Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΘΕΟΚΡΙΤΟΣ

Εἰδύλλια (17.77-17.120)


Μυρίαι ἄπειροί τε καὶ ἔθνεα μυρία φωτῶν
λήιον ἀλδήσκουσιν ὀφελλόμεναι Διὸς ὄμβρῳ,
ἀλλ᾽ οὔτις τόσα φύει ὅσα χθαμαλὰ Αἴγυπτος,
80 Νεῖλος ἀναβλύζων διερὰν ὅτε βώλακα θρύπτει,
οὐδέ τις ἄστεα τόσσα βροτῶν ἔχει ἔργα δαέντων.
τρεῖς μέν οἱ πολίων ἑκατοντάδες ἐνδέδμηνται,
τρεῖς δ᾽ ἄρα χιλιάδες τρισσαῖς ἐπὶ μυριάδεσσι,
δοιαὶ δὲ τριάδες, μετὰ δέ σφισιν ἐννεάδες τρεῖς·
85 τῶν πάντων Πτολεμαῖος ἀγήνωρ ἐμβασιλεύει.
καὶ μὴν Φοινίκας ἀποτέμνεται Ἀρραβίας τε
καὶ Συρίας Λιβύας τε κελαινῶν τ᾽ Αἰθιοπήων·
Παμφύλοισί τε πᾶσι καὶ αἰχμηταῖς Κιλίκεσσι
σαμαίνει, Λυκίοις τε φιλοπτολέμοισί τε Καρσί
90 καὶ νάσοις Κυκλάδεσσιν, ἐπεί οἱ νᾶες ἄρισται
πόντον ἐπιπλώοντι, θάλασσα δὲ πᾶσα καὶ αἶα
καὶ ποταμοὶ κελάδοντες ἀνάσσονται Πτολεμαίῳ,
πολλοὶ δ᾽ ἱππῆες, πολλοὶ δέ μιν ἀσπιδιῶται
χαλκῷ μαρμαίροντι σεσαγμένοι ἀμφαγέρονται.
95Ὄλβῳ μὲν πάντας κε καταβρίθοι βασιλῆας·
τόσσον ἐπ᾽ ἆμαρ ἕκαστον ἐς ἀφνεὸν ἔρχεται οἶκον
πάντοθε. λαοὶ δ᾽ ἔργα περιστέλλουσιν ἕκηλοι·
οὐ γάρ τις δηίων πολυκήτεα Νεῖλον ὑπερβάς
πεζὸς ἐν ἀλλοτρίαισι βοὰν ἐστάσατο κώμαις,
100 οὐδέ τις αἰγιαλόνδε θοᾶς ἐξήλατο ναός
θωρηχθεὶς ἐπὶ βουσὶν ἀνάρσιος Αἰγυπτίῃσιν·
τοῖος ἀνὴρ πλατέεσσιν ἐνίδρυται πεδίοισι
ξανθοκόμας Πτολεμαῖος, ἐπιστάμενος δόρυ πάλλειν,
ᾧ ἐπίπαγχυ μέλει πατρώια πάντα φυλάσσειν
105 οἷ᾽ ἀγαθῷ βασιλῆι, τὰ δὲ κτεατίζεται αὐτός.
οὐ μὰν ἀχρεῖός γε δόμῳ ἐνὶ πίονι χρυσός
μυρμάκων ἅτε πλοῦτος ἀεὶ κέχυται μογεόντων·
ἀλλὰ πολὺν μὲν ἔχοντι θεῶν ἐρικυδέες οἶκοι,
αἰὲν ἀπαρχομένοιο σὺν ἄλλοισιν γεράεσσι,
110 πολλὸν δ᾽ ἰφθίμοισι δεδώρηται βασιλεῦσι,
πολλὸν δὲ πτολίεσσι, πολὺν δ᾽ ἀγαθοῖσιν ἑταίροις.
οὐδὲ Διωνύσου τις ἀνὴρ ἱεροὺς κατ᾽ ἀγῶνας
ἵκετ᾽ ἐπιστάμενος λιγυρὰν ἀναμέλψαι ἀοιδάν,
ᾧ οὐ δωτίναν ἀντάξιον ὤπασε τέχνας.
115 Μουσάων δ᾽ ὑποφῆται ἀείδοντι Πτολεμαῖον
ἀντ᾽ εὐεργεσίης. τί δὲ κάλλιον ἀνδρί κεν εἴη
ὀλβίῳ ἢ κλέος ἐσθλὸν ἐν ἀνθρώποισιν ἀρέσθαι;
τοῦτο καὶ Ἀτρεΐδαισι μένει· τὰ δὲ μυρία τῆνα
ὅσσα μέγαν Πριάμοιο δόμον κτεάτισσαν ἑλόντες
120 ἄορι, γᾷ κέκρυπται, ὅθεν πάλιν οὐκέτι νόστος.


