[4.143.1] Κι ο Δαρείος διέσχισε τη Θράκη κι έφτασε στη Χερσόνησο, στη Σηστό· κι αποκεί ο ίδιος του διάβηκε με τα πλοία στην Ασία κι άφησε στρατηγό στην Ευρώπη τον Μεγάβαζο, Πέρση, που κάποτε ο Δαρείος τού έκανε μεγάλη τιμή λέγοντας μπροστά σε Πέρσες ένα τέτοιο λόγο· [4.143.2] δηλαδή, καθώς άπλωσε το χέρι του ο Δαρείος για να φάει ρόδια, μόλις άνοιξε το πρώτο ρόδι, ο αδερφός του ο Αρτάβανος τον ρώτησε τί θα ᾽θελε ν᾽ αποχτήσει σε τέτοιο αριθμό, όσα ήταν τα σπόρια του ροδιού. Κι ο Δαρείος είπε πως προτιμούσε να ᾽χει τόσους Μεγάβαζους, παρά την Ελλάδα στην εξουσία του. [4.143.3] Λοιπόν λέγοντας αυτά μπροστά στους Πέρσες τον τιμούσε, και τότε τον άφησε στρατηγό με ογδόντα χιλιάδες άντρες απ᾽ το στρατό του.
[4.144.1] Αλλά κι ο Μεγάβαζος αυτός άφησε τ᾽ όνομά του για πάντα στη μνήμη των Ελλησποντίων· [4.144.2] φτάνοντας δηλαδή στο Βυζάντιο πληροφορήθηκε πως οι Χαλκηδόνιοι έχτισαν την πόλη τους δεκαεφτά χρόνια πριν από τους Βυζαντίους, κι όταν το πληροφορήθηκε αυτό είπε πως οι Χαλκηδόνιοι έπρεπε να ήταν εκείνο τον καιρό τυφλοί· γιατί πώς αλλιώς, να ᾽χουν μπροστά τους το καλύτερο μέρος για να χτίσουν πόλη και να προτιμήσουν το κατώτερο, ε, θα ᾽ταν τυφλοί οι άνθρωποι. [4.144.3] Λοιπόν ο Μεγάβαζος αυτός τότε έμεινε πίσω στην περιοχή του Ελλησπόντου και υποδούλωνε όσους δεν ήταν με το μέρος των Περσών.
[4.145.1] Αυτός λοιπόν έκανε αυτές τις επιχειρήσεις, ενώ τον ίδιο ακριβώς καιρό στάλθηκε άλλο μεγάλο εκστρατευτικό σώμα εναντίον της Λιβύης, με πρόφαση που θα εκθέσω, αφού πρώτα διηγηθώ τα εξής. [4.145.2] Τα παιδιά των παιδιών των αντρών που επιβιβάστηκαν στην Αργώ αποδιώχτηκαν από τους Πελασγούς, που άρπαξαν τις γυναίκες των Αθηναίων από τη Βραυρώνα, κι αποδιωγμένα απ᾽ αυτούς από τη Λήμνο, έφυγαν με τα καράβια τους κι αρμένισαν προς τη Λακωνία, όπου εγκαταστάθηκαν στον Ταΰγετο κι άναβαν φωτιές. [4.145.3] Βλέποντάς τους οι Λακεδαιμόνιοι έστειλαν αγγελιοφόρο, για να μάθουν ποιοί είναι κι από πού· κι αυτοί στην ερώτηση του αγγελιοφόρου αποκρίθηκαν πως ήταν Μινύες και παιδιά των ηρώων που ταξίδεψαν με την Αργώ, που τους έσπειραν όταν έπιασαν στεριά στη Λήμνο. [4.145.4] Κι οι Λακεδαιμόνιοι ακούοντας τα καθέκαστα για την καταγωγή των Μινύων έστειλαν για δεύτερη φορά αγγελιοφόρο και ρωτούσαν τί ήθελαν κι ήρθαν στη χώρα τους και γιατί άναβαν φωτιές. Κι αυτοί αποκρίθηκαν ότι, αποδιωγμένοι από τους Πελασγούς, ήρθαν στη γη των πατέρων τους· πως, σε καμιά άλλη χώρα δεν είχαν αυτό το δικαίωμα, όσο εδώ· και πως το αίτημά τους είναι να ζήσουν μαζί τους παίρνοντας το μερίδιό τους στ᾽ αξιώματα και κλήρο γης. [4.145.5] Κι οι Λακεδαιμόνιοι πρόθυμα δέχτηκαν στη χώρα τους τούς Μινύες με τους όρους που πρόβαλαν αυτοί. Εκείνο που τους έκανε να τους δεχτούν με τόση προθυμία ήταν που ανάμεσα στους Αργοναύτες ήταν κι οι γιοι του Τυνδάρεω. Δέχτηκαν λοιπόν τους Μινύες και τους έδωσαν κλήρο στη γη και τους μοίρασαν ανάμεσα στις φυλές τους. Κι εκείνοι αμέσως παντρεύτηκαν γυναίκες του τόπου· αυτές που έφεραν από τη Λήμνο τις πάντρεψαν με άλλους.
[4.146.1] Λοιπόν, δεν πέρασε πολύς καιρός και νά που οι Μινύες έγιναν προκλητικοί, προβάλλοντας την απαίτηση να ᾽χουν κι αυτοί σειρά για το βασιλικό αξίωμα και κάνοντας κι άλλα ανεπίτρεπτα. [4.146.2] Οι Λακεδαιμόνιοι λοιπόν αποφάσισαν να τους σκοτώσουν· τους έπιασαν και τους έβαλαν στη φυλακή· κι οι Λακεδαιμόνιοι, όσους είναι να σκοτώσουν, τους σκοτώνουν τη νύχτα — ποτέ τη μέρα· [4.146.3] ενώ λοιπόν ήταν να τους εκτελέσουν, οι γυναίκες των Μινύων, που ήταν ντόπιες και θυγατέρες των προεστών της Σπάρτης, ζήτησαν τη χάρη να μπουν στη φυλακή και να συζητήσει η καθεμιά τους με τον άντρα της. Και τους δόθηκε η άδεια, γιατί πίστευαν ότι αποκλείεται αυτές να κάνουν κάποιο δόλο. [4.146.4] Κι αυτές μόλις μπήκαν μέσα έκαναν το εξής: έδωσαν όλα τα ρούχα που φορούσαν στους άντρες τους κι αυτές πήραν των αντρών τους τα ρούχα. Κι οι Μινύες φόρεσαν τα ρούχα των γυναικών και, σα να ᾽ταν γυναίκες, βγήκαν έξω, κι αφού γλίτωσαν μ᾽ αυτό τον τρόπο, πήγαν πάλι κι εγκαταστάθηκαν στον Ταΰγετο.
[4.147.1] Και τον ίδιο καιρό ακριβώς ο Θήρας, ο γιος του Αυτεσίωνα, γιου του Τεισαμενού, γιου του Θερσάνδρου, γιου του Πολυνείκη, ξεκινούσε από τη Σπάρτη για να ιδρύσει αποικία. [4.147.2] Κι ο Θήρας αυτός, που ήταν Καδμείος από καταγωγή, ήταν αδερφός της μητέρας των παιδιών του Αριστοδήμου, του Ευρυσθένη και του Προκλή· κι όσο τα παιδιά ήταν ανήλικα, ο Θήρας κρατούσε τη βασιλεία στη Σπάρτη ως επίτροπός τους. [4.147.3] Όταν όμως οι ανεψιοί του μεγάλωσαν και πήραν στα χέρια τους την εξουσία, τότε ο Θήρας (του ήταν ανυπόφορο να τον εξουσιάζουν άλλοι, αυτόν που είχε απολαύσει την εξουσία), αρνήθηκε να μείνει στη Λακεδαίμονα, αλλά είπε πως φεύγει με καράβι στους συγγενείς του. [4.147.4] Λοιπόν, στο νησί που τώρα λέγεται Θήρα, προηγουμένως όμως αυτό το ίδιο λεγόταν Καλλίστη, ζούσαν απόγονοι του Μεμβλιάρου, του γιου του Ποικίλου, από τη Φοινίκη. Γιατί ο Κάδμος, ο γιος του Αγήνορα, αναζητώντας την Ευρώπη, αποβιβάστηκε στο νησί που σήμερα λέγεται Θήρα· κι αφού αποβιβάστηκε, είτε του άρεσε ο τόπος είτε για όποιον άλλο λόγο θέλησε να το κάνει αυτό, τέλος πάντων, άφησε σ᾽ εκείνο το νησί κι άλλους Φοίνικες, μάλιστα κι έναν συγγενή του, τον Μεμβλίαρο. [4.147.5] Οι απόγονοί του λοιπόν όριζαν το νησί που λεγόταν Καλλίστη, οχτώ κιόλας γενιές προτού φτάσει ο Θήρας από τη Λακεδαίμονα.
[4.148.1] Λοιπόν, για το νησί αυτών ξεκίνησε να ιδρύσει αποικία ο Θήρας έχοντας μαζί του λαό απ᾽ όλες τις φυλές της Σπάρτης, για να ζήσει μαζί τους, όχι να τους αποδιώξει από τον τόπο τους —κάθε άλλο!—, ίσα ίσα αποζητούσε τη φιλία τους. [4.148.2] Και καθώς οι Μινύες ύστερ᾽ από την απόδρασή τους από τη φυλακή εγκαταστάθηκαν στον Ταΰγετο κι οι Λακεδαιμόνιοι ήθελαν να τους σκοτώσουν, ο Θήρας ζήτησε χάρη γι᾽ αυτούς, να μη τους σκοτώσουν, κι αναλάμβανε ο ίδιος να τους οδηγήσει έξω από τη χώρα. [4.148.3] Οι Λακεδαιμόνιοι έκαναν δεκτή την πρότασή του κι έτσι κατευθύνθηκε με τρεις τριακοντόρους στους απογόνους του Μεμβλιάρου, όμως δεν πήρε μαζί του όλους τους Μινύες, μόνο κάτι λίγους. [4.148.4] Γιατί οι περισσότεροι απ᾽ αυτούς στράφηκαν εναντίον των Παρεωρητών και των Καυκώνων, τους απόδιωξαν από τη χώρα τους κι ύστερα οι ίδιοι τους χωρίστηκαν σε έξι λόχους και έχτισαν σ᾽ αυτή την περιοχή τις εξής πόλεις: το Λέπρεο, τη Μάκιστο, τις Φρίξες, τον Πύργο, το Έπιο, το Νούδιο· στην εποχή μας τις περισσότερες απ᾽ αυτές τις κυρίεψαν οι Ηλείοι. Και το νησί πήρε τ᾽ όνομά του από τον οικιστή του, τον Θήρα.
[4.149.1] Και καθώς ο γιος του αρνήθηκε ν᾽ ανεβεί μαζί του στο καράβι, «Κοίταξε, του είπε, σ᾽ αφήνω εδώ αρνί ανάμεσα σε λύκους»· απ᾽ αυτή τη φράση δόθηκε στο νεαρό το όνομα Οιόλυκος, και του έμεινε. Από τον Οιόλυκο γεννήθηκε ο Αιγέας κι απ᾽ αυτόν πήραν τ᾽ όνομά τους οι Αιγείδες, φυλή μεγάλη στη Σπάρτη. [4.149.2] Αλλά, καθώς οι άνθρωποι αυτής της φυλής έβλεπαν πως δεν τους ζούσαν τα παιδιά, πήραν χρησμό και ίδρυσαν ναό στ᾽ όνομα των Ερινύων του Λαΐου και του Οιδίποδα, κι έκτοτε τούς ζούσαν. Ακριβώς το ίδιο έγινε και στη Θήρα αργότερα στους απογόνους αυτών των ανθρώπων.