Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ

Ἱστορίαι (1.34.1-1.36.4)

[1.34.1] «῍Ην δὲ λέγωσιν ὡς οὐ δίκαιον τοὺς σφετέρους ἀποίκους ὑμᾶς δέχεσθαι, μαθόντων ὡς πᾶσα ἀποικία εὖ μὲν πάσχουσα τιμᾷ τὴν μητρόπολιν, ἀδικουμένη δὲ ἀλλοτριοῦται· οὐ γὰρ ἐπὶ τῷ δοῦλοι, ἀλλ᾽ ἐπὶ τῷ ὁμοῖοι τοῖς λειπομένοις εἶναι ἐκπέμπονται. [1.34.2] ὡς δὲ ἠδίκουν σαφές ἐστιν· προκληθέντες γὰρ περὶ Ἐπιδάμνου ἐς κρίσιν πολέμῳ μᾶλλον ἢ τῷ ἴσῳ ἐβουλήθησαν τὰ ἐγκλήματα μετελθεῖν. [1.34.3] καὶ ὑμῖν ἔστω τι τεκμήριον ἃ πρὸς ἡμᾶς τοὺς ξυγγενεῖς δρῶσιν, ὥστε ἀπάτῃ τε μὴ παράγεσθαι ὑπ᾽ αὐτῶν δεομένοις τε ἐκ τοῦ εὐθέος μὴ ὑπουργεῖν· ὁ γὰρ ἐλαχίστας τὰς μεταμελείας ἐκ τοῦ χαρίζεσθαι τοῖς ἐναντίοις λαμβάνων ἀσφαλέστατος ἂν διατελοίη. [1.35.1] λύσετε δὲ οὐδὲ τὰς Λακεδαιμονίων σπονδὰς δεχόμενοι ἡμᾶς μηδετέρων ὄντας ξυμμάχους· [1.35.2] εἴρηται γὰρ ἐν αὐταῖς, τῶν Ἑλληνίδων πόλεων ἥτις μηδαμοῦ ξυμμαχεῖ, ἐξεῖναι παρ᾽ ὁποτέρους ἂν ἀρέσκηται ἐλθεῖν. [1.35.3] καὶ δεινὸν εἰ τοῖσδε μὲν ἀπό τε τῶν ἐνσπόνδων ἔσται πληροῦν τὰς ναῦς καὶ προσέτι καὶ ἐκ τῆς ἄλλης Ἑλλάδος καὶ οὐχ ἥκιστα ἀπὸ τῶν ὑμετέρων ὑπηκόων, ἡμᾶς δὲ ἀπὸ τῆς προκειμένης τε ξυμμαχίας εἴρξουσι καὶ ἀπὸ τῆς ἄλλοθέν ποθεν ὠφελίας, εἶτα ἐν ἀδικήματι θήσονται πεισθέντων ὑμῶν ἃ δεόμεθα. [1.35.4] πολὺ δὲ ἐν πλέονι αἰτίᾳ ἡμεῖς μὴ πείσαντες ὑμᾶς ἕξομεν· ἡμᾶς μὲν γὰρ κινδυνεύοντας καὶ οὐκ ἐχθροὺς ὄντας ἀπώσεσθε, τῶνδε δὲ οὐχ ὅπως κωλυταὶ ἐχθρῶν ὄντων καὶ ἐπιόντων γενήσεσθε, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τῆς ὑμετέρας ἀρχῆς δύναμιν προσλαβεῖν περιόψεσθε· ἣν οὐ δίκαιον, ἀλλ᾽ ἢ κἀκείνων κωλύειν τοὺς ἐκ τῆς ὑμετέρας μισθοφόρους ἢ καὶ ἡμῖν πέμπειν καθ᾽ ὅτι ἂν πεισθῆτε ὠφελίαν, μάλιστα δὲ ἀπὸ τοῦ προφανοῦς δεξαμένους βοηθεῖν. [1.35.5] πολλὰ δέ, ὥσπερ ἐν ἀρχῇ ὑπείπομεν, τὰ ξυμφέροντα ἀποδείκνυμεν, καὶ μέγιστον ὅτι οἵ τε αὐτοὶ πολέμιοι ἡμῖν ἦσαν, ὅπερ σαφεστάτη πίστις, καὶ οὗτοι οὐκ ἀσθενεῖς, ἀλλ᾽ ἱκανοὶ τοὺς μεταστάντας βλάψαι· καὶ ναυτικῆς καὶ οὐκ ἠπειρώτιδος τῆς ξυμμαχίας διδομένης οὐχ ὁμοία ἡ ἀλλοτρίωσις, ἀλλὰ μάλιστα μέν, εἰ δύνασθε, μηδένα ἄλλον ἐᾶν κεκτῆσθαι ναῦς, εἰ δὲ μή, ὅστις ἐχυρώτατος, τοῦτον φίλον ἔχειν.
