Ο Σωκράτης συνεχίζει την κριτική του. Είναι ευδαίμων ο άδικος; [343a] Ενώ λοιπόν εφτάσαμε σ᾽ αυτό το σημείο στη συζήτησή μας και όλοι έβλεπαν φανερά πως η δικαιοσύνη παρουσιάσθηκε ολωσδιόλου αντίθετη με τον ορισμό του, ο Θρασύμαχος, αντί ν᾽ απαντήσει, με ρωτά έξαφνα: Δε μου λες, Σωκράτη, έχεις παραμάνα; Δεν άξιζε καλύτερα, του είπα εγώ, να μου απαντήσεις, αντί να μου κάνεις τέτοιες ερωτήσεις; Δεν κάνει καλά, εξακολούθησε εκείνος, να σ᾽ αφήνει έτσι και να μη σε ξεμυξιάζει· κι έχεις ανάγκη, μα το ναι, αφού δεν είσαι σε θέση να ξεχωρίσεις τί είναι πρόβατα και τί είναι βοσκός. Και πώς το κατάλαβες, παρακαλώ; [343b] Επειδή πιστεύεις πως οι βοσκοί και οι βουκόλοι δεν φροντίζουν παρά για το καλό των προβάτων και των βοδιών και πως τα παχαίνουν και τα περιποιούνται για κάθε άλλο παρά για το συμφέρον το δικό των και του αφεντικού των. Έτσι, φαίνεται, φαντάζεσαι πως και οι άρχοντες στις πολιτείες, οι πραγματικοί εννοώ άρχοντες, άλλα αιστήματα τρέφουν για τους υποτακτικούς των, διαφορετικά από τις διαθέσεις που θα είχε κανείς για τα πρόβατά του, και πως σκέπτονται μέρα νύχτα άλλο τίποτε, παρά [343c] πώς να ωφεληθούν απ᾽ αυτούς· και τόσο μακριά είσαι από το να εννοείς το δίκαιο και τη δικαιοσύνη, το άδικο και την αδικία, ώστε δεν γνωρίζεις πως η δικαιοσύνη και το δίκαιο είναι πράγμα καλό όχι για τον άνθρωπο τον δίκαιο, μα για κείνον που έχει τη δύναμη και εξουσιάζει, ενώ είναι βλαβερό για κείνον που υπακούει και δουλεύει· και το εναντίο, πως η αδικία έχει στην εξουσία της τους πραγματικά απλοϊκούς και αγαθούς ανθρώπους και πως αυτοί υποκύπτουν σ᾽ όλα στο συμφέρον του ισχυροτέρου και τον κάνουν ευτυχισμένο [343d] με τις υπηρεσίες των, ενώ τον εαυτό τους κάθε άλλο. Και ιδού πώς πρέπει να εξετάζεις τα πράγματα, αφελέστατε άνθρωπε· ο δίκαιος σ᾽ όλες τις περιστάσεις παίρνει τη χαμένη μπρος στον άδικο· πρώτα στις ιδιωτικές συναλλαγές, όπου συνεταιριστούν ο τέτοιος με τον τέτοιο, ποτέ στη διάλυση δεν θα βρεις κερδημένο τον δίκαιο, αλλ᾽ απεναντίας ζημιωμένο· έπειτα στα πολιτικά πράγματα, αν χρειαστεί να επιβληθούν εισφορές, ο δίκαιος, με ίση περιουσία, θα συνεισφέρει περισσότερα, ο άδικος ολιγότερα· αν απεναντίας πρόκειται για αποδοχές, [343e] ο ένας τίποτε, ο άλλος πάμπολλα κερδίζει· στις διαχειρίσεις πάλι δημοσίων λειτουργιών, ο δίκαιος, και αν συμβεί να μην πάθει καμιάν άλλη ζημιά, αφήνει τα ιδιωτικά του συμφέροντα και παίρνουν τον κατήφορο, επειδή τα παραμελεί, και από το δημόσιο τίποτα δεν ωφελείται, επειδή είναι ακέραιος, και εκτός απ᾽ αυτό αποκτά και εχθρούς τους οικείους και τους γνωρίμους του, όταν δεν θελήσει να τους κάμει καμιά ευκολία έξω από το δίκαιο· ενώ με τον άδικο θα δεις ολωσδιόλου τα εναντία· και εννοώ [344a] εκείνο που έλεγα πριν, πως έχει τη δύναμη και την ικανότητα να βάζει κάτω τους άλλους· αυτόν κοίταξε, αν θέλεις να κρίνεις πόσο τον συμφέρει περισσότερο να είναι άδικος παρά δίκαιος. Κι ακόμα καλύτερα θα το καταλάβεις, αν λάβεις αμέσως υπόψη σου την αδικία φτασμένη στο κατακόρυφό της, την αδικία που κάνει τον πιο ευτυχισμένο άνθρωπο του κόσμου εκείνον που τη διαπράττει και αθλιοτάτους εκείνους που την υποφέρουν, επειδή δεν θέλουν οι ίδιοι να αδικήσουν· εννοώ δηλαδή την τυραννίδα, που βάζει σε ενέργεια και το δόλο και τη βία, για να βάλει στο χέρι τ᾽ αγαθά του άλλου όχι λίγο λίγο, αλλά που χωρίς να σέβεται ούτε ιερό ούτε όσιο σφετερίζεται αμέσως και με μιας όλες, [344b] δημόσιες και ιδιωτικές περιουσίες· κάθε άλλος, που ήθελε κάμει χωριστά καμιά απ᾽ αυτές τις αδικίες και ανακαλυφθεί, παθαίνει τις μεγαλύτερες τιμωρίες και τους εξευτελισμούς· και αναλόγως με το αδίκημα που ήθελε κάμει χωριστά ο καθένας, τους ονομάζουν ιερόσυλους και σωματεμπόρους και τυμβωρύχους και κλέφτες και λωποδύτες και τα λοιπά· αν όμως κανείς, εκτός από την περιουσία των πολιτών, τους στερήσει και την προσωπική τους ελευθερία και τους μεταβάλει σε ανδράποδα, αντί για όλα αυτά τα αισχρά ονόματα, ευτυχής άνθρωπος και μακάριος [344c] ονομάζεται, όχι μόνο από τους πατριώτες του, μα και από τους άλλους που λάβουν γνώση των κακουργημάτων του· γιατί, αν καταφέρονται εναντίον της αδικίας, όσοι καταφέρονται, το ίδιο κάνουν όχι γιατί φοβούνται να την κάμουν κι οι ίδιοι, αλλά γιατί φοβούνται να την υποστούν, καλέ μου Σωκράτη· τόσο είναι αλήθεια πως η αδικία, όταν φτάσει σ᾽ ένα τέτοιο βαθμό, είναι πιο ισχυρή και πιο ελεύθερη και πιο δεσποτική από τη δικαιοσύνη και, όπως έλεγα εξαρχής, το δίκαιο είναι το συμφέρον του ισχυροτέρου και πως το άδικο στρέφεται σε κέρδος και ωφέλειά του. |