Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΗΡΟΔΟΤΟΣ

Ἱστορίαι (5.82.1-5.88.3)

[5.82.1] Ἡ δὲ ἔχθρη ἡ προοφειλομένη ἐς Ἀθηναίους ἐκ τῶν Αἰγινητέων ἐγένετο ἐξ ἀρχῆς τοιῆσδε. Ἐπιδαυρίοισι ἡ γῆ καρπὸν οὐδένα ἀνεδίδου· περὶ ταύτης ὦν τῆς συμφορῆς οἱ Ἐπιδαύριοι ἐχρέωντο ἐν Δελφοῖσι· ἡ δὲ Πυθίη σφέας ἐκέλευε Δαμίης τε καὶ Αὐξησίης ἀγάλματα ἱδρύσασθαι καί σφι ἱδρυσαμένοισι ἄμεινον συνοίσεσθαι. [5.82.2] ἐπειρώτεον ὦν οἱ Ἐπιδαύριοι κότερα χαλκοῦ ποιέωνται τὰ ἀγάλματα ἢ λίθου· ἡ δὲ Πυθίη οὐδέτερα τούτων ἔα, ἀλλὰ ξύλου ἡμέρης ἐλαίης. ἐδέοντο ὦν οἱ Ἐπιδαύριοι Ἀθηναίων ἐλαίην σφι δοῦναι ταμέσθαι, ἱρωτάτας δὴ κείνας νομίζοντες εἶναι· λέγεται δὲ καὶ ὡς ἐλαῖαι ἦσαν ἄλλοθι γῆς οὐδαμοῦ κατὰ χρόνον κεῖνον ἢ Ἀθήνησι. [5.82.3] οἱ δὲ ἐπὶ τοισῖδε δώσειν ἔφασαν ἐπ᾽ ᾧ ἀπάξουσι ἔτεος ἑκάστου τῇ ‹τε› Ἀθηναίῃ [τε] τῇ Πολιάδι ἱρὰ καὶ τῷ Ἐρεχθέϊ· καταινέσαντες δὲ ἐπὶ τούτοισι οἱ Ἐπιδαύριοι τῶν τε ἐδέοντο ἔτυχον καὶ ἀγάλματα ἐκ τῶν ἐλαιέων τουτέων ποιησάμενοι ἱδρύσαντο· καὶ ἥ τε γῆ σφι ἔφερε [καρπὸν] καὶ Ἀθηναίοισι ἐπετέλεον τὰ συνέθεντο. [5.83.1] τοῦτον δ᾽ ἔτι τὸν χρόνον καὶ πρὸ τοῦ Αἰγινῆται Ἐπιδαυρίων ἤκουον τά τε ἄλλα καὶ δίκας διαβαίνοντες ἐς Ἐπίδαυρον ἐδίδοσάν τε καὶ ἐλάμβανον παρ᾽ ἀλλήλων οἱ Αἰγινῆται. τὸ δὲ ἀπὸ τοῦδε νέας τε πηξάμενοι καὶ ἀγνωμοσύνῃ χρησάμενοι ἀπέστησαν ἀπὸ τῶν Ἐπιδαυρίων. [5.83.2] ἅτε δὲ ἐόντες διάφοροι ἐδηλέοντο αὐτούς, ὥστε δὴ θαλασσοκράτορες ἐόντες, καὶ δὴ καὶ τὰ ἀγάλματα ταῦτα τῆς τε Δαμίης καὶ τῆς Αὐξησίης ὑπαιρέονται αὐτῶν, καί σφεα ἐκόμισάν τε καὶ ἱδρύσαντο τῆς σφετέρης χώρης ἐς τὴν μεσόγαιαν, τῇ Οἴη μέν ἐστι οὔνομα, στάδια δὲ μάλιστά κῃ ἀπὸ τῆς πόλιος ὡς εἴκοσι ἀπέχει. [5.83.3] ἱδρυσάμενοι δὲ ἐν τούτῳ τῷ χώρῳ θυσίῃσί τέ σφεα καὶ χοροῖσι γυναικηίοισι κερτόμοισι ἱλάσκοντο, χορηγῶν ἀποδεικνυμένων ἑκατέρῃ τῶν δαιμόνων δέκα ἀνδρῶν· κακῶς δὲ ἠγόρευον οἱ χοροὶ ἄνδρα μὲν οὐδένα, τὰς δὲ ἐπιχωρίας γυναῖκας. ἦσαν δὲ καὶ τοῖσι Ἐπιδαυρίοισι αἱ αὐταὶ ἱροργίαι· εἰσὶ δέ σφι καὶ ἄρρητοι ἱροργίαι. [5.84.1] κλεφθέντων δὲ τῶνδε τῶν ἀγαλμάτων οἱ Ἐπιδαύριοι τοῖσι Ἀθηναίοισι τὰ συνέθεντο οὐκέτι ἐπετέλεον· πέμψαντες δὲ οἱ Ἀθηναῖοι ἐμήνιον τοῖσι Ἐπιδαυρίοισι· οἱ δὲ ἀπέφαινον λόγῳ ὡς οὐκ ἀδικοῖεν· ὅσον μὲν γὰρ χρόνον εἶχον τὰ ἀγάλματα ἐν τῇ χώρῃ, ἐπιτελέειν τὰ συνέθεντο, ἐπεὶ δὲ ἐστερῆσθαι αὐτῶν, οὐ δίκαιοι εἶναι ἀποφέρειν ἔτι, ἀλλὰ τοὺς ἔχοντας αὐτὰ Αἰγινήτας πρήσσεσθαι ἐκέλευον. [5.84.2] πρὸς ταῦτα οἱ Ἀθηναῖοι ἐς Αἴγιναν πέμψαντες ἀπαίτεον τὰ ἀγάλματα· οἱ δὲ Αἰγινῆται ἔφασαν σφίσι τε καὶ Ἀθηναίοισι εἶναι οὐδὲν πρῆγμα. [5.85.1] Ἀθηναῖοι μέν νυν λέγουσι μετὰ τὴν ἀπαίτησιν ἀποσταλῆναι τριήρεϊ μιῇ τῶν ἀστῶν [τούτους] οἳ πεμφθέντες ἀπὸ τοῦ κοινοῦ καὶ ἀπικόμενοι ἐς Αἴγιναν τὰ ἀγάλματα ταῦτα ὡς σφετέρων ξύλων ἐόντα ἐπειρῶντο ἐκ τῶν βάθρων ἐξανασπᾶν, ἵνα σφέα ἀνακομίσωνται. [5.85.2] οὐ δυναμένους δὲ τούτῳ τῷ τρόπῳ αὐτῶν κρατῆσαι, περιβαλόντας σχοινία ἕλκειν τὰ ἀγάλματα, καί σφι ἕλκουσι βροντήν τε καὶ ἅμα τῇ βροντῇ σεισμὸν ἐπιγενέσθαι· τοὺς δὲ τριηρίτας τοὺς ἕλκοντας ὑπὸ τούτων ἀλλοφρονῆσαι, παθόντας δὲ τοῦτο κτείνειν ἀλλήλους ἅτε πολεμίους, ἐς ὃ ἐκ πάντων ἕνα λειφθέντα ἀνακομισθῆναι αὐτὸν ἐς Φάληρον. [5.86.1] Ἀθηναῖοι μέν νυν οὕτω λέγουσι γενέσθαι, Αἰγινῆται δὲ οὐ μιῇ νηὶ ἀπικέσθαι Ἀθηναίους (μίαν μὲν γὰρ καὶ ὀλίγῳ πλεῦνας μιῆς, καὶ εἰ σφίσι μὴ ἔτυχον ἐοῦσαι νέες, ἀπαμύνασθαι ἂν εὐπετέως), ἀλλὰ πολλῇσι νηυσὶ ἐπιπλέειν σφίσι ἐπὶ τὴν χώρην, αὐτοὶ δέ σφι εἶξαι καὶ οὐ ναυμαχῆσαι. [5.86.2] οὐκ ἔχουσι δὲ τοῦτο διασημῆναι ἀτρεκέως, οὔτε εἰ ἥσσονες συγγινωσκόμενοι εἶναι τῇ ναυμαχίῃ κατὰ τοῦτο εἶξαν, οὔτε εἰ βουλόμενοι ποιῆσαι οἷόν τι καὶ ἐποίησαν. [5.86.3] Ἀθηναίους μέν νυν, ἐπείτε σφι οὐδεὶς ἐς μάχην κατίστατο, ἀποβάντας ἀπὸ τῶν νεῶν τραπέσθαι πρὸς τὰ ἀγάλματα· οὐ δυναμένους δὲ ἀνασπάσαι ἐκ τῶν βάθρων αὐτὰ οὕτω δὴ περιβαλομένους σχοινία ἕλκειν, ἐς οὗ ἑλκόμενα τὰ ἀγάλματα, ἀμφότερα τὠυτὸ ποιῆσαι, ἐμοὶ μὲν οὐ πιστὰ λέγοντες, ἄλλῳ δέ τεῳ· ἐς γούνατα γάρ σφι αὐτὰ πεσεῖν, καὶ τὸν ἀπὸ τούτου χρόνον διατελέειν οὕτως ἔχοντα. [5.86.4] Ἀθηναίους μὲν δὴ ταῦτα ποιέειν, σφέας δὲ Αἰγινῆται λέγουσι, πυθομένους τοὺς Ἀθηναίους ὡς μέλλοιεν ἐπὶ σφέας στρατεύεσθαι, ἑτοίμους Ἀργείους