[1.36.1] «Καὶ ὅτῳ τάδε ξυμφέροντα μὲν δοκεῖ λέγεσθαι, φοβεῖται δὲ μὴ δι᾽ αὐτὰ πειθόμενος τὰς σπονδὰς λύσῃ, γνώτω τὸ μὲν δεδιὸς αὐτοῦ ἰσχὺν ἔχον τοὺς ἐναντίους μᾶλλον φοβῆσον, τὸ δὲ θαρσοῦν μὴ δεξαμένου ἀσθενὲς ὂν πρὸς ἰσχύοντας τοὺς ἐχθροὺς ἀδεέστερον ἐσόμενον, καὶ ἅμα οὐ περὶ τῆς Κερκύρας νῦν τὸ πλέον ἢ καὶ τῶν Ἀθηνῶν βουλευόμενος, καὶ οὐ τὰ κράτιστα αὐταῖς προνοῶν, ὅταν ἐς τὸν μέλλοντα καὶ ὅσον οὐ παρόντα πόλεμον τὸ αὐτίκα περισκοπῶν ἐνδοιάζῃ χωρίον προσλαβεῖν ὃ μετὰ μεγίστων καιρῶν οἰκειοῦταί τε καὶ πολεμοῦται. [1.36.2] τῆς τε γὰρ Ἰταλίας καὶ Σικελίας καλῶς παράπλου κεῖται, ὥστε μήτε ἐκεῖθεν ναυτικὸν ἐᾶσαι Πελοποννησίοις ἐπελθεῖν τό τε ἐνθένδε πρὸς τἀκεῖ παραπέμψαι, καὶ ἐς τἆλλα ξυμφορώτατόν ἐστιν. [1.36.3] βραχυτάτῳ δ᾽ ἂν κεφαλαίῳ, τοῖς τε ξύμπασι καὶ καθ᾽ ἕκαστον, τῷδ᾽ ἂν μὴ προέσθαι ἡμᾶς μάθοιτε· τρία μὲν ὄντα λόγου ἄξια τοῖς Ἕλλησι ναυτικά, τὸ παρ᾽ ὑμῖν καὶ τὸ ἡμέτερον καὶ τὸ Κορινθίων· τούτων δὲ εἰ περιόψεσθε τὰ δύο ἐς ταὐτὸν ἐλθεῖν καὶ Κορίνθιοι ἡμᾶς προκαταλήψονται, Κερκυραίοις τε καὶ Πελοποννησίοις ἅμα ναυμαχήσετε, δεξάμενοι δὲ ἡμᾶς ἕξετε πρὸς αὐτοὺς πλείοσι ναυσὶ ταῖς ἡμετέραις ἀγωνίζεσθαι.» [1.36.4] τοιαῦτα μὲν οἱ Κερκυραῖοι εἶπον· οἱ δὲ Κορίνθιοι μετ᾽ αὐτοὺς τοιάδε.

[1.34.1] »Αν όμως οι Κορίνθιοι σας πουν ότι δεν είναι δίκαιο να δεχθείτε στην συμμαχία σας αποίκους δικούς τους, ας μάθουν ότι κάθε αποικία που ευεργετείται από την μητρόπολή της την τιμάει, ενώ αν βλάπτεται από την μητρόπολή της, τότε αποξενώνεται απ᾽ αυτήν. Οι άποικοι δεν ξενιτεύονται για να γίνουν δούλοι εκείνων που μένουν στην μητρόπολη, αλλά για να είναι ίσοι με αυτούς. [1.34.2] Το ότι μας αδίκησαν είναι φανερό. Ενώ τους προτείναμε διαιτησία για το ζήτημα της Επιδάμνου, προτίμησαν να ικανοποιήσουν τις διεκδικήσεις τους καταφεύγοντας στη βία , παρά να δεχτούν ειρηνική διαδικασία. [1.34.3] Η συμπεριφορά τους απέναντί σε μας, οι οποίοι έχομε κοινή καταγωγή, ας είναι για σας δίδαγμα, ώστε ούτε να παρασυρθείτε, αν προσπαθήσουν να σας εξαπατήσουν, ούτε να τους βοηθήσετε αν σας το ζητήσουν φανερά. Σκεφθείτε ότι ζει ασφαλέστερα εκείνος ο οποίος δεν δημιουργεί στον εαυτό του αίτια μετάνοιας επειδή ευνόησε τους αντιπάλους του.
