Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΠΙΝΔΑΡΟΣ

Ὀλυμπιονίκαις (1.1-1.29)


ΟΛΥΜΠΙΟΝΙΚΑΙΣ I

ΙΕΡΩΝΙ ΣΥΡΑΚΟΣΙΩΙ ΚΕΛΗΤΙ


Ἄριστον μὲν ὕδωρ, ὁ δὲ χρυσὸς αἰθόμενον πῦρ [στρ. α]
ἅτε διαπρέπει νυκτὶ μεγάνορος ἔξοχα πλούτου·
εἰ δ᾽ ἄεθλα γαρύεν
ἔλδεαι, φίλον ἦτορ,
5μηκέτ᾽ ἀελίου σκόπει
ἄλλο θαλπνότερον ἐν ἁμέρᾳ φαεν-
νὸν ἄστρον ἐρήμας δι᾽ αἰθέρος,
μηδ᾽ Ὀλυμπίας ἀγῶνα φέρτερον αὐδάσομεν·
ὅθεν ὁ πολύφατος ὕμνος ἀμφιβάλλεται
σοφῶν μητίεσσι, κελαδεῖν
10Κρόνου παῖδ᾽ ἐς ἀφνεὰν ἱκομένους
μάκαιραν Ἱέρωνος ἑστίαν,

θεμιστεῖον ὃς ἀμφέπει σκᾶπτον ἐν πολυμήλῳ [ἀντ. α]
Σικελίᾳ δρέπων μὲν κορυφὰς ἀρετᾶν ἄπο πασᾶν,
ἀγλαΐζεται δὲ καί
15μουσικᾶς ἐν ἀώτῳ,
οἷα παίζομεν φίλαν
ἄνδρες ἀμφὶ θαμὰ τράπεζαν. ἀλλὰ Δω-
ρίαν ἀπὸ φόρμιγγα πασσάλου
λάμβαν᾽, εἴ τί τοι Πίσας τε καὶ Φερενίκου χάρις
νόον ὑπὸ γλυκυτάταις ἔθηκε φροντίσιν,
20ὅτε παρ᾽ Ἀλφεῷ σύτο δέμας
ἀκέντητον ἐν δρόμοισι παρέχων,
κράτει δὲ προσέμειξε δεσπόταν,

Συρακόσιον ἱπποχάρ- [ἐπῳδ. α]
μαν βασιλῆα· λάμπει δέ οἱ κλέος
ἐν εὐάνορι Λυδοῦ Πέλοπος ἀποικίᾳ·
25τοῦ μεγασθενὴς ἐράσσατο Γαιάοχος
Ποσειδάν, ἐπεί νιν καθαροῦ λέβη-
τος ἔξελε Κλωθώ,
ἐλέφαντι φαίδιμον ὦμον κεκαδμένον.
ἦ θαύματα πολλά, καί πού τι καὶ βροτῶν
28bφάτις ὑπὲρ τὸν ἀλαθῆ λόγον
δεδαιδαλμένοι ψεύδεσι ποικίλοις
ἐξαπατῶντι μῦθοι.


ΟΛΥΜΠΙΟΝΙΚΟΣ Α᾽

ΓΙΑ ΤΟΝ ΙΕΡΩΝΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΥΡΑΚΟΥΣΕΣ

ΝΙΚΗΤΗ ΣΕ ΙΠΠΟΔΡΟΜΙΑ


Τίποτε πιο πολύτιμο απ᾽ το νερό· και το χρυσάφι, σαν τη φωτιά που καίει [στρ. α]
στο σκοτάδι, λαμποκοπάει περίλαμπρα ανάμεσα στους θησαυρούς
που τους ανθρώπους μεγαλύνουν.
Αλλ᾽ αν τους άθλους να τραγουδήσεις
λαχταράς, καρδιά μου,
5μη θες να δεις εξόν από τον ήλιο
άλλο άστρο να φέγγει την ημέρα με πιο ζωογόνα θέρμη
μέσα στον έρημο αιθέρα,
κι από της Ολυμπίας τους αγώνες άλλον πιο ξακουστό να ψάλουμε δεν έχει.
Εκείθε ο χιλιοτραγουδημένος ύμνος μέσα του κλείνει
την έμπνευση των ποιητών που θέλουν το γιο του Κρόνου να δοξάσουν
10φτάνοντας την πλούσια
κι ευλογημένη εστία του Ιέρωνα,

που της δικαιοσύνης κρατάει το σκήπτρο στη Σικελία [αντ. α]
με τα πολλά κοπάδια, κι όλες τις αρετές κορφολογάει
και λαμπρύνεται
15με του τραγουδιού το άνθος,
που του λέμε συχνά
στο φιλικό τραπέζι γύρω. Εμπρός, τη δωρική
τη φόρμιγγα πάρε απ᾽ το ξυλοκάρφι,
αν της Πίσας η δόξα και του Φερενίκου
γλυκύτατη έγνοια ξύπνησε στο νου σου,
20όταν κοντά στον Αλφειό τίναξε το κορμί του
δίχως να κεντηθεί και πήρε δρόμο
χαρίζοντας στον κύριό του νίκη,

στον Συρακόσιο βασιλιά [επωδ. α]
που τ᾽ άλογα λατρεύει. Και τώρα λάμπει η δόξα του
στου Λυδού Πέλοπα την αποικία που βγάζει παλικάρια.
25Αυτόν τον ερωτεύτηκε ο κραταιός ο Ποσειδών που τη γη περιζώνει,
καθώς τον έβγαλε η Κλωθώ
απ᾽ το λεβέτι το αγνό
με τον λαμπρό του φιλντισένιο ώμο να ξεχωρίζει.
Αληθινά, υπάρχουν θαύματα πολλά, και κάπου κάπου των θνητών
τα λόγια πιο πέρ᾽ απ᾽ την αλήθεια φτάνουν: 28β
με ψεύτικα στολίδια πλουμισμένοι
εξαπατούν οι μύθοι.


ΠΡΩΤΟΣ ΟΛΥΜΠΙΟΝΙΚΗΣ

(ΙΕΡΩΝΙ ΣΥΡΑΚΟΣΙΩΙ ΚΕΛΗΤΙ)


Πρώτο μες σ᾽ όλα το νερό, και το χρυσάφι [στρ. α]
σαν μες στη νύχτα λαμπερή φωτιά,
περίσσια ξεχωρίζει
απ᾽ τους μεγαλοδύναμους τους θησαυρούς.
Μ᾽ αν, ω ψυχή μου, αγώνες λαχταράς
5να ψάλεις, μη ζητάς άλλο άστρο την ημέρα
από τον ήλιο φλογερότερο
μέσα στον έρημον αιθέρα·
μηδ᾽ απ᾽ της Ολυμπίας άλλον πιο τρανό
αγώνα θα ᾽χομε να πούμε· απ᾽ όπου
ο ύμνος ο μυριολάλητος
στις φρένες περιχύνεται των ποιητών
κι έρχουνται να δοξολογήσουν
10το γιο του Κρόνου, εδώ στην πλούσια
του Ιέρωνα κι ευτυχισμένη εστία

που κυβερνά στη Σικελία την πολυπρόβατη [αντ. α]
το σκήπτρο της δικαιοσύνης
τρυγώντας όλων τις κορφές των αρετών,
μα ξέρει και να χαίρεται
15τ᾽ άνθη των τραγουδιών,
καθώς του παίζομε συχνά
γύρω στα φιλικά του εμείς τραπέζια.
Μα έλα ξεκρέμνα απ᾽ το καρφί
τη δωρική τη λύρα σου, αν η δόξα
της Ολυμπίας και του Φερένικου
το νου σου σ᾽ έγνοιες έριξε γλυκύτατες,
20όταν χιμούσε στ᾽ Αλφειού πλάι τις όχτες
ακέντητο στο δρόμο δίνοντας κορμί
κι οδήγαε τον αφέντη του στη νίκη

τον ιπποθρόφο Συρακόσιο βασιλιά. [επωδ. α]
Και λάμπ᾽ η δόξα του στην πολυφήμιστη
την αποικία του λυδού Πέλοπα,
25που ο παντοδύναμος τον ερωτεύτηκε
ο κοσμοζώστης Ποσειδώνας
γιατί από την καθαρή λεκάνη του λουτρού
τον έβγαλε ωριοφάνταχτο η Κλωθώ
με ξέλαμπρον ελεφαντένιο νώμο.
Θαύματ᾽ αλήθεια είναι πολλά,
και κάπου κι όσα οι άνθρωποι ιστορούνε
έξω από κάθε αλήθειας βγαίνουν νόημα.
Τα παραμύθια, με λογής λογής
ψέματα ξομπλιασμένα, μας ξεγελούνε.