ποιέεσθαι. τούς τε δὴ Ἀθηναίους ἀποβεβάναι ἐς τὴν Αἰγιναίην καὶ παρεῖναι βοηθέοντας σφίσι τοὺς Ἀργείους καὶ λαθεῖν τε ἐξ Ἐπιδαύρου διαβάντας ἐς τὴν νῆσον καὶ οὐ προακηκοόσι τοῖσι Ἀθηναίοισι ἐπιπεσεῖν ὑποταμομένους τὸ ἀπὸ τῶν νεῶν, ἅμα τε ἐν τούτῳ τὴν βροντήν τε γενέσθαι καὶ τὸν σεισμὸν αὐτοῖσι. [5.87.1] λέγεται μέν νυν ὑπ᾽ Ἀργείων τε καὶ Αἰγινητέων τάδε, ὁμολογέεται δὲ καὶ ὑπ᾽ Ἀθηναίων ἕνα μοῦνον τὸν ἀποσωθέντα αὐτῶν ἐς τὴν Ἀττικὴν γενέσθαι· [5.87.2] πλὴν Ἀργεῖοι μὲν λέγουσι αὐτῶν τὸ Ἀττικὸν στρατόπεδον διαφθειράντων τὸν ἕνα τοῦτον περιγενέσθαι, Ἀθηναῖοι δὲ τοῦ δαιμονίου· περιγενέσθαι μέντοι οὐδὲ τοῦτον τὸν ἕνα, ἀλλ᾽ ἀπολέσθαι τρόπῳ τοιῷδε· κομισθεὶς ἄρα ἐς τὰς Ἀθήνας ἀπήγγελλε τὸ πάθος· πυθομένας δὲ τὰς γυναῖκας τῶν ἐπ᾽ Αἴγιναν στρατευσαμένων ἀνδρῶν, δεινόν τι ποιησαμένας κεῖνον μοῦνον ἐξ ἁπάντων σωθῆναι, πέριξ τὸν ἄνθρωπον τοῦτον λαβούσας καὶ κεντεῦσας τῇσι περόνῃσι τῶν ἱματίων εἰρωτᾶν ἑκάστην αὐτέων ὅκου εἴη ὁ ἑωυτῆς ἀνήρ. [5.87.3] καὶ τοῦτον μὲν οὕτω διαφθαρῆναι, Ἀθηναίοισι δὲ ἔτι τοῦ πάθεος δεινότερόν τι δόξαι εἶναι τὸ τῶν γυναικῶν ἔργον. ἄλλῳ μὲν δὴ οὐκ ἔχειν ὅτεῳ ζημιώσωσι τὰς γυναῖκας, τὴν δὲ ἐσθῆτα μετέβαλον αὐτέων ἐς τὴν Ἰάδα· ἐφόρεον γὰρ δὴ πρὸ τοῦ αἱ τῶν Ἀθηναίων γυναῖκες ἐσθῆτα Δωρίδα, τῇ Κορινθίῃ παραπλησιωτάτην· μετέβαλον ὦν ἐς τὸν λίνεον κιθῶνα, ἵνα δὴ περόνῃσι μὴ χρέωνται. [5.88.1] ἔστι δὲ ἀληθέϊ λόγῳ χρεωμένοισι οὐκ Ἰὰς αὕτη ἡ ἐσθὴς τὸ παλαιὸν ἀλλὰ Κάειρα, ἐπεὶ ἥ γε Ἑλληνικὴ ἐσθὴς πᾶσα ἡ ἀρχαίη τῶν γυναικῶν ἡ αὐτὴ ἦν τὴν νῦν Δωρίδα καλέομεν. [5.88.2] †τοῖσι δὲ Ἀργείοισι καὶ τοῖσι Αἰγινήτῃσι† καὶ πρὸς ταῦτα ἔτι τόδε ποιῆσαι νόμον εἶναι, παρὰ σφίσι ἑκατέροισι τὰς περόνας ἡμιολίας ποιέεσθαι τοῦ τότε κατεστεῶτος μέτρου, καὶ ἐς τὸ ἱρὸν τῶν θεῶν τουτέων περόνας μάλιστα ἀνατιθέναι τὰς γυναῖκας, Ἀττικὸν δὲ μήτε τι ἄλλο προσφέρειν πρὸς τὸ ἱρὸν μήτε κέραμον, ἀλλ᾽ ἐκ χυτρίδων ἐπιχωριέων νόμον τὸ λοιπὸν αὐτόθι εἶναι πίνειν. [5.88.3] Ἀργείων μέν νυν καὶ Αἰγινητέων αἱ γυναῖκες ἐκ [τε] τόσου κατ᾽ ἔριν τὴν Ἀθηναίων περόνας ἔτι καὶ ἐς ἐμὲ ἐφόρεον μέζονας ἢ πρὸ τοῦ.

