Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΑΡΡΙΑΝΟΣ

Ἀλεξάνδρου Ἀνάβασις (5.23.1-5.23.7)

[5.23.1] Ὡς δὲ ἐπὶ τὴν ἵππον προσαγαγοῦσαν οὐκ ἐξέδραμον οἱ Ἰνδοὶ ἔξω τῶν ἁμαξῶν, ἀλλ᾽ ἐπιβεβηκότες αὐτῶν ἀφ᾽ ὑψηλοῦ ἠκροβολίζοντο, γνοὺς Ἀλέξανδρος ὅτι οὐκ εἴη τῶν ἱππέων τὸ ἔργον καταπηδήσας ἀπὸ τοῦ ἵππου πεζὸς ἐπῆγε τῶν πεζῶν τὴν φάλαγγα. [5.23.2] καὶ ἀπὸ μὲν τῶν πρώτων ἁμαξῶν οὐ χαλεπῶς ἐβιάσαντο οἱ Μακεδόνες τοὺς Ἰνδούς· πρὸ δὲ τῶν δευτέρων οἱ Ἰνδοὶ παραταξάμενοι ῥᾷον ἀπεμάχοντο, οἷα δὴ πυκνότεροί τε ἐφεστηκότες ἐλάττονι τῷ κύκλῳ καὶ τῶν Μακεδόνων οὐ κατ᾽ εὐρυχωρίαν ὡσαύτως προσαγόντων σφίσιν, ἐν ᾧ τάς τε πρώτας ἁμάξας ὑπεξῆγον καὶ κατὰ τὰ διαλείμματα αὐτῶν ὡς ἑκάστοις προὐχώρει ἀτάκτως προσέβαλλον· ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τούτων ὅμως ἐξώσθησαν οἱ Ἰνδοὶ βιασθέντες πρὸς τῆς φάλαγγος. [5.23.3] οἱ δὲ οὐκέτι ἐπὶ τῶν τρίτων ἔμενον, ἀλλὰ ὡς τάχους εἶχον φυγῇ εἰς τὴν πόλιν κατεκλείσθησαν. καὶ Ἀλέξανδρος ταύτην μὲν τὴν ἡμέραν περιεστρατοπέδευσε τοῖς πεζοῖς τὴν πόλιν ὅσα γε ἠδυνήθη αὐτῷ περιβαλεῖν ἡ φάλαγξ· ἐπὶ πολὺ γὰρ ἐπέχον τὸ τεῖχος τῷ στρατοπέδῳ κυκλώσασθαι οὐ δυνατὸς ἐγένετο· [5.23.4] κατὰ δὲ τὰ διαλείποντα αὐτοῦ, ἵνα καὶ λίμνη οὐ μακρὰν τοῦ τείχους ἦν, τοὺς ἱππέας ἐπέταξεν ἐν κύκλῳ τῆς λίμνης, γνοὺς οὐ βαθεῖαν οὖσαν τὴν λίμνην καὶ ἅμα εἰκάσας ὅτι φοβεροὶ γενόμενοι οἱ Ἰνδοὶ ἀπὸ τῆς προτέρας ἥττης ἀπολείψουσι τῆς νυκτὸς τὴν πόλιν. [5.23.5] καὶ συνέβη οὕτως ὅπως εἴκασεν· ἀμφὶ γὰρ δευτέραν φυλακὴν ἐκπίπτοντες ἐκ τοῦ τείχους οἱ πολλοὶ αὐτῶν ἐνέκυρσαν ταῖς προφυλακαῖς τῶν ἱππέων· καὶ οἱ μὲν πρῶτοι αὐτῶν κατεκόπησαν πρὸς τῶν ἱππέων, οἱ δὲ ἐπὶ τούτοις αἰσθόμενοι ὅτι φυλάσσεται ἐν κύκλῳ ἡ λίμνη ἐς τὴν πόλιν αὖθις ἀνεχώρησαν.
[5.23.6] Ἀλέξανδρος δὲ χάρακί τε διπλῷ περιβάλλει ἵναπερ μὴ εἶργεν ἡ λίμνη τὴν πόλιν καὶ φυλακὰς ἐν κύκλῳ τῆς λίμνης ἀκριβεστέρας κατέστησεν. αὐτὸς δὲ μηχανὰς προσάγειν τῷ τείχει ἐπενόει, ὡς κατασείειν τὸ τεῖχος. αὐτομολήσαντες δὲ αὐτῷ τῶν ἐκ τῆς πόλεώς τινες φράζουσιν, ὅτι ἐν νῷ ἔχοιεν αὐτῆς ἐκείνης τῆς νυκτὸς ἐκπίπτειν ἐκ τῆς πόλεως οἱ Ἰνδοὶ κατὰ τὴν λίμνην, ἵναπερ τὸ ἐκλιπὲς ἦν τοῦ χάρακος. [5.23.7] ὁ δὲ Πτολεμαῖον τὸν Λάγου ἐπιτάττει ἐνταῦθα, τῶν τε ὑπασπιστῶν αὐτῷ δοὺς χιλιαρχίας τρεῖς καὶ τοὺς Ἀγριᾶνας ξύμπαντας καὶ μίαν τάξιν τῶν τοξοτῶν, ἀποδείξας τὸ χωρίον, ᾗπερ μάλιστα εἴκαζε βιάσεσθαι τοὺς βαρβάρους· σὺ δὲ ἐπειδὰν αἴσθῃ, ἔφη, βιαζομένους ταύτῃ, αὐτὸς μὲν ξὺν τῇ στρατιᾷ εἴργειν τοὺς βαρβάρους τοῦ πρόσω, τὸν δὲ σαλπιγκτὴν κέλευε σημαίνειν· ὑμεῖς δέ, ἄνδρες ἡγεμόνες, ἐπειδὰν σημανθῇ, ξὺν τοῖς καθ᾽ αὑτοὺς ἕκαστοι ξυντεταγμένοι ἰέναι ἐπὶ τὸν θόρυβον, ἵνα ἂ ἡ σάλπιγξ παρακαλῇ. ἀποστατήσω δὲ οὐδὲ ἐγὼ τοῦ ἔργου.

[5.23.1] Επειδή οι Ινδοί δεν επιχειρούσαν εξόδους από τα αμάξια τους εναντίον του μακεδονικού ιππικού που πλησίαζε, αλλά ανεβασμένοι επάνω σε αυτά έβαλλαν από ψηλά, ο Αλέξανδρος πήδησε από το άλογό του και πεζός οδήγησε τη φάλαγγα του πεζικού αντιλαμβανόμενος ότι η επιχείρηση αυτή δεν ήταν για το ιππικό. [5.23.2] Οι Μακεδόνες έδιωξαν χωρίς δυσκολία τους Ινδούς από τα αμάξια της πρώτης σειράς. Οι Ινδοί όμως παρατάχθηκαν μπροστά από τα αμάξια της δεύτερης σειράς και αμύνονταν ευκολότερα, επειδή είχαν πράγματι παραταχθεί σε πυκνό σχηματισμό και σε μικρότερο κύκλο, ενώ οι Μακεδόνες εφορμούσαν εναντίον τους χωρίς να έχουν την ίδια άνεση χώρου, αλλά απομάκρυναν τα αμάξια της πρώτης σειράς και ενεργούσαν επιθέσεις χωρίς τάξη από τα κενά διαστήματά τους, όπως μπορούσε ο καθένας. Παρ᾽ όλα αυτά η φάλαγγα έδιωξε τους Ινδούς και από τη δεύτερη σειρά. [5.23.3] Και οι Ινδοί της τρίτης σειράς δεν παρέμειναν πλέον στα αμάξια τους, αλλά τράπηκαν σε φυγή όσο πιο γρήγορα μπορούσαν και κλείσθηκαν στην πόλη τους. Εκείνη τη μέρα ο Αλέξανδρος στρατοπέδευσε με το πεζικό του γύρω από την πόλη, σε όσο τουλάχιστον μέρος της μπόρεσε να κυκλώσει η φάλαγγα, επειδή το τείχος εκτεινόταν επί πολύ και δεν ήταν δυνατό να το κυκλώσει με τον στρατό του. [5.23.4] Στα κενά διαστήματα της στρατοπέδευσης, εκεί όπου υπήρχε και μία λίμνη όχι μακριά από το τείχος, παρέταξε τους ιππείς ολόγυρα από τη λίμνη, επειδή έμαθε ότι η λίμνη δεν ήταν βαθιά και επειδή συμπέρανε ότι οι Ινδοί θα εγκαταλείψουν τη νύχτα την πόλη πανικόβλητοι από την προηγούμενη ήττα τους. [5.23.5] Τα πράγματα συνέβησαν έτσι όπως υπολόγισε ο Αλέξανδρος, δηλαδή κατά την ώρα περίπου της δεύτερης νυκτερινής φρουράς, οι περισσότεροι από αυτούς όρμησαν έξω από τα τείχη τους και έπεσαν επάνω στις προφυλακές των ιππέων. Οι ιππείς αποδεκάτισαν τους πρώτους από αυτούς, ενώ όσοι έρχονταν κατόπιν, μόλις κατάλαβαν ότι η λίμνη φρουρείται ολόγυρα, υποχώρησαν πάλι προς την πόλη τους.
[5.23.6] Ο Αλέξανδρος περιέβαλε την πόλη με διπλό χαράκωμα, όπου δεν εμπόδιζε η λίμνη, και γύρω από αυτήν τοποθέτησε πιο προσεκτικές φρουρές. Ο ίδιος σχεδίαζε να οδηγήσει προς τα τείχη πολιορκητικές μηχανές για να δημιουργήσει ρήγματα, μερικοί όμως από τους πολιορκούμενους, που λιποτάχτησαν προς αυτόν από την πόλη, του είπαν ότι οι Ινδοί είχαν στον νου τους να διαφύγουν τη νύχτα εκείνη από την πόλη προς τη λίμνη, όπου ακριβώς δεν υπήρχε χαράκωμα. [5.23.7] Εκεί ο Αλέξανδρος τοποθέτησε τον Πτολεμαίο, τον γιο του Λάγου, αφού του έδωσε τρεις χιλιαρχίες υπασπιστών και όλους τους Αγριάνες και ένα τάγμα τοξοτών και αφού του υπέδειξε τη θέση, την οποία ακριβώς υπέθετε ότι πιθανότατα θα επιχειρούσαν να παραβιάσουν οι βάρβαροι. «Μόλις αντιληφθείς», του είπε, «ότι οι βάρβαροι επιχειρούν να την παραβιάσουν, εσύ με τον στρατό σου να τους εμποδίσεις να προχωρήσουν και να διατάξεις τον σαλπιγκτή να δώσει το σύνθημα. Και σεις διοικητές, μόλις δοθεί το σύνθημα, να τρέξετε ο καθένας με συνταγμένους τους άνδρες του προς τον θόρυβο, οπουδήποτε σας καλεί η σάλπιγγα. Ούτε και εγώ θα απουσιάσω από την επιχείρηση».