Χιλιάδες χώρες και λαοί χιλιάδες και χιλιάδες
δουλεύουν τη σπαρμένη γη κι ο Ζευς τηνε ποτίζει,
μα σαν αυτή την Αίγυπτο, που πλημμυρίζει ο Νείλος,
80κι ο Νείλος πλημμυρίζοντας το χώμα μαλακώνει,
τόσο καλή και καρπερή καμιά άλλη γη δεν είναι.
Ούτ᾽ έχει κι άλλος βασιλιάς τόσες δουλεύτρες χώρες
και χώρες αλογάριαστες, απάνω από τρακόσες,
85όπως ο μεγαλόπρεπος εκείνος Πτολεμαίος.
Κι είναι δικό του το πολύ το μέρος της Φοινίκης
και της Συρίας το πιότερο μα και της Αραβίας
και της Λιβύας το πιο πολύ και της Αιθιοπίας.
Κι οι Πάμφυλοι κι οι Κίλικες, τα παλληκάρια εκείνα,
κι οι Κάρες οι πολεμικοί, στις προσταγές του είν᾽ όλοι
90και τα Κυκλαδικά νησιά κι αυτά στις προσταγές του·
και τα λαμπρά καράβια του τον πόντον αρμενίζουν,
κι όλ᾽ η στεριά κι η θάλασσα, τα γάργαρα ποτάμια,
τον Πτολεμαίο το βασιλιά για βασιλιά γνωρίζουν.
Και καβαλάρηδες πολλοί κι ασπιδοφόροι τόσοι
τον τριγυρνούν αστράφτοντας στα χάλκινα άρματά των.
95Κι όλους και κάθε βασιλιά στα πλούτη ξαρπενάει·
τόσο το βιος από παντού μέρα με την ημέρα
στα πλούσια τα παλάτια του συνάζεται κι αυξαίνει.

Μα κι ο λαός του ατάραχα κι ειρηνικά δουλεύει.
Ποιός τάχα εχθρός απ᾽ τη στεριά, διαβαίνοντας το Νείλο,
θενά ᾽ρθει μες στις χώρες του να τις αναστατώσει,
100και ποιός από τη θάλασσα θενά ᾽βγει απ᾽ το καράβι
και σαν εχθρός θενα ριχτεί στων Αιγυπτίων τα βόδια,
ενόσο αυτές τις χώρες του φυλάει ο Πτολεμαίος
ο ξανθομάλλης βασιλιάς με την παλληκαριά του;
Κι έχει την έννοια να κρατά και την κληρονομιά του
105και σαν μεγάλος βασιλιάς να την αυξαίνει ακόμα.
Όμως δεν είναι ανώφελο το βιος όπου συνάζει
όπως το βιος που ακούραστα συνάζουν τα μερμήγκια.
Στους μεγαλόπρεπους ναούς δίνει πολύ απ᾽ το βιος του
και με θυσίες παντοτινές και με χαρίσματα άλλα.
110Σε κάθε ανδρείο βασιλιά πλούτη πολλά χαρίζει,
χαρίζει και στις χώρες του και στους καλούς του φίλους.
Ούτ᾽ ήρθε απ᾽ του Διόνυσου τους ιερούς αγώνας
τραγουδιστής γλυκόφωνος, τεχνίτης στο τραγούδι
που να μην πήρε πληρωμήν όση στην τέχνη αξίζει.
115Τον τραγουδούν οι ποιηταί για όσα καλά τους κάνει.
Και τί είναι πιο καλύτερο στον πλούσιο τον άντρα
από τη δόξα την τρανή που οι Μούσες του χαρίζουν;
Εκείν᾽ η δόξα πάντοτε μένει στους γιους του Ατρείδη·
τ᾽ αμέτρητα τα λάφυρα που βρήκαν και που πήραν,
όταν το πόδι επάτησαν στου Πρίαμου τα παλάτια,
120εκείνα τα ᾽κρυψεν η γη και δεν ξαναγυρίζουν.