[5.82.1] Τώρα, η έχθρα που οι Αιγινήτες ένιωθαν από παλιά για τους Αθηναίους είχε μια τέτοια αρχή: Για τους Επιδαυρίους η γη δεν έβγαζε κανένα καρπό. Πήγαν λοιπόν στους Δελφούς οι Επιδαύριοι και ζητούσαν χρησμό, τί να κάνουν μ᾽ αυτή τη συμφορά· και η Πυθία τούς πρόσταξε να στήσουν αγάλματα της Δαμίας και της Αυξησίας, κι από την ώρα που θα τα στήσουν όλα θα πάνε καλύτερα. [5.82.2] Λοιπόν οι Επιδαύριοι έκαναν και δεύτερη ερώτηση, από χαλκό ή από πέτρα να κάνουν τα αγάλματα; Η Πυθία απέκλεισε και το ένα και το άλλο — από ξύλο ήμερης ελιάς, είπε. Παρακαλούσαν λοιπόν οι Επιδαύριοι τους Αθηναίους να τους αφήσουν να κόψουν λιόδεντρα, γιατί πίστευαν ότι τα λιόδεντρά τους ήταν τα πιο ιερά· μάλιστα λένε πως σε κανένα άλλο μέρος της γης εκείνο τον καιρό δεν υπήρχαν λιόδεντρα, μονάχα η Αθήνα είχε. [5.82.3] Κι αυτοί τους είπαν ότι θα τους δώσουν με έναν όρο, κάθε χρόνο να στέλνουν ιερές προσφορές στην Πολιάδα Αθηνά και τον Ερεχθέα· οι Επιδαύριοι λοιπόν δέχτηκαν αυτό τον όρο και πήραν ό,τι ζητούσαν, κι από τον κορμό αυτών των λιόδεντρων έκαναν αγάλματα και τα έστησαν· τώρα και η γη τους έβγαζε καρπό κι αυτοί ανταποκρίνονταν στην υποχρέωσή τους προς τους Αθηναίους.
[5.83.1] Κι εκείνο τον καιρό, όπως και παλιότερα, οι Αιγινήτες εξακολουθούσαν να είναι υπήκοοι των Επιδαυρίων, κι έτσι ανάμεσα στ᾽ άλλα για τις μεταξύ τους αντιδικίες, είτε ως κατήγοροι είτε ως κατηγορούμενοι, πήγαιναν στην Επίδαυρο να δικαστούν. Αλλ᾽ αποδώ και πέρα, καθώς ναυπήγησαν καράβια, πήραν τα μυαλά τους αέρα και σήκωσαν επανάσταση εναντίον των Επιδαυρίων. [5.83.2] Κι από την ώρα που έγιναν εχθροί, έκαναν ζημιές στη χώρα των Επιδαυρίων, αφού εξουσίαζαν τη θάλασσα, και τέλος αρπάζουν απ᾽ τη χώρα τους τ᾽ αγάλματα τούτα της Δαμίας και της Αυξησίας και τα κουβάλησαν και τα έστησαν στο εσωτερικό του νησιού τους, στο μέρος που λέγεται Οία, σε απόσταση περίπου είκοσι σταδίων από την πόλη τους. [5.83.3] Λοιπόν τα έστησαν σ᾽ αυτό το μέρος και τα λάτρευαν προσφέροντας θυσίες και με αθυρόστομους γυναικείους θιάσους, κι ορίζουν δέκα πολίτες να πληρώνουν τα έξοδα για καθεμιά από τις δύο θεότητες· με τις αθυροστομίες τους οι θίασοι αυτοί δεν πείραζαν κανένα άντρα — μόνο τις ντόπιες γυναίκες. Παρόμοιες ιεροτελεστίες είχαν κι οι Επιδαύριοι· είχαν μάλιστα και απόκρυφες ιεροτελεστίες.
