[4.29.1] Ο Κλέων, αφού πήρε από την Εκκλησία τα όσα ζητούσε και ψηφίστηκε στρατηγός της εκστρατείας, ετοιμάστηκε κι έφυγε όσο μπορούσε πιο γρήγορα. Από τους στρατηγούς που ήσαν στην Πύλο διάλεξε συστρατηγό του τον Δημοσθένη. [4.29.2] Τον προτίμησε, επειδή είχε πληροφορηθεί ότι κι αυτός είχε σκοπό να κάνει απόβαση στο νησί. Οι στρατιώτες υπόφεραν πολύ από τις ελλείψεις, ζούσαν περισσότερο σαν πολιορκημένοι παρά σαν πολιορκητές και γι᾽ αυτό ήσαν ανυπόμονοι να δώσουν μάχη. Ο Δημοσθένης ενισχύθηκε στην άποψή του αυτή κι από το ότι έγινε πυρκαγιά στην Σφακτηρία. [4.29.3] Προτού συμβεί αυτό, ο Δημοσθένης φοβόταν την απόβαση, γιατί το μεγαλύτερο μέρος του νησιού ήταν πυκνοδασωμένο και δεν είχε μονοπάτια, επειδή από πάντα ήταν ακατοίκητο. Θεωρούσε ότι αυτό ευνοούσε τον εχθρό επειδή, αν οι Αθηναίοι έκαναν απόβαση με πολυάριθμο στρατό, τότε οι Λακεδαιμόνιοι θα μπορούσαν να κάνουν εφόδους από κρυφές ενέδρες, προξενώντας μεγάλες απώλειες στον στρατό. Το δάσος θα έκρυβε την διάταξη και τις λανθασμένες κινήσεις του εχθρού, ενώ τα δικά του λάθη θα τα έβλεπε ο εχθρός κι έτσι θα μπορούσε να χτυπήσει όπου θα ήθελε, αιφνιδιαστικά, αφού εκείνος θα είχε την πρωτοβουλία. [4.29.4] Αν πάλι βρισκόταν στην ανάγκη να κάνει επίθεση μέσα στο δάσος, σκεπτόταν ότι οι λίγοι που ήσαν μέσα στο δάσος, αλλά ήξεραν καλά το μέρος, θα είχαν την υπεροχή επάνω στους πολλούς που δεν το ήξεραν. Ο στρατός του, που θα ήταν πολύ περισσότερος, θα λιανιζόταν χωρίς να καταλάβει τί γινόταν, γιατί δεν θα μπορούσαν να βλέπουν πού χρειάζεται να τρέξουν για να βοηθήσουν.
[4.30.1] Τις σκέψεις αυτές τις έκανε ο Δημοσθένης επειδή στην Αιτωλία η κυριότερη αιτία της συμφοράς που είχε πάθει ήταν ότι είχε πολεμήσει σε δάσος. [4.30.2] Εξαιτίας της στενοχώριας του τόπου, οι στρατιώτες αναγκάζονταν να κατεβαίνουν στις ακρογιαλιές της Σφακτηρίας για να τρώνε το φαΐ τους βάζοντας φρουρούς για προστασία. Κάποιος, άθελά του, έβαλε φωτιά σ᾽ ένα μικρό μέρος του δάσους. Σηκώθηκε άνεμος και κάηκε το μεγαλύτερο μέρος του δάσους. Τότε ο Δημοσθένης μπόρεσε να δει ότι οι Λακεδαιμόνιοι ήσαν πολύ περισσότεροι από ό,τι νόμιζε, γιατί είχε υποψιαστεί, από τα τρόφιμα που τους έστελναν, ότι ήσαν λιγότεροι. Κατάλαβε, επίσης, ότι θα ήταν ευκολότερη η απόβαση στο νησί και ότι άξιζε να βιαστούν οι Αθηναίοι να κάνουν μεγάλη προσπάθεια για τόσο σπουδαίο σκοπό. Άρχισε να προετοιμάζει την επιχείρηση, ζήτησε ενισχύσεις από τους γειτονικούς συμμάχους κι έπαιρνε όλα τ᾽ αναγκαία μέτρα. [4.30.3] Ο Κλέων, που του είχε στείλει αγγελιαφόρο για να τον ειδοποιήσει ότι έρχεται με τον στρατό που είχε ζητήσει, έφτασε στο μεταξύ στην Πύλο. Μόλις συναντήθηκαν οι δύο, έστειλαν, πρώτ᾽ απ᾽ όλα, κήρυκα στο πελοποννησιακό στρατόπεδο της στεριάς προτείνοντας, για να μην γίνει αιματοχυσία, να δώσουν διαταγή οι Σπαρτιάτες στους οπλίτες της Σφακτηρίας να παραδοθούν με τα όπλα τους. Οι Αθηναίοι θα μεταχειρίζονταν καλά τους αιχμαλώτους έως ότου γίνει γενικότερη συμφωνία.
[4.31.1] Οι Λακεδαιμόνιοι δεν δέχτηκαν την πρόταση και οι Αθηναίοι άφησαν να περάσει μια μέρα και την νύχτα της επομένης επιβίβασαν όλους τους οπλίτες σε λίγα καράβια και, λίγο πριν απ᾽ την αυγή, έκαναν απόβαση στο νησί κι από τις δύο μεριές, δηλαδή και από το μέρος του λιμανιού και από τ᾽ ανοιχτά. Αποβιβάστηκαν περισσότεροι από οκτακόσιους οπλίτες που προχώρησαν τρέχοντας εναντίον του πρώτου φυλακίου. [4.31.2] Οι Λακεδαιμόνιοι είχαν την ακόλουθη διάταξη. Στο πρώτο αυτό φυλάκιο ήσαν τριάντα περίπου οπλίτες. Στο κέντρο του νησιού, κοντά στο πηγάδι, στο ομαλότερο μέρος, ήταν το κύριο σώμα με τον αρχηγό τους, τον Επιτάδα. Την άκρη του νησιού που βλέπει προς την Πύλο, την κρατούσε μικρή φρουρά, επειδή απ᾽ την μεριά της θάλασσας ήταν απόκρημνο το μέρος κι από την στεριά σχεδόν απόρθητο. Υπήρχε εκεί ένα παλιό οχυρό χτισμένο με απελέκητες πέτρες. Οι Λακεδαιμόνιοι λογάριαζαν ότι θα τους ήταν χρήσιμο αν τους ανάγκαζαν οι εχθροί να υποχωρήσουν. Αυτή ήταν η διάταξή τους.