[1.35.1] »Αν μας δεχθείτε στην συμμαχία σας, δεν θα παραβείτε τις σπονδές ειρήνης που έχετε με του Λακεδαιμονίους, αφού δεν είμαστε σύμμαχοι κανενός. [1.35.2] Η συνθήκη ορίζει ότι όσες ελληνικές πόλεις δεν ανήκουν σε καμιά συμμαχία είναι ελεύθερες να προσχωρήσουν σε όποιαν από τις δύο παρατάξεις θέλουν. [1.35.3] Και θα ήταν τερατώδες αν οι Κορίνιθοι, που πάνε και ναυτολογούν πληρώματα όχι μόνο μεταξύ των συμμάχων τους αλλά και σε όλη την άλλη Ελλάδα, και μάλιστα μεταξύ των δικών σας υπηκόων, μας εμποδίσουν να μπούμε στην δική σας συμμαχία ή να δεχτούμε βοήθεια απ᾽ οπουδήποτε και να θεωρήσουν ότι είναι έγκλημα το αίτημά μας αν το δεχθείτε. [1.35.4] Πολύ πιο δίκαια παράπονα θα έχομε εμείς αν δεν μας δεχτείτε, γιατί εμάς θα μας απωθήσετε την ώρα που κινδυνεύομε και δεν είμαστε εχθροί σας, ενώ αυτοί, που και εχθροί σας είναι και επιτιθέμενοι, αντί να τους εναντιωθείτε θ᾽ ανεχθείτε ν᾽ αντλήσουν νέα δύναμη από τη δική σας ηγεμονία. Τούτο όμως δεν είναι δίκαιο, γιατί θα πρέπει ή να τους εμποδίσετε να στρατολογούν μισθοφόρους μεταξύ των συμμάχων σας ή να μας στείλετε κι εμάς όση βοήθεια νομίζετε ότι χρειάζεται. Και το καλύτερο θα ήταν να μας δεχτείτε φανερά στην συμμαχία σας και να μας βοηθήσετε. [1.35.5] Όπως σας είπαμε στην αρχή, πολλά είναι τα πλεονεκτήματα της πρότασής μας και το κυριότερο είναι ότι οι Κορίνθιοι είναι κοινοί, δικοί μας και δικοί σας εχθροί —και τούτο είναι η ασφαλέστερη εγγύηση της πίστης μας— που μπορούν να βλάψουν πολύ εκείνους που αποσκιρτούν απ᾽ αυτούς. Επιπλέον, η συμμαχία που σας προσφέρεται αντιπροσωπεύει ναυτική και όχι στρατιωτική δύναμη κι αν την αρνηθείτε, οι συνέπειες θα είναι επικίνδυνες, γιατί κύριο συμφέρον έχετε να μην επιτρέπετε σε κανέναν, αν μπορείτε, να έχει στόλο. Αλλιώς, συμφέρον σας είναι να έχετε φίλους όσους έχουν το ισχυρότερο ναυτικό.
[1.36.1] »Τέλος, αν κανείς από σας αναγνωρίζει ότι τα όσα αναπτύξαμε είναι συμφέροντα, αλλά φοβάται ότι, αν τ᾽ αποδεχτεί, θα καταπατήσει τις σπονδές, ας γνωρίζει ότι αυτό που φοβάται θα του δώσει ισχύ και θα φοβίσει τους αντιπάλους του, ενώ αν εμπιστευτεί στις συνθήκες και δεν μας δεχτεί, τότε αυτό θα τον εξασθενίσει και οι εχθροί του, που είναι κιόλας ισχυροί, θα τον φοβούνται λιγότερο. Ας ξέρει επίσης ότι την στιγμή αυτή συζητεί πολύ περισσότερο για τα συμφέροντα της Αθήνας παρά για τα συμφέροντα της Κερκύρας και ότι δεν θα υπερασπίσει με τον καλύτερο τρόπο τα συμφέροντα αυτά, όταν, έχοντας υπόψη τον επικείμενο πόλεμο που, σχεδόν, άρχισε, συγκεντρώνει την προσοχή του στην τωρινή μόνο στιγμή και διστάζει να προσεταιριστεί μια πολιτεία που η φίλια της και η έχθρα της έχουν μεγίστη σημασία. [1.36.2] Η Κέρκυρα βρίσκεται σ᾽ εξαιρετικά κατάλληλη θέση για την ακτοπλοΐα προς την Ιταλία και τη Σικελία, ώστε να μπορεί και να εμποδίζει την αποστολή ναυτικού από τα μέρη εκείνα στην Πελοπόννησο και να βοηθεί την αποστολή στόλου από εδώ προς τα εκεί. Παρέχει πολλά άλλα πλεονεκτήματα. [1.36.3] Για να συγκεφαλαιώσομε με δύο λόγια τους γενικούς και τους ειδικούς λόγους για τους οποίους δεν πρέπει να μας εγκαταλείψετε, τούτο σας λέμε μόνο: τρεις υπάρχουν αξιόλογοι στόλοι στην Ελλάδα. Ο δικός σας, ο δικός μας και ο στόλος των Κορινθίων. Αν επιτρέψετε να μας υποτάξουν οι Κορίνθιοι και να ενωθούν, έτσι, και οι δύο από τους τρεις στόλους, τότε θα έχετε ν᾽ αντιμετωπίσετε κατά θάλασσα Κερκυραίους και Πελοποννησίους, ενώ αν δεχτείτε την συμμαχία μας, τότε, επιπλέον του δικού σας ναυτικού, θα έχετε και το δικό μας για να τους πολεμήσετε.».
[1.36.4] Αυτά περίπου είπαν οι Κερκυραίοι. Μετά απ᾽ αυτούς μίλησαν οι Κορίνθιοι και είπαν περίπου τα ακόλουθα: