Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ

Ἱστορίαι (1.37.1-1.39.3)

[1.37.1] «Ἀναγκαῖον Κερκυραίων τῶνδε οὐ μόνον περὶ τοῦ δέξασθαι σφᾶς τὸν λόγον ποιησαμένων, ἀλλ᾽ ὡς καὶ ἡμεῖς τε ἀδικοῦμεν καὶ αὐτοὶ οὐκ εἰκότως πολεμοῦνται, μνησθέντας πρῶτον καὶ ἡμᾶς περὶ ἀμφοτέρων οὕτω καὶ ἐπὶ τὸν ἄλλον λόγον ἰέναι, ἵνα τὴν ἀφ᾽ ἡμῶν τε ἀξίωσιν ἀσφαλέστερον προειδῆτε καὶ τὴν τῶνδε χρείαν μὴ ἀλογίστως ἀπώσησθε.
[1.37.2] «Φασὶ δὲ ξυμμαχίαν διὰ τὸ σῶφρον οὐδενός πω δέξασθαι· τὸ δ᾽ ἐπὶ κακουργίᾳ καὶ οὐκ ἀρετῇ ἐπετήδευσαν, ξύμμαχόν τε οὐδένα βουλόμενοι πρὸς τἀδικήματα οὐδὲ μάρτυρα ἔχειν οὔτε παρακαλοῦντες αἰσχύνεσθαι. [1.37.3] καὶ ἡ πόλις αὐτῶν ἅμα αὐτάρκη θέσιν κειμένη παρέχει αὐτοὺς δικαστὰς ὧν βλάπτουσί τινα μᾶλλον ἢ κατὰ ξυνθήκας γίγνεσθαι, διὰ τὸ ἥκιστα ἐπὶ τοὺς πέλας ἐκπλέοντας μάλιστα τοὺς ἄλλους ἀνάγκῃ καταίροντας δέχεσθαι. [1.37.4] καὶ τοῦτο τὸ εὐπρεπὲς ἄσπονδον οὐχ ἵνα μὴ ξυναδικῶσιν ἑτέροις προβέβληνται, ἀλλ᾽ ὅπως κατὰ μόνας ἀδικῶσι καὶ ὅπως ἐν ᾧ μὲν ἂν κρατῶσι βιάζωνται, οὗ δ᾽ ἂν λάθωσι πλέον ἔχωσιν, ἢν δέ πού τι προσλάβωσιν ἀναισχυντῶσιν· [1.37.5] καίτοι εἰ ἦσαν ἄνδρες, ὥσπερ φασίν, ἀγαθοί, ὅσῳ ἀληπτότεροι ἦσαν τοῖς πέλας, τόσῳ δὲ φανερωτέραν ἐξῆν αὐτοῖς τὴν ἀρετὴν διδοῦσι καὶ δεχομένοις τὰ δίκαια δεικνύναι. [1.38.1] ἀλλ᾽ οὔτε πρὸς τοὺς ἄλλους οὔτε ἐς ἡμᾶς τοιοίδε εἰσίν, ἄποικοι δ᾽ ὄντες ἀφεστᾶσί τε διὰ παντὸς καὶ νῦν πολεμοῦσι, λέγοντες ὡς οὐκ ἐπὶ τῷ κακῶς πάσχειν ἐκπεμφθεῖεν. [1.38.2] ἡμεῖς δὲ οὐδ᾽ αὐτοί φαμεν ἐπὶ τῷ ὑπὸ τούτων ὑβρίζεσθαι κατοικίσαι, ἀλλ᾽ ἐπὶ τῷ ἡγεμόνες τε εἶναι καὶ τὰ εἰκότα θαυμάζεσθαι. [1.38.3] αἱ γοῦν ἄλλαι ἀποικίαι τιμῶσιν ἡμᾶς, καὶ μάλιστα ὑπὸ ἀποίκων στεργόμεθα· [1.38.4] καὶ δῆλον ὅτι, εἰ τοῖς πλέοσιν ἀρέσκοντές ἐσμεν, τοῖσδ᾽ ἂν μόνοις οὐκ ὀρθῶς ἀπαρέσκοιμεν, οὐδ᾽ ἐπιστρατεύομεν ἐκπρεπῶς μὴ καὶ διαφερόντως τι ἀδικούμενοι. [1.38.5] καλὸν δ᾽ ἦν, εἰ καὶ ἡμαρτάνομεν, τοῖσδε μὲν εἶξαι τῇ ἡμετέρᾳ ὀργῇ, ἡμῖν δὲ αἰσχρὸν βιάσασθαι τὴν τούτων μετριότητα· ὕβρει δὲ καὶ ἐξουσίᾳ πλούτου πολλὰ ἐς ἡμᾶς ἄλλα τε ἡμαρτήκασι καὶ Ἐπίδαμνον ἡμετέραν οὖσαν κακουμένην μὲν οὐ προσεποιοῦντο, ἐλθόντων δὲ ἡμῶν ἐπὶ τιμωρίᾳ ἑλόντες βίᾳ ἔχουσιν.