[5.84.1] Από την ώρα που κλέφτηκαν αυτά τα αγάλματα, οι Επιδαύριοι δεν τηρούσαν τους όρους της συμφωνίας με τους Αθηναίους. Κι οι Αθηναίοι έστειλαν απεσταλμένους στους Επιδαυρίους να εκφράσουν την οργή τους· κι οι άλλοι με λογικά επιχειρήματα απέδειξαν πως δεν έκαναν κάτι άδικο, καθότι όλο τον καιρό που είχαν τα αγάλματα ανταποκρίνονταν στους όρους της συμφωνίας, από την ώρα όμως που τους τα στέρησαν, δεν είναι πια υποχρεωμένοι να στέλνουν προσφορές, και τους παρακίνησαν ν᾽ απαιτήσουν την πληρωμή από τους Αιγινήτες. [5.84.2] Ύστερ᾽ απ᾽ αυτά οι Αθηναίοι έστειλαν ανθρώπους τους στην Αίγινα και απαιτούσαν τα αγάλματα· όμως οι Αιγινήτες αποκρίθηκαν πως δεν υπάρχει θέμα ανάμεσα σ᾽ αυτούς και τους Αθηναίους.
[5.85.1] Λένε λοιπόν οι Αθηναίοι πως ύστερ᾽ απ᾽ αυτή τους την απαίτηση στάλθηκαν πολίτες με μια τριήρη που έφτασαν στην Αίγινα ως εκπρόσωποι της πόλης κι επιχειρούσαν ν᾽ αποσπάσουν με τη βία τ᾽ αγάλματα αυτά απ᾽ τα βάθρα τους, μια και κατασκευάστηκαν από δικά τους δέντρα, για να τα πάρουν πίσω μαζί τους. [5.85.2] Και πως, μη μπορώντας να τα βάλουν στο χέρι τους μ᾽ αυτό τον τρόπο, άρχισαν να σέρνουν τα αγάλματα, αφού τα έδεσαν γύρω γύρω με σκοινί, και πως την ώρα που τα έσερναν ξέσπασαν βροντές και μαζί με τις βροντές και σεισμός· και πως οι άντρες από την τριήρη που τα έσερναν ύστερ᾽ απ᾽ αυτό έχασαν τα λογικά τους και πάνω στην παραζάλη τους αλληλοσκοτώνονταν σαν εχθροί, ώσπου απ᾽ όλους τους ένας έμεινε ζωντανός και βγήκε στη στεριά τους, στο Φάληρο.
[5.86.1] Οι Αθηναίοι λοιπόν λένε πως έτσι έγιναν τα πράματα, οι Αιγινήτες όμως, πως οι Αθηναίοι δεν πήγαν μ᾽ ένα καράβι (γιατί ένα καράβι, έστω και κάτι περισσότερο από ένα, εύκολα θα μπορούσαν να το αντιμετωπίσουν, κι αν ακόμα τύχαινε να μην έχουν οι ίδιοι τους καράβια), αλλά πως εκείνοι επιτέθηκαν στο νησί τους με πολλά καράβια, ενώ αυτοί υποχώρησαν και δε ναυμάχησαν. [5.86.2] Αλλά δεν μπορούν να δηλώσουν ξεκάθαρα τούτο, υποχώρησαν επειδή αναγνώριζαν την κατωτερότητά τους στη ναυμαχία, γι᾽ αυτό το λόγο, ή επειδή ήθελαν να ενεργήσουν όπως ενέργησαν. [5.86.3] Λένε λοιπόν πως οι Αθηναίοι απ᾽ τη μεριά τους, καθώς κανείς δεν έβγαινε να τους πολεμήσει, αποβιβάστηκαν απ᾽ τα καράβια και κατευθύνθηκαν προς τα αγάλματα, και πως, μη μπορώντας να τ᾽ αποσπάσουν από τα βάθρα τους, τα έδεσαν τότε γύρω γύρω με σκοινί και τα έσερναν, ώσπου τα αγάλματα, καθώς τα έσερναν, έκαναν και τα δυο το ίδιο (εγώ δε δίνω πίστη στα λόγια τους, κάποιος άλλος όμως μπορεί)· δηλαδή έπεσαν και γονάτισαν, και πως από τότε έμειναν σ᾽ αυτή τη στάση. [5.86.4] Λένε λοιπόν οι Αιγινήτες πως οι Αθηναίοι αυτά έκαναν, κι αυτοί απ᾽ τη μεριά τους, όταν πληροφορήθηκαν ότι όπου να ᾽ναι οι Αθηναίοι θα εκστρατεύσουν εναντίον τους, εξασφάλισαν τη βοήθεια των Αργείων. Και πως όλα έγιναν μαζί: μόλις οι Αθηναίοι αποβιβάστηκαν στη γη της Αίγινας, και νά, κατέφτασαν βοηθοί οι Αργείοι, που πέρασαν απαρατήρητοι από την Επίδαυρο και ρίχτηκαν πάνω στους Αθηναίους, που ώς τότε δεν είχαν ακούσει τίποτε, κόβοντάς τους το δρόμο προς τα πλοία — και την ίδια ώρα βροντούσε ο ουρανός και σείστηκε η γη.
