορκημένο Κροίσο. Μολαταύτα, ευθύς ως άκουσαν τον κήρυκα, ήσαν πρόθυμοι να τρέξουν για βοήθεια. Ενώ όμως είχαν κιόλας τελειώσει τις προετοιμασίες τους και τα καράβια ήσαν έτοιμα, ήρθε άλλο μήνυμα, που έλεγε ότι έπεσε το κάστρο των Λυδών και πως ο Κροίσος κρατιέται αιχμάλωτος. Έτσι λοιπόν, λυπημένοι κατάκαρδα, δεν ξεκίνησαν.