[1.39.1] «Καὶ φασὶ δὴ δίκῃ πρότερον ἐθελῆσαι κρίνεσθαι, ἥν γε οὐ τὸν προύχοντα καὶ ἐκ τοῦ ἀσφαλοῦς προκαλούμενον λέγειν τι δοκεῖν δεῖ, ἀλλὰ τὸν ἐς ἴσον τά τε ἔργα ὁμοίως καὶ τοὺς λόγους πρὶν διαγωνίζεσθαι καθιστάντα. [1.39.2] οὗτοι δὲ οὐ πρὶν πολιορκεῖν τὸ χωρίον, ἀλλ᾽ ἐπειδὴ ἡγήσαντο ἡμᾶς οὐ περιόψεσθαι, τότε καὶ τὸ εὐπρεπὲς τῆς δίκης παρέσχοντο. καὶ δεῦρο ἥκουσιν οὐ τἀκεῖ μόνον αὐτοὶ ἁμαρτόντες, ἀλλὰ καὶ ὑμᾶς νῦν ἀξιοῦντες οὐ ξυμμαχεῖν, ἀλλὰ ξυναδικεῖν καὶ διαφόρους ὄντας ἡμῖν δέχεσθαι σφᾶς· [1.39.3] οὓς χρῆν, ὅτε ἀσφαλέστατοι ἦσαν, τότε προσιέναι, καὶ μὴ ἐν ᾧ ἡμεῖς μὲν ἠδικήμεθα, οὗτοι δὲ κινδυνεύουσι, μηδ᾽ ἐν ᾧ ὑμεῖς τῆς τε δυνάμεως αὐτῶν τότε οὐ μεταλαβόντες τῆς ὠφελίας νῦν μεταδώσετε καὶ τῶν ἁμαρτημάτων ἀπογενόμενοι τῆς ἀφ᾽ ἡμῶν αἰτίας τὸ ἴσον ἕξετε, πάλαι δὲ κοινώσαντας τὴν δύναμιν κοινὰ καὶ τὰ ἀποβαίνοντα ἔχειν.

[1.37.1] «Αφού οι Κερκυραίοι σάς μίλησαν όχι μόνο για να τους δεχτείτε στην συμμαχία σας, αλλά και για να σας πουν ότι τους αδικούμε και ότι τους κάνομε πόλεμο δίχως λόγο, είναι ανάγκη κι εμείς να μιλήσομε επάνω στα δύο αυτά θέματα προτού προχωρήσομε, ώστε να καταλάβετε καλύτερα τί περιμένομε από σας, και ν᾽ απορρίψετε το αίτημά τους έχοντας πλήρη γνώση των πραγμάτων. [1.37.2] Ισχυρίζονται ότι, από σύνεση δεν δέχτηκαν, έως τώρα, να συμμαχήσουν με κανέναν, όμως το κίνητρο της πολιτικής τους αυτής δεν ήταν η αρετή, αλλά η κακία, γιατί δεν ήθελαν να έχουν ούτε σύμμαχο ούτε μάρτυρα στις κακές τους πράξεις ούτε να ντροπιάζονται ζητώντας για τις ανομίες τους την βοήθεια άλλων. [1.37.3] Άλλωστε, η πολιτεία της Κέρκυρας έχει γεωγραφική θέση τέτοια, ώστε να είναι ανεξάρτητη και να είναι η ίδια κριτής στις αδικίες που κάνει, αντί να σέβεται τις συνθήκες, και τούτο επειδή οι ίδιοι οι Κερκυραίοι σπάνια απομακρύνονται από το νησί τους, ενώ πολλοί ξένοι είναι αναγκασμένοι να αράζουν στο λιμάνι τους. [1.37.4] Αν περιφρονούσαν τις συμμαχίες, δεν το έκαναν, όπως ισχυρίζονται, από ευπρέπεια για να μην γίνονται, τάχα, ακούσιοι συνένοχοι στις αδικίες των άλλων, αλλά για να μπορούν, μόνοι τους, να κακουργούν. Να μπορούν, όταν έχουν υπεροχή, να μεταχειρίζονται την βία, να πλεονεκτούν, όταν μπορούν να ξεφύγουν από την προσοχή των άλλων. Και όταν επιτύχουν κάπου κάτι, δείχνουν όλη τους την αναισχυντία. [1.37.5] Αν, όπως ισχυρίζονται, ήσαν άνθρωποι έντιμοι, τότε όσο λιγότερο ευπρόσβλητοι είναι, τόσο περισσότερο θα έπρεπε να φανερώσουν την αρετή τους και να δέχονται να εφαρμόζεται το δίκαιο.