[5.87.1] Οι Αργείοι κι οι Αιγινήτες λοιπόν αυτά λένε, κι οι Αθηναίοι παραδέχονται πως ένας τους μονάχα σώθηκε κι έφτασε ζωντανός στην Αττική, με τη διαφορά πως, [5.87.2] ενώ οι Αργείοι λένε πως αυτός ο ένας σώθηκε ζωντανός από την πανωλεθρία που έπαθε ο αθηναϊκός στρατός απ᾽ τον δικό τους, οι Αθηναίοι λένε, από τη θεϊκή δύναμη· και πως τελικά ούτε κι αυτός ο ένας έζησε, αλλά αφανίστηκε με τον ακόλουθο τρόπο: φτάνοντας δηλαδή στην Αθήνα ανάγγειλε την καταστροφή· και πως, όταν το έμαθαν οι γυναίκες των αντρών που πήραν μέρος στην εκστρατεία εναντίον της Αίγινας, αγανάχτησαν που απ᾽ όλους μονάχα αυτός σώθηκε, τον περικύκλωσαν και η καθεμιά τους, καρφώνοντας την περόνη του χιτώνα της στο σώμα του, τον ρωτούσε πού είναι ο άντρας της. Και πως αυτός βρήκε τέτοιο θάνατο, κι οι Αθηναίοι έκριναν την πράξη αυτή των γυναικών τους ακόμα πιο φοβερή από την πανωλεθρία τους. [5.87.3] Και πως, μη έχοντας άλλο τρόπο να τιμωρήσουν τις γυναίκες, τους άλλαξαν το ντύσιμο και τις έντυσαν ιωνικά· γιατί πρωτύτερα οι γυναίκες των Αθηναίων φορούσαν δωρικά ρούχα, ίδια κι απαράλλαχτα με τα κορινθιακά· άλλαξαν λοιπόν και φόρεσαν τον χιτώνα από λινάρι, για να μη χρησιμοποιούν περόνες.
[5.88.1] Αλλά, αν θέλουμε να λέμε την αλήθεια, η φορεσιά αυτή δεν ήταν ανέκαθεν ιωνική, αλλά καρική· γιατί την παλιά εποχή σ᾽ όλο τον ελληνικό κόσμο οι γυναίκες είχαν την ίδια φορεσιά, αυτήν που τώρα τη λέμε δωρική. [5.88.2] Λοιπόν, οι Αργείοι κι οι Αιγινήτες ύστερ᾽ απ᾽ αυτά καθιέρωσαν επιπρόσθετα την εξής συνήθεια στον τόπο τους, να κατασκευάζουν περόνες με μάκρος μιάμιση φορά μεγαλύτερο απ᾽ το συνηθισμένο, κι οι γυναίκες τους ν᾽ αφιερώνουν στο ναό αυτών των θεοτήτων προπάντων περόνες, και κανένα αφιέρωμά τους στο ναό να μην προέρχεται από την Αττική, ούτε τα πήλινα αγγεία, αλλά καθιερώθηκε η συνήθεια να πίνουν εκεί από ντόπια πήλινα ποτήρια. [5.88.3] Λοιπόν οι γυναίκες των Αργείων και των Αιγινητών έκτοτε, για να δείχνουν την έχθρα τους στους Αθηναίους, φορούσαν ακόμα και στον καιρό μας περόνες μεγαλύτερες απ᾽ ό,τι παλιότερα.