[9] Μολονότι η ανδρεία σχετίζεται με τα θάρρη και τους φόβους, δεν σχετίζεται με τον ίδιο τρόπο με το καθένα από τα δύο αυτά· στενότερη είναι, πράγματι, η σχέση της με τα πράγματα που μας προκαλούν φόβο· ανδρείος, δηλαδή, είναι πιο πολύ ο άνθρωπος που μένει ατάραχος απέναντι στα φοβερά πράγματα και συμπεριφέρεται —ενσχέσει με αυτά— με τον πρέποντα τρόπο παρά ο άνθρωπος που συμπεριφέρεται με αυτόν τον τρόπο απέναντι στα πράγματα που μας εμπνέουν θάρρος. Οι άνθρωποι λοιπόν λέγονται ανδρείοι όταν —όπως το είπαμε ήδη— αντιμετωπίζουν τα δυσάρεστα και οδυνηρά πράγματα. Αυτός είναι ο λόγος που και η ανδρεία συνεπάγεται, επίσης, πόνο και λύπη, και είναι δικαιολογημένος ο έπαινος που της απονέμεται· γιατί είναι πιο δύσκολο το να αντιμετωπίζει κανείς τα δυσάρεστα και οδυνηρά πράγματα παρά το να απέχει από τα ευχάριστα.
Θα μπορούσε, ωστόσο, [1117b] κανείς να θεωρήσει ότι το τέλος στο οποίο αποβλέπει η ανδρεία είναι μεν ευχάριστο, παύει όμως να είναι ορατό εξαιτίας των όσων το συνοδεύουν — κάτι που συμβαίνει και στους αθλητικούς αγώνες· το τέλος, π.χ., στο οποίο αποβλέπουν οι πυγμάχοι είναι κάτι το ευχάριστο, θέλω να πω: το στεφάνι της νίκης και οι τιμές, τα χτυπήματα όμως που δέχονται είναι βασανιστικά και οδυνηρά (άνθρωποι από σάρκα και οστά δεν είναι;)· το ίδιο είναι και ολόκληρη η προπόνησή τους· και καθώς αυτά είναι πολλά, το τέλος, μικρό όπως είναι, φαίνεται ότι δεν έχει τίποτε το ευχάριστο μέσα του. Αν λοιπόν κάτι ανάλογο συμβαίνει και στην περίπτωση της ανδρείας, ο θάνατος και τα τραύματα θα είναι, και αυτά, βασανιστικά και οδυνηρά για τον ανδρείο και αντίθετα με τη θέλησή του, θα τα υπομείνει όμως, γιατί είναι ωραίο το να ενεργήσει έτσι ή γιατί είναι άσχημο το να μην ενεργήσει με αυτόν τον τρόπο. Και όσο πιο πολύ θα είναι κάτοχος της αρετής (που θα πει: όσο πιο κοντά θα είναι στην τέλεια ευδαιμονία), τόσο πιο δυσάρεστος και οδυνηρός θα του είναι ο θάνατος· γιατί σ᾽ έναν τέτοιο άνθρωπο η ζωή είναι στον μέγιστο βαθμό άξια να τη ζει, και αυτός ο άνθρωπος χάνει μέγιστα αγαθά, εν πλήρει μάλιστα συνειδήσει, πράγμα δυσάρεστο και οδυνηρό. Και όμως δεν είναι λιγότερο ανδρείος· ίσως μάλιστα είναι περισσότερο ανδρείος, αφού προτιμάει και επιλέγει την ομορφιά των πολεμικών πράξεων με τέτοιο αντίτιμο. Δεν υπάρχει λοιπόν σε όλες τις αρετές η περίπτωση η άσκησή τους να συνοδεύεται από ευχαρίστηση, παρά μόνο στον βαθμό που αυτή η άσκηση εφάπτεται του τέλους. Τίποτε όμως δεν εμποδίζει οι καλύτεροι (μισθοφόροι) στρατιώτες να μην είναι οι άνδρες αυτού του είδους, αλλά αυτοί που είναι λιγότερο ανδρείοι, που δεν έχουν όμως τίποτε να χάσουν· γιατί αυτοί είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν όλους τους κινδύνους, και ανταλλάζουν τη ζωή τους με μικρά κέρδη.
Ας θεωρηθούν λοιπόν αρκετά όσα είπαμε για την ανδρεία. Όσο για το τί είναι η ανδρεία, δεν είναι δύσκολο να το συλλάβει κανείς —τουλάχιστο σχηματικά— με τη βοήθεια αυτών που είπαμε.