[1.38.1] »Αλλά ούτε προς εμάς ούτε προς κανέναν άλλο έχουν ακολουθήσει την πολιτική αυτή και, ενώ είναι άποικοί μας, διακόψαν απ᾽ την αρχή κάθε δεσμό μαζί μας και τώρα μας πολεμούν λέγοντας ότι δεν τους στείλαμε στην αποικία για να τους κακομεταχειριζόμαστε. [1.38.2] Και εμείς, όμως, λέμε πως δεν ιδρύσαμε την αποικία τους για να μας περιφρονούν, αλλά για να είμαστε οι αρχηγοί τους και να μας σέβονται κατά τα έθιμα. [1.38.3] Οι άλλες μας αποικίες μάς τιμούν και οι άποικοί μας μάς αγαπούν. [1.38.4] Και είναι φανερό ότι, αφού οι περισσότεροι μας αγαπούν, αυτοί εδώ μας εχθρεύονται χωρίς εύλογη αιτία. Ούτε θα είχαμε αναλάβει την ασυνήθιστη αυτή εκστρατεία, αν η αδικία την οποία μας κάνουν δεν ήταν κι αυτή τόσο βαριά. [1.38.5] Αλλά και αν ακόμα εμείς είχαμε άδικο, σωστό θα ήταν αυτοί να δώσουν τόπο στην οργή μας και τότε θα ήταν ντροπή μας ν᾽ απαντήσομε με την βία στην μετριοπάθειά τους. Όμως η υπεροψία τους και τα πλούτη τους τούς οδήγησαν στο να μας αδικήσουν πολλές φορές και τώρα στην Επίδαμνο που είναι δική μας αποικία. Όσο κακοπάθαινε την αγνοούσαν κι όταν θελήσαμε εμείς να την βοηθήσομε, την κυρίεψαν δια της βίας και την κρατούν.
[1.39.1] »Ισχυρίζονται φυσικά ότι ήσαν πρόθυμοι, προτού να ενεργήσουν, να υποβάλουν την διαφορά μας σε διαιτησία, αλλά μια τέτοια πρόταση δεν έχει αξία αν γίνεται από εκείνον που την κάνει έχοντας εξασφαλίσει θέση υπεροχής. Μια τέτοια πρόταση έχει αξία όταν υπάρχει ισότητα μεταξύ των δύο διαδίκων. [1.39.2] Οι Κερκυραίοι όμως δεν πρότειναν διαιτησία παρά μόνον όταν —αφού πολιόρκησαν την Επίδαμνο— βεβαιώθηκαν ότι δεν θα μείνομε αδρανείς. Και σαν να μην έφτανε το κακό που έκαναν εκεί, έρχονται τώρα εδώ, ζητώντας όχι τόσο την συμμαχία σας όσο την συνεργασία σας στις αδικίες που κάνουν, ζητώντας να τους υποστηρίξετε στην αντιδικία που έχουν μαζί μας. [1.39.3] Αλλά έπρεπε να έρθουν να σας ζητήσουν να γίνουν σύμμαχοί σας όταν είχαν απόλυτη ασφάλεια και όχι τώρα που μας έχουν αδικήσει και βρίσκονται σε κίνδυνο, τώρα που, χωρίς να έχετε ωφεληθεί κατά τίποτε από αυτούς, σας καλούν να τους βοηθήσετε κινδυνεύοντας να θεωρηθείτε από μας εξίσου υπεύθυνοι για τα κακά που μας έκαναν. Αν σας είχαν ζητήσει από πριν να ενεργήσετε από κοινού, τότε και μόνο θα μπορούσαν να σας ζητήσουν να επωμιστείτε από κοινού και τις συνέπειες.