[159] Για να μιλήσω και για την τέταρτη περίοδο της πολιτικής του δράσης και την κατάσταση που επικρατεί αυτή τη στιγμή, επιθυμώ να σας υπενθυμίσω ότι ο Δημοσθένης εγκατέλειψε όχι μόνο τη θέση του στη μάχη ως στρατιώτης αλλά και τη θέση του ως πολίτης, παίρνοντας μια τριήρη σας και μαζεύοντας χρήματα από τους Έλληνες. Όταν όμως η απροσδόκητη σωτηρία μας τον έφερε πίσω στην πόλη, τον πρώτο καιρό ήταν ένας τρομοκρατημένος άνθρωπος· ανέβαινε στο βήμα μισοπεθαμένος και σας παρακαλούσε να τον εκλέξετε φύλακα της ειρήνης. Αλλά εσείς, τον πρώτο καιρό, δεν επιτρέπατε ούτε και στα ψηφίσματα να αναγράφεται το όνομα του Δημοσθένη, αλλά αναθέσατε αυτή την τιμή στον Ναυσικλή. Και τώρα έχει την αξίωση και να στεφανωθεί.
[160] Όταν δολοφονήθηκε ο Φίλιππος και ανήλθε στον θρόνο ο Αλέξανδρος, άρχισε πάλι να διηγείται τις τερατολογίες του· έγινε αιτία να ιδρυθεί ιερό για τον Παυσανία, κατέστησε τη Βουλή υπόλογο για θυσίες χαρμόσυνων ειδήσεων και κόλλησε στον Αλέξανδρο το παρατσούκλι «Μαργίτης»· είχε μάλιστα το θράσος να λέει ότι δεν σκόπευε να το κουνήσει από τη Μακεδονία· του ήταν αρκετό, έλεγε, να κάνει περίπατο στην Πέλλα και να παρατηρεί τα σπλάχνα των ιερών σφαγίων. Και υποστήριζε πως όλα αυτά που έλεγε δεν ήταν προϊόντα της φαντασίας του, αλλά προέρχονταν από έγκυρες πληροφορίες ότι η παλικαριά εξαγοράζεται με αίμα. Και τα έλεγε αυτά ο άνθρωπος που δεν είχε αίμα και έκρινε τον Αλέξανδρο όχι από τα φυσικά του χαρίσματα αλλά με βάση τη δική του ανανδρία. [161] Και, ενώ οι Θεσσαλοί είχαν πάρει ήδη την απόφαση να εκστρατεύσουν εναντίον της πόλης μας και ο νεαρός Αλέξανδρος για πρώτη φορά είχε γίνει πυρ και μανία με μας, και δικαιολογημένα, ο Δημοσθένης, που είχε εκλεγεί από σας αντιπρόσωπος για τον Αλέξανδρο, που με τον στρατό του βρισκόταν στα περίχωρα της Θήβας, έκανε πίσω από τα μέσα του Κιθαιρώνα και επέστρεψε στην πόλη. Έτσι, ούτε στην ειρήνη ούτε στον πόλεμο πρόσφερε τον εαυτό του χρήσιμο στην πατρίδα. Και το πιο φοβερό από όλα, ενώ εσείς δεν τον παραδώσατε στον Αλέξανδρο ούτε και επιτρέψατε να δικαστεί στο πανελλήνιο συνέδριο, αυτός σας έχει προδώσει, εφόσον βέβαια είναι αλήθεια όσα διαδίδονται. [162] Γιατί, όπως λένε το πλήρωμα της Παράλου και οι προς τον Αλέξανδρο αντιπρόσωποί σας, και εύλογα δεν τίθεται αμφισβήτηση περί αυτού, υπάρχει κάποιος Αριστίων από τις Πλαταιές, γιος του Αριστόβουλου του φαρμακοπώλη, που κάποιος από σας ίσως τον γνωρίζει. Αυτός, τέλος πάντων, ο νεαρός, γνωστός για την ομορφιά του, έζησε για πολύν καιρό στο σπίτι του Δημοσθένη. Εάν εκεί του έκαναν κάτι ή αυτός έκανε είναι αμφισβητήσιμο· ό,τι και να είναι πάντως, για μένα δεν είναι καθόλου τιμητικό να μιλήσω γι᾽ αυτό. Αυτός λοιπόν ο νεαρός, που κανένας δεν ξέρει ποιος τέλος πάντων είναι και πώς έχει ζήσει, κατάφερε, όπως μαθαίνω, με κολακείες να αποκτήσει την εύνοια του Αλέξανδρου και εισχώρησε στο περιβάλλον του. Μέσω αυτού έστειλε ο Δημοσθένης γράμματα στον Αλέξανδρο, εξασφάλισε ένα είδος αμνηστίας και συμφιλίωσης, και η κολακεία προς τον Μακεδόνα βασιλιά έχει ξεχειλίσει.
[163] Πόσο ταιριάζουν τα γεγονότα με την κατηγορία αυτή, δείτε το από το εξής: αν ο Δημοσθένης σκεφτόταν κάτι από αυτά και διέκειτο εχθρικά προς τον Αλέξανδρο, όπως ισχυρίζεται, του έχουν παρουσιαστεί τρεις θαυμάσιες ευκαιρίες, από τις οποίες καμιά δεν φαίνεται να έχει εκμεταλλευτεί. Η πρώτη ήταν όταν ο Αλέξανδρος είχε προ ολίγου ανέλθει στον θρόνο και, ενώ ακόμη η θέση του δεν είχε σταθεροποιηθεί, είχε περάσει στην Ασία, τότε που ο βασιλιάς των Περσών βρισκόταν στην ακμή της δύναμής του, διαθέτοντας στόλο, χρήματα και χερσαίες δυνάμεις, και που με μεγάλη του χαρά θα σας δεχόταν στη συμμαχία του λόγω των επαπειλούμενων κινδύνων. Είπες τίποτε τότε, Δημοσθένη; Πρότεινες κάποιο ψήφισμα; Να υποθέσω, αν θέλεις, ότι φοβήθηκες και έδειξες και εδώ τον χαρακτήρα σου; Μα η ευκαιρία για το συμφέρον της πόλης δεν αναβάλλεται από τη δειλία του πολιτικού ανδρός. [164] Η δεύτερη ευκαιρία ήταν όταν ο Δαρείος είχε κατεβεί με όλες τις δυνάμεις του και ο Αλέξανδρος ήταν αποκλεισμένος στην Κιλικία χωρίς καθόλου εφόδια, όπως εσύ ισχυριζόσουν, και κόντευε ανά πάσα στιγμή να καταπατηθεί, κατά τα λεγόμενά σου και πάλι, από το ιππικό των Περσών, τότε που η πόλη δεν χωρούσε την αηδία που προκαλούσες και τις επιστολές που, κρατώντας στα δάχτυλά σου, περιέφερες εδώ και εκεί, δείχνοντας σε κάποιους το πρόσωπό μου ως ανθρώπου τρομοκρατημένου και απελπισμένου, αποκαλώντας με «χρυσοκέρατο» και υποστηρίζοντας ότι είχα φορέσει ήδη το στεφάνι για να θυσιαστώ, εάν θα συνέβαινε κάποιο ατύχημα στον Αλέξανδρο, ούτε και τότε έκανες τίποτε, αλλά το ανέβαλες για κάποια καλύτερη περίσταση.
[165] Θα τα προσπεράσω όμως όλα αυτά και θα αναφερθώ στα πρόσφατα γεγονότα. Οι Λακεδαιμόνιοι λοιπόν και οι μισθοφόροι τους νίκησαν σε μια μάχη και αφάνισαν τον στρατό του Κόρραγου. Είχαν συμπαραταχθεί με αυτούς οι Ηλείοι, όλοι οι Αχαιοί, εκτός από τους Πελληνείς, και όλη η Αρκαδία, εκτός από τη Μεγαλόπολη, που πολιορκούνταν και από ημέρα σε ημέρα αναμενόταν η κατάληψή της. Ο Αλέξανδρος στο μεταξύ βρισκόταν πέρα από τον Αρκτικό πόλο και είχε πάει στην άκρη σχεδόν της οικουμένης, ενώ ο Αντίπατρος συγκέντρωνε στρατό εδώ και πολύν καιρό και το μέλλον ήταν αβέβαιο. Απόδειξέ μας, Δημοσθένη, σε ποιές ενέργειες προέβης τότε ή ποιές ήταν οι προτάσεις που έκανες· και, αν θέλεις, σου παραχωρώ το βήμα, ώσπου να μας απαντήσεις. [166] Δεν μιλάς όμως· σε καταλαβαίνω, γιατί δεν έχεις τι να πεις. Όσα όμως έλεγες τότε θα τα πω τώρα εγώ. Δεν θυμάστε τα σιχαμερά και απίθανα λόγια του; Πώς αντέχατε να τα ακούτε, άνθρωποι από σίδερο; Τότε που ανέβηκε στο βήμα και έλεγε: «Κάποιοι τρυγούν την πόλη, έχουν κόψει με δόλιο τρόπο τα νεύρα της δημοκρατίας, μας πλέκουν σαν τις βέργες των καλαθιών, μας σπρώχνουν κάποιοι στα στενά σαν τις βελόνες.» [167] Τι είναι αυτά πανούργε; Λόγια ή τερατολογήματα; Και όταν πάλι στριφογύριζες πάνω στο βήμα και έλεγες, αντιπράττοντας τάχα προς τον Αλέξανδρο: «παραδέχομαι πως εγώ ξεσήκωσα τους Λάκωνες· παραδέχομαι ότι κινώ σε αποστασία τους Θεσσαλούς και τους Περραιβούς.» Εσύ κινείς σε αποστασία τους Θεσσαλούς; Θα μπορούσες εσύ να κινήσεις σε εξέγερση έστω και ένα χωριό; Μπορείς να πλησιάσεις εσύ όχι πόλη αλλά σπίτι, αν σ᾽ αυτό υπάρχει κίνδυνος; Αλλ᾽, αν κάπου μοιράζονται χρήματα, θα καθόσουν εκεί και δεν θα το κουνούσες· πράξη όμως αντρίκεια δεν θα έκανες ποτέ. Και, αν συμβεί κάτι καλό από μόνο του, θα το οικειοποιηθείς και θα συνδέσεις και το όνομά σου με το γεγονός· αν όμως παρουσιαστεί κάποιος κίνδυνος, θα το βάλεις στα πόδια· και, αν γλιτώσουμε από τον κίνδυνο αυτόν, θα ζητήσεις δωρεές και θα αξιώσεις να στεφανωθείς με χρυσά